Βελτίωση των επιδόσεων της χώρας μας στον τομέα της καινοτομίας διαπιστώνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στην έκθεσή της για την Ελλάδα (Country Report 2025), τονίζοντας όμως πως δυσκολευόμαστε να γεφυρώσουμε το χάσμα που μας χωρίζει με την υπόλοιπη Ευρώπη.
Οι εγχώριες δαπάνες για Έρευνα και Ανάπτυξη εκφραζόμενες ως ποσοστό του ΑΕΠ (αυτό που χαρακτηρίζεται ως ένταση της έρευνας και ανάπτυξης) αυξάνονται, φθάνοντας το 1,49% το 2023, ωστόσο παραμένουν κάτω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο που κινείται στο 2,24%.
Η χώρα μας χαρακτηρίζεται ως «μέτριος παράγοντας καινοτομίας» με επιδόσεις στο 77,5% του μέσου όρου της ΕΕ όσον αφορά την καινοτομία, ενώ τα αποτελέσματα της καινοτομίας όπως μετρούνται από τον αριθμό πατεντών ως ποσοστό του ΑΕΠ παραμένουν κάτω από τον μέσο όρο της ΕΕ.
Χαρακτηριστικό είναι το παρακάτω γράφημα το οποίο αποτυπώνει τις αιτήσεις διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας που έχουν υποβληθεί δυνάμει της συνθήκης συνεργασίας για τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας ανά δισεκατομμύριο ΑΕΠ (σε Μονάδες Αγοραστικής Δύναμης). Αυτή η μέτρηση δίνει μια εικόνα της «παραγωγής καινοτομίας» μιας οικονομίας με βάση τις πατέντες που εκδίδει. Ο ευρωπαϊκός μέσος όρος είναι στις περίπου 2,8 πατέντες ανά δισ. ΑΕΠ, ενώ στη χώρα μας αντιστοιχεί μόλις περίπου μισή πατέντα. Επίδοση που μας κατατάσσει στις τελευταίες θέσεις της ευρωπαϊκής λίστας.
Υστέρηση καταγράφει και ο ιδιωτικός τομέας. Οι δαπάνες των ελληνικών επιχειρήσεων για έρευνα και ανάπτυξη, παρά τη σταθερή αύξησή τους από το 2017, παραμένουν κάτω από τον μέσο όρο της ΕΕ. «Αυτό αποτελεί τροχοπέδη για τη διάδοση της καινοτομίας και την εμπορική αξιοποίηση των ερευνητικών αποτελεσμάτων», σημειώνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Οι συστάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής
Σύμφωνα με την έκθεση της Κομισιόν, η βελτίωση της διακυβέρνησης και η μείωση της διοικητικής επιβάρυνσης μπορούν να τονώσουν τα αποτελέσματα της καινοτομίας στην Ελλάδα.
Η έκθεση σημειώνει ότι τόσο οι πηγές χρηματοδότησης για την καινοτομία όσο και η διαχείριση της πολιτικής στον τομέα της έρευνας είναι εδώ και καιρό κατακερματισμένες σε διάφορους οργανισμούς, συμπεριλαμβανομένων διαφόρων υπουργείων, του Ελληνικού Ιδρύματος Έρευνας και Καινοτομίας και των περιφερειακών αρχών έρευνας και καινοτομίας (Ε&Κ).
Ακόμη σημειώνει πως τα συμβουλευτικά και διοικητικά όργανα αποδείχθηκαν ανεπαρκή, ενώ η χρηματοδότηση των ερευνητικών δραστηριοτήτων υπόκειται σε υπερβολικές διοικητικές απαιτήσεις, αργές διαδικασίες αξιολόγησης και υψηλό γραφειοκρατικό βάρος.
«Θα ήταν χρήσιμο η Ελλάδα να διαχειριστεί και να συντονίσει αποτελεσματικότερα το οικοσύστημα Έρευνας και Καινοτομίας της, καθώς και να αξιολογήσει τα μέτρα πολιτικής που ήδη εφαρμόζονται. Με τον τρόπο αυτόν, μπορεί να αξιοποιήσει πλήρως τις αυξανόμενες δαπάνες της για έρευνα και να βελτιώσει τις επιδόσεις της στον τομέα της καινοτομίας», αναφέρει η έκθεση.
