Ροή
Δεν μοιάζει να έχει τέλος το ράλι ανατιμήσεων στα βασικά είδη διατροφής, με τους καταναλωτές να συνεχίζουν να βάζουν βαθιά το χέρι στην τσέπη για να καλύψουν τις ανάγκες τους. Η επέλαση του κύματος ακρίβειας καλά κρατεί, προκαλώντας μεγάλη ανησυχία στο μέσο ελληνικό νοικοκυριό που δίνει πλέον καθημερινή μάχη προκειμένου να «τα βγάλει πέρα».
Παράγοντες της αγοράς κάνουν λόγο για «τσιμπημένους» τιμοκαταλόγους στα σούπερ μάρκετ ενόψει του Ιουλίου, προαναγγέλλοντας νέες αυξήσεις στο λεγόμενο «καλάθι της νοικοκυράς». Οι προβλέψεις για το άμεσο μέλλον δεν είναι ευοίωνες, καθώς για την ώρα δεν φαίνονται τάσεις αποκλιμάκωσης των πληθωριστικών πιέσεων.
Σύμφωνα άλλωστε με τα προσωρινά στοιχεία για την πορεία του εναρμονισμένου πληθωρισμού τον Μάιο, τα οποία ανακοίνωσε την περασμένη εβδομάδα η Eurostat, στην Ελλάδα η άνοδος των τιμών έφτασε στο 10,7%, από 9,1% τον Απρίλιο, 8% τον Μάρτιο, 6,3% τον Φεβρουάριο και κατά 5,5% τον Ιανουάριο. Πλέον η προσοχή όλων είναι στραμμένη στις ανακοινώσεις της ΕΛΣΤΑΤ για τον γενικό δείκτη τιμών καταναλωτή του μηνός Μαΐου στις 9 Ιουνίου. Τον Απρίλιο ο γενικός δείκτης αυξήθηκε κατά 10,2% και τον Μάρτιο κατά 8,9%.
Μέσα σε ένα χρόνο (από τον Απρίλιο του 2021 μέχρι και φέτος), οι τιμές σε ένα ευρύ φάσμα τροφίμων καταγράφουν διψήφια ποσοστά ανόδου, με τα έλαια και τα λίπη να μετρούν αυξήσεις τιμών έως 22%, το ψωμί και τα δημητριακά 10%, τα κρέατα 14,1%, τα γαλακτοκομικά και τα αυγά 11,7%, τα λαχανικά 13,8%, ενώ οι ανατιμήσεις στα νωπά φρούτα φτάνουν το 8,6%.
Το σπιράλ ανόδου των τιμών σε πρώτες ύλες, ενέργεια, μεταφορές που ξεκίνησε πριν από μερικούς μήνες - και έχει ενταθεί το τελευταίο διάστημα λόγω του πολέμου στην Ουκρανία - αποτελεί μια πραγματική «ωρολογιακή βόμβα» τόσο για τα εισοδήματα, όσο και για την πορεία της κατανάλωσης. Το κόστος για το καλάθι της νοικοκυράς γίνεται όλο και πιο δυσβάσταχτο, τα πορτοφόλια των καταναλωτών εμφανίζονται ολοένα και πιο άδεια, ενώ όλα συνηγορούν πως η «καταιγίδα» δεν θα περάσει τόσο εύκολα, με τους επόμενους μήνες να προμηνύονται εξαιρετικά δύσκολοι.
Η ακτινογραφία των ανατιμήσεων
Τα στοιχεία της πλατφόρμας e-Καταναλωτής του υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων επιβεβαιώνουν πως η κούρσα των ανατιμήσεων ανεβάζει συνεχώς ταχύτητες. Οι τιμές σε αρκετά είδη διατροφής που βρίσκονται στα ράφια των σούπερ μάρκετ τραβούν την ανηφόρα, προκαλώντας ασφυκτικές πιέσεις στους οικογενειακούς προϋπολογισμούς. Από την επεξεργασία των στοιχείων για τις τιμές σε συγκεκριμένα προϊόντα που δεν λείπουν από κανένα νοικοκυριό, προκύπτει ότι το κύμα ανατιμήσεων τους τελευταίους τρεις μήνες είναι σφοδρό.
Είναι ενδεικτικό ότι την 1η Μαρτίου οι καταναλωτές αγόραζαν 400 γραμμάρια τυρί φέτα προς 4,84 ευρώ, με την τιμή του να έχει αυξηθεί κατά 13,4% στις 5 Ιουνίου, φτάνοντας στα 5,49 ευρώ. Αντίστοιχα, 500 γραμμάρια φακές πωλούνταν στις αρχές του περασμένου Μαρτίου για 1,88 ευρώ, για να φτάσουν στις αρχές Ιουνίου να πωλούνται στα 2,00 ευρώ, καταγράφοντας αύξηση 6,4%, ενώ άνοδο 9,4% μετρά η τιμή για ένα λίτρο ηλιέλαιο, καθώς από 3,62 ευρώ τον Μάρτιο, πλέον πωλείται στα 3,96 ευρώ. Για να αγοράσει μια νοικοκυρά σήμερα 700 γραμμάρια ψωμί για τοστ, πρέπει να πληρώσει 1,79 ευρώ, από 1,59 ευρώ την 1η Μαρτίου, ήτοι αύξηση 12,6% μέσα σε τρεις μήνες. Πλέον ένα κιλό αλεύρι για όλες τις χρήσεις πωλείται έναντι 1,50 ευρώ, από 1,28 ευρώ τον Μάρτιο, μετρώντας αύξηση κατά 17,2%. Την ίδια στιγμή, ένα κιλό μήλα (ποικιλίας στάρκιν) πωλούνταν έναντι 1,31 ευρώ τον Μάρτιο, για να φτάσουν τρεις μήνες μετά να καταγράφουν αύξηση 21,4% και να πωλούνται προς 1,59 ευρώ. Μια συσκευασία έξι μεγάλων αυγών σήμερα πωλείται προς 2,72 ευρώ έναντι 2,68 ευρώ πριν τρεις μήνες, μετρώντας αύξηση 1,5%, ενώ για να καλύψουν τις βασικές διατροφικές ανάγκες του μωρού τους οι γονείς θα πρέπει να πληρώσουν αυξημένη κατά 3,7% την τιμή της βρεφικής κρέμας. Μια συσκευασία των 350 γραμμαρίων πωλούνταν 3,50 ευρώ τον Μάρτιο, ενώ πλέον έχει φτάσει τα 3,63 ευρώ.
Αυξήσεις από 12% έως και 18% καταγράφουν την ίδια στιγμή και τα είδη καθαριότητας, ακολουθώντας τον χορό των ανατιμήσεων. Μια συσκευασία των 12 τεμαχίων χαρτί υγείας πωλούνταν στις αρχές Μαρτίου για 7,41 ευρώ, ενώ πλέον έχει αγγίξει τα 8,76 ευρώ, ήτοι αυξημένη κατά 18,2%. Αυξημένο κατά 12,7% πωλείται σε σχέση με τρεις μήνες πριν ένα απορρυπαντικό πιάτων των 400 ml, καθώς πλέον διατίθεται στην αγορά προς 1,95 ευρώ από 1,73 ευρώ στις αρχές Μαρτίου.
Παρόμοια είναι η εικόνα που παρουσιάζουν και τα τελευταία στατιστικά δελτία τιμών του Οργανισμού Κεντρικών Αγορών και Αλιείας (ΟΚΑΑ), ημερομηνίας 2 Ιουνίου, που αποτυπώνουν τις αυξημένες τιμές στις οποίες πωλούνται φρούτα και λαχανικά - βασικά αγαθά που δεν λείπουν από κανένα οικογενειακό τραπέζι. Οι τιμές που ακολουθούν αφορούν στη χονδρική πώληση, οπότε δεν αποκλείεται να «τσιμπήσουν» ακόμη περισσότερο μέχρι τα προϊόντα να φτάσουν στους τελικούς καταναλωτές.
Άνηθος και μαϊντανός πωλούνται με επικρατούσα τιμή στα 0,32 ευρώ και 0,28 ευρώ αντίστοιχα, από 0,25 ευρώ και 0,23 ευρώ πέρυσι, ενώ στα καρότα η επικρατούσα τιμή είναι στα 0,50 ευρώ από 0,45 ευρώ πέρυσι. Τα φρέσκα κρεμμυδάκια πωλούνται πλέον έναντι 0,90 ευρώ, από 0,70 ευρώ τέτοια εποχή πέρυσι και 0,80 ευρώ πριν από μια εβδομάδα, ενώ στα 0,35 ευρώ κυμαίνεται η τιμή στα λάχανα από 0,30 ευρώ πέρυσι. Για τις μελιτζάνες (φλάσκες), η επικρατούσα τιμή διαμορφώνεται στο 1,00 ευρώ, από 0,70 ευρώ πέρυσι. Με 0,60 ευρώ αγοράζει πλέον κανείς παντζάρια έναντι 0,50 ευρώ την περασμένη χρονιά, ενώ στα 0,90 ευρώ κυμαίνεται η επικρατούσα τιμή στα ραδίκια (άγρια καλλιεργούμενα), από 0,60 ευρώ πέρυσι και 0,75 ευρώ πριν μια εβδομάδα. Για 0,80 ευρώ πωλείται το σπανάκι, έναντι 0,70 ευρώ πέρυσι, ενώ αντίστοιχα, η επικρατούσα τιμή για τις τομάτες είναι στα 1,10 ευρώ, από 0,90 ευρώ πέρυσι και 0,80 ευρώ την περασμένη εβδομάδα. Στο 1,00 ευρώ κυμαίνεται η επικρατούσα τιμή στα λεμόνια, από 0,60 ευρώ πέρυσι και 0,80 ευρώ την περασμένη εβδομάδα, ενώ τα αχλάδια (κρυστάλλια) κυμαίνονται στα 1,40 ευρώ από 1,20 ευρώ πέρυσι. Για τα πορτοκάλια (βαλέντσια) η επικρατούσα τιμή είναι στα 0,50 ευρώ, από 0,45 ευρώ την περασμένη χρονιά.
Σχολιάζοντας πρόσφατα το κύμα ακρίβειας που έχει χτυπήσει την πόρτα της ελληνικής αγοράς, ο πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος της METRO AEBE, Αριστοτέλης Παντελιάδης, παραδέχθηκε ότι τελικά οι αυξήσεις τιμών θα περάσουν στην κατανάλωση. «Ο καταναλωτής δυσκολεύεται, οι τιμές είναι πρόβλημα», ανέφερε, εκτιμώντας πως όλα θα εξαρτηθούν από τη λήξη του πολέμου στην Ουκρανία. «Όπως όλα δείχνουν, έχουμε ακόμη δρόμο μπροστά μας σε ό,τι αφορά τις ανατιμήσεις, ενώ ως το τέλος του χρόνου η κατανάλωση θα είναι μειωμένη λόγω της ιδιαίτερης κατάστασης που επικρατεί», συμπλήρωσε, εξηγώντας πως από πλευράς όγκων, διαπιστώνεται σαφής μείωση της κατανάλωσης.
Οι προβλέψεις δια στόματος… Πούτιν
«Ο κόσμος προσπαθεί να επιρρίψει ευθύνες στη Μόσχα για τα προβλήματα που υπάρχουν στην παγκόσμια αγορά τροφίμων», δήλωσε πριν από μερικά 24ωρα ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν, ενώ αρνήθηκε ότι έχει απαγορεύσει τις εξαγωγές σιτηρών από τα ουκρανικά λιμάνια.
«Οι εταίροι μας έκαναν πολλά λάθη και τώρα ψάχνουν τον αποδιοπομπαίο τράγο», υποστήριξε. «Η κατάσταση θα επιδεινωθεί επειδή οι Βρετανοί και οι Αμερικανοί έχουν επιβάλει κυρώσεις στα λιπάσματά μας», ανέφερε ο Πούτιν σε συνέντευξή του στην κρατική τηλεόραση, για να προσθέσει πως η αύξηση στις τιμές των λιπασμάτων «δεν έχει καμία σχέση» με τη στρατιωτική επιχείρηση της Ρωσίας στην Ουκρανία.
Ο Πούτιν επεσήμανε ότι η Ουκρανία θα μπορούσε να εξάγει τα σιτηρά της από τα λιμάνια που ελέγχει, όπως από την Οδησσό. Θα μπορούσε επίσης το ουκρανικό σιτάρι να εξαχθεί μέσω της Ρουμανίας και της Πολωνίας, ακόμη και μέσω της Λευκορωσίας, εφόσον αρθούν οι κυρώσεις σε βάρος της χώρας αυτής. Επέμεινε ότι η Μόσχα δεν μπλοκάρει τις εξαγωγές και είναι έτοιμη να «εγγυηθεί» την ασφάλειά τους μέσω των λιμανιών της Αζοφικής Θάλασσας.
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Μόσχας, η Ουκρανία θα μπορούσε να προχωρήσει σε εξαγωγή 5 εκατομμυρίων τόνων σιταριού και 7 εκατ. τόνων καλαμποκιού. Σε ό,τι αφορά τις ρωσικές εξαγωγές σιταριού, ο Πούτιν εκτίμησε πως θα αυξηθούν στα 50 εκατομμύρια τόνους.
