Ροή
Οι Βρετανοί βουλευτές θα κληθούν να ψηφίσουν το σχέδιο Συμφωνίας για το Brexit που υπέγραψαν η Τερέζα Μέι και η ΕΕ την Τρίτη, 11 Δεκεμβρίου. Εάν το απορρίψουν, που είναι και το πιο πιθανό σενάριο, μπορεί να υπάρξουν διάφορες εξελίξεις.
Ο νόμος περί απόσυρσης από την ΕΕ, που ψηφίστηκε από το Βρετανικό Κοινοβούλιο τον Ιούνιο, ορίζει ορισμένους κανόνες. Η κυβέρνηση θα πρέπει να καταρτίσει νέο σχέδιο δράσης εντός 21 ημερών και στη συνέχεια να επιτρέψει μια περαιτέρω ψηφοφορία εντός επτά επτά ημερών στη Βουλή των Κοινοτήτων.
Ωστόσο, η κυβέρνηση της Βρετανίας θα μπορούσε να δράσει πολύ πιο γρήγορα από αυτή την ημερομηνία. Και είναι πιθανό τα πολιτικά γεγονότα να αλλάξουν την κατάσταση.
Υπάρχει μια σειρά σεναρίων εάν οι βουλευτές δεν υποστηρίξουν τη συμφωνία - αλλά εδώ είναι έξι από τα πιο πιθανά:
- καμία συμφωνία
- μια δεύτερη ψηφοφορία για τη συμφωνία
- μια μεγάλη επαναδιαπραγμάτευση
- γενικές εκλογές
- ψήφος μη εμπιστοσύνης
- ένα άλλο δημοψήφισμα
Μετά από μια κυβερνητική νίκη στο κοινοβούλιο την Τρίτη, οι βουλευτές θα έχουν περισσότερη ελευθερία να προτείνουν εναλλακτικές λύσεις σε οποιοδήποτε σχέδιο δράσης - αλλά αυτές θα πρέπει ακόμα να γίνουν νόμος από την κυβέρνηση.
1. Έξοδος χωρίς συμφωνία
Αν δεν συμβεί τίποτα άλλο, η προεπιλεγμένη θέση θα ήταν ένα Brexit χωρίς συμφωνία. Ο νόμος έχει ήδη θεσπιστεί, πράγμα που σημαίνει ότι το Ηνωμένο Βασίλειο θα εγκαταλείψει την ΕΕ στις 29 Μαρτίου 2019. Και, εν πάση περιπτώσει, οι κανόνες της ΕΕ αναφέρουν ότι το Ηνωμένο Βασίλειο θα εγκαταλείψει τότε.
Η κυβέρνηση πιθανότατα θα ήθελε να περάσει κάποια νομοθεσία για να προετοιμαστεί για την αντιμετώπιση αυτού του ενδεχόμενου, αλλά αυτό δεν είναι απολύτως απαραίτητο.
Εάν οι βουλευτές δεν είναι ευχαριστημένοι με το σχέδιο, θα μπορούσαν να προσπαθήσουν να ασκήσουν πίεση στην κυβέρνηση για να αλλάξει γνώμη. Η τελική τους κίνηση, εάν η κυβέρνηση δεν συναινούσε, θα ήταν ψήφος μη εμπιστοσύνης.
2. Δεύτερη ψηφοφορία για τη συμφωνία
Έχει σημειωθεί ότι η κυβέρνηση θα μπορούσε να προσπαθήσει να επαναφέρει τη συμφωνία για μια ακόμη προσπάθεια να πετύχει την επικύρωση της.
Αυτό δεν είναι απλό, διότι υπάρχει μια αρχή συμφωνία με την οποία οι βουλευτές δεν πρέπει να καλούνται να ψηφίσουν δύο φορές για το ίδιο ζήτημα κατά τη διάρκεια μίας μόνο συνόδου του Κοινοβουλίου.
Ωστόσο, αν η βρετανική κυβέρνηση κατάφερνε να πείσει την ΕΕ να προβεί σε κάποια αλλαγή στην συμφωνία - ίσως στο μη δεσμευτικό στοιχείο πολιτικής δήλωσης - θα μπορούσε να επιστρέψει.
Επομένως, είναι πιθανό η συμφωνία, με κάποιες μικροαλλαγές, να εγκριθεί αργότερα. Τελικά, εναπόκειται στον Πρόεδρο της Βουλής να αποφασίσει εάν μπορεί να γίνει μια δεύτερη ψηφοφορία.
Οι βουλευτές φυσικά ίσως προτιμούσαν μια διαφορετική πορεία δράσης. Και η κυβέρνηση δεν θα μπορούσε απλώς να διεξαγάγει επαναλαμβανόμενες ψηφοφορίες με την ελπίδα να πάρει ένα διαφορετικό αποτέλεσμα.
3. Μεγάλη επαναδιαπραγμάτευση
Η κυβέρνηση θα μπορούσε να προτείνει μια πιο εμπεριστατωμένη επαναδιαπραγμάτευση με την ΕΕ.
Όπως αναφέρουμε παραπάνω, μια μικρή αλλαγή θα μπορούσε να τους επιτρέψει να επιστρέψουν στο κοινοβούλιο για άλλη ψηφοφορία μέσα σε λίγες εβδομάδες. Ωστόσο, εάν το σχέδιο είναι να επιδιωχθεί μια πιο ευρεία επαναδιαπραγμάτευση, θα χρειαζόταν σαφώς περισσότερο χρόνο.
Αυτό μπορεί να απαιτεί επέκταση του άρθρου 50 για να καθυστερήσει το Brexit.
Θα πρέπει επίσης να γίνουν δύο βασικά βήματα. Πρώτον, το Ηνωμένο Βασίλειο θα πρέπει να υποβάλει αίτηση στην ΕΕ για παράταση. Αυτή θα μπορούσε να της χορηγηθεί, αλλά μόνο εάν όλες οι χώρες της ΕΕ συμφωνήσουν σε ειδική ψηφοφορία του Συμβουλίου της ΕΕ.
Δεύτερον, η κυβέρνηση θα πρέπει να καταθέσει ένα νομικό μέσο για να αλλάξει τον ορισμό της «ημέρας εξόδου» στον νόμο περί απόσυρσης από την ΕΕ. Οι βουλευτές θα έχουν την ευκαιρία να ψηφίσουν για αυτήν την αλλαγή.
Εάν η ΕΕ αρνηθεί να επανέλθει στις διαπραγματεύσεις, η βρετανική κυβέρνηση θα πρέπει να προχωρήσει σε μία από τις άλλες επιλογές.
4. Γενικές εκλογές
Η Τερέζα Μέι θα μπορούσε να αποφασίσει ότι η καλύτερη διέξοδος από το αδιέξοδο θα ήταν να διεξαχθούν πρόωρες γενικές εκλογές - προκειμένου να πάρει μια πολιτική εντολή για τη συμφωνία της.
Δεν έχει τη δύναμη όμως απλά να προκηρύξει εκλογές. Θα μπορούσε, όπως και το 2017, να ζητήσει από τους βουλευτές να ψηφίσουν για πρόωρες εκλογές σύμφωνα με τους όρους του νόμου για τα παλαιά κοινοβούλια.
Τα δύο τρίτα όλων των βουλευτών θα πρέπει να υποστηρίξουν την κίνηση. Η πρώτη ημερομηνία για την διεξαγωγή των εκλογών θα είναι 25 εργάσιμες ημέρες αργότερα, αλλά θα μπορούσε να πάει κι αργότερα - η πρωθυπουργός θα επιλέξει την ακριβή ημερομηνία.
Όπως και με το σχέδιο «επαναδιαπραγμάτευσης», αυτή η πορεία δράσης θα μπορούσε επίσης να συνεπάγεται αίτημα προς την ΕΕ να επεκτείνει το άρθρο 50.
Και δεν είναι μόνο ο τρόπος με τον οποίο θα μπορούσαν να γίνουν εκλογές.
5. Ψήφος μη εμπιστοσύνης
Εάν η προτεινόμενη συμφωνία απορριφθεί, η αντιπολίτευση μπορεί να καταθέσει πρόταση μομφής. Η Μέι θα μπορούσε ακόμη και να ζητήσει τη συγκεκριμένη ψηφοφορία για να προσπαθήσει να ενισχύσει την εξουσία της.
Υπάρχουν πολλά πιθανά αποτελέσματα εάν η κυβέρνηση χάσει αυτή την ψηφοφορία.
Εάν καμία κυβέρνηση δεν μπορέσει να κερδίσει ψήφο εμπιστοσύνης εντός 14 ημερών - ούτε η υπάρχουσα κυβέρνηση ούτε άλλη εναλλακτική λύση - τότε θα υπάρξουν πρόωρες γενικές εκλογές. Η συντομότερη δυνατή ημερομηνία για την εκλογή θα είναι 25 εργάσιμες ημέρες αργότερα.
Ωστόσο, αν η κυβέρνηση κερδίσει μια πρόταση εμπιστοσύνης μέσα σε αυτή την περίοδο των 14 ημερών, ίσως προσφέροντας κάποια νέα παραχώρηση, συνεχίζει κανονικά.
Αυτό θα μπορούσε να σημαίνει μια άλλη μειονοτική κυβέρνηση Συντηρητικού με διαφορετικό πρωθυπουργό, κυβέρνηση συνασπισμού ή μειοψηφική κυβέρνηση διαφορετικού κόμματος που είχε τη συγκατάθεση άλλων για να το υποστηρίξουν με ψήφο εμπιστοσύνης.
Είναι σαφές ότι οποιαδήποτε νέα κυβέρνηση θα μπορούσε να έχει μια διαφορετική πολιτική Brexit, έτσι ώστε να μπορούν να ανοίξουν εκ νέου οι διάφορες επιλογές.
6. Ένα άλλο δημοψήφισμα
Η κυβέρνηση θα μπορούσε αντίθετα να επιλέξει να έχει ένα άλλο δημοψήφισμα.
Όπως και με την επαναδιαπραγμάτευση ή τις πρόωρες εκλογές, ίσως χρειαστεί να επεκταθεί το άρθρο 50. Είναι ήδη αργά να διεξαχθεί δημοψήφισμα πριν από τις 29 Μαρτίου.
Κι αυτό δεν μπορεί να συμβεί αυτόματα. Οι κανόνες για τα δημοψηφίσματα ορίζονται σε ένα νόμο που ονομάζεται νόμος περί πολιτικών κομμάτων, εκλογών και δημοψηφισμάτων του 2000.
Θα πρέπει να υπάρξει μια νέα νομοθετική πράξη για να συμβεί ένα δημοψήφισμα και να καθοριστούν οι κανόνες, όπως ποιος θα μπορούσε να ψηφίσει.
Δεν θα μπορούσε να βιαστεί διότι πρέπει να υπάρχει χρόνος για την Εκλογική Επιτροπή να εξετάσει και να συμβουλεύσει σχετικά με την ερώτηση του δημοψηφίσματος.
Το ζήτημα καθορίζεται στη συνέχεια στη νομοθεσία.
Μόλις ψηφιστεί η νομοθεσία, το δημοψήφισμα δεν θα μπορούσε επίσης να συμβεί αμέσως. Θα πρέπει να θεσπιστεί μια «περίοδος δημοψηφίσματος» πριν από την ψηφοφορία.
Οι ειδικοί του Πανεπιστημίου του Λονδίνου υποδεικνύουν ότι ο ελάχιστος χρόνος για όλα τα απαιτούμενα παραπάνω βήματα είναι περίπου 22 εβδομάδες.
Ακόμα κι αν αυτό θα μπορούσε να μειωθεί λίγο, θα μας πήγαινε πολύ πέρα από το τέλος του Μαρτίου.
7. Άλλες συνέπειες
Εκτός από τις διάφορες επιλογές για το τι θα μπορούσε να συμβεί με το Brexit, θα μπορούσαν να συμβούν κι άλλα πολιτικά γεγονότα.
Είναι δυνατόν, για παράδειγμα, η Τερέζα Μέι να αντιμετωπίσει μια πρόκληση ηγεσίας.
Εάν 48 συντηρητικοί βουλευτές υπογράψουν το σχετικό αίτημα τότε θα μπορούσε να υπάρξει αλλαγή συντηρητικού ηγέτη και, κατά συνέπεια, αλλαγή πρωθυπουργού.
Όποιος αναλάβει βέβαια θα εξακολουθεί να αντιμετωπίζει το ίδιο βασικό φάσμα επιλογών.
