Πως ΑΕΠ και πληθωρισμός ξαναμοιράζουν την τράπουλα της ΔΕΘ

Η πεποίθηση πως τουλάχιστον για το τρίτο τρίμηνο του 2021 η ανάπτυξη θα συνεχισθεί με υψηλό ρυθμό, λαμβάνοντας τη «σκυτάλη» από το 7% του 1ου εξαμήνου, οδηγεί στελέχη του κυβερνητικού επιτελείου να ομιλούν ήδη για αναπτυξιακή επίδοση στο σύνολο του 2021 στο φάσμα του 5%. Άλλωστε ο μέσος όρος των μέχρι στιγμής προβλέψεων θεσμών και άλλων επίσημων φορέων για τον ρυθμό ανόδου του ΑΕΠ το 2021 ήταν κατά μέσο όρο 4,5% με 5% (δηλαδή πολύ πιο αισιόδοξος από αυτόν της κυβέρνησης που είχε εγγράψει στον προϋπολογισμό 3,6%). Το ΙΟΒΕ μάλιστα είχε από τον Ιούλιο προεξοφλήσει πως η μεγέθυνση το 2021 αναμένεται ισχυρή, πιθανότατα ανώτερη του 5%, και οι οικονομολόγοι της Εθνικής μετά τα χθεσινά αποτελέσματα δεν αποκλείουν άνοδο ακόμη και κατά 6%.

Τα νέα αυτά δεδομένα ανοίγουν το «δρόμο» για τα επιπλέον μέτρα στήριξης που θα πρέπει να κλειδώσουν τις επόμενες ημέρες για ενταχθούν το «καλάθι» της ΔΕΘ, αφού διασφαλίζουν πως υπάρχει ο δημοσιονομικός χώρος. Σημειώνεται πως οι 3 παρεμβάσεις για το 2022 που έχουν ήδη δρομολογηθεί (διατήρηση μειωμένων εισφορών, κατάργησης εισφοράς αλληλεγγύης και μείωση στο 22% του συντελεστή φορολογίας επιχειρήσεων) είχαν διαμορφωθεί με βάση το παλαιό σενάριο για ανάπτυξη με ρυθμό 3,6% φέτος. Αλλά και η ίδια η κυβέρνηση περίμενε σύμφωνα με πληροφορίες τις προηγούμενες ημέρες έναν ρυθμό περί το 13% το β' τρίμηνο αντί για 16,2% που ανακοινώθηκε.

Ο πληθωρισμός

Η αυτοπεποίθηση για υψηλή ανάπτυξη είναι η μία πλευρά του νομίσματος. Η άλλη είναι οι εντεινόμενες πιέσεις και τα πιο γκρίζα μηνύματα και την πορεία του πληθωρισμού.

Η ακρίβεια προκαλεί πίεση τις τελευταίες ημέρες για αναδιάταξη του πακέτου της ΔΕΘ. Δίνοντας πιο πολύ βάρος σε μέτρα που θα ανακουφίσουν από τις ανατιμήσεις που εντείνονται στα καύσιμα, στα είδη διατροφής και σε άλλα είδη που επιβαρύνουν έντονα νοικοκυριά και επιχειρήσεις.

Όσον αφορά στο ύψος των παροχών, χονδρικά μία μονάδα επιπλέον ΑΕΠ «δίνει» το περιθώριο για πρόσθετες παροχές μισού δισ. ευρώ. Ωστόσο, οι εξαγγελίες αφορούν στο 2022, επισημαίνουν αρμόδιες πηγές. Και τούτο, εξηγούν, δημιουργεί την ανάγκη περιορισμού των προσδοκιών. Άλλωστε, προσθέτουν, το τρίτο τρίμηνο αναμένεται πως θα είναι μεν επίσης καλό, αλλά υπάρχουν ακόμη στοιχεία που λείπουν. Έτσι, η εικόνα (υγειονομική και πληθωριστική) για τον υπόλοιπο χρόνο δεν υπάρχει. Υπενθυμίζουν επίσης πως η ΕΛΣΤΑΤ προανήγγειλε και πιθανές προσαρμογές των στοιχείων.

Στα αναλυτικά στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ ειδική σημασία είχε, όπως εξηγούν αρμόδια στελέχη, η πορεία κατανάλωσης των νοικοκυριών. Το ΑΕΠ από τα 45,97 δις ευρώ (σε σταθερές τιμές, αποπληθωρισμένες) το Β τρίμηνο του 2019 υποχώρησε στα 39,578 δις ευρώ το 2020, για να ανέβει στα 45,987 δις ευρω φέτος. Δηλαδή όχι μόνο σε ποσοστό αλλά και σε απόλυτους αριθμούς καλύφθηκε το πλήγμα της πανδημίας του συγκεκριμένου τριμήνου. Η τελική καταναλωτική δαπάνη νοικοκυριών και ιδιωτών από τα 31,57 δις ευρώ υποχώρησε στα 26,966 δις ευρώ για να αυξηθεί στα 30,525 δις ευρώ. Δηλαδή σχεδόν έφτασε στα προ κρίσης επίπεδα. Μαζί με τις επενδύσεις που αυξήθηκαν και με τις εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών (από τα 17,46 δις ευρώ έπεσαν στα 12,63 δις πέρυσι για να  ανακάμψουν μερικά στα 15,48 δις ευρώ φέτος) στήριξαν το ΑΕΠ. Η άνοδος θα ήταν πιο υψηλή αν οι εισαγωγές αγαθών και υπηρεσιών (που μειώνουν το ΑΕΠ) δεν είχαν αυξηθεί σε προ πανδημίας επίπεδα (από τα 17,472 δις το 2019 και τα 14,856 δις το 2020, στα 18,196 δις ευρώ φέτος).

Το ένα συμπέρασμα, εξηγούν αρμόδιες πηγές, είναι πως η επαναφορά του τουρισμού (που πρέπει να συνεχισθεί και το 2022-23) θα ωθεί σε πιο υψηλά επίπεδα το ΑΕΠ. Το ίδιο θα μπορούσε να συμβεί και αν υπάρξει όντως μεγαλύτερη αντίδραση από την αναβαλλόμενη κατανάλωση.

Στον αντίποδα, εξηγούν, οι εισαγωγές θα ενταθούν λόγω των έργων του Σχεδίου Ανάκαμψης, του ΕΣΠΑ και της ίδιας της αναβαλλόμενης κατανάλωσης. Και τούτο σημαίνει πως η ανάπτυξη των  επόμενων μηνών/ετών συνδέεται με την επιτυχή δαπάνη των κονδυλίων της ΕΕ για να στηριχθεί το ΑΕΠ μέσω επενδύσεων και θέσεων εργασίας/κατανάλωσης. Και μετά, να μπορέσει μέσω και των μεταρρυθμίσεων να αυξηθεί το σκέλος των εξαγωγών για να ισορροπήσει  την εξωτερική θέση της χώρας. Αρμόδια στελέχη είναι αισιόδοξα εκτιμώντας πως  υπάρχει αχρησιμοποίητη παραγωγική ικανότητα που θα στηρίξει το ΑΕΠ στο άμεσο μέλλον. Μετά όμως, για να έχει διάρκεια η πορεία, το στοίχημα είναι οι μεταρρυθμίσεις αλλά και οι επενδύσεις που θα μειώσουν την ανελαστικότητα των ελληνικών εισαγωγών…

Υπενθυμίζεται πως στο Μεσοπρόθεσμο η άνοδος του ΑΕΠ από 3,6% φέτος προσδιορίζεται στο 6,2% το 2022, στο 4,1% το 2023, στο 4,4% το 2024 και στο 3,3% το 2025, όταν θα ολοκληρώνεται το Σχέδιο Ανάκαμψης αλλά και θα υπάρχει πια υψηλό επίπεδο επενδύσεων και τουριστικών ροών. Η Επιτροπή στις θερινές εκτιμήσεις υπολογίζει σε άνοδο του ΑΕΠ κατά 4,3% φέτος και 6% το 2022.