Μετά το ενεργειακό, η ΕΕ ανοίγει και το δημοσιονομικό μέτωπο
Ο λόγος για το ζήτημα των νέων δημοσιονομικών κανόνων που έχει ως επίκεντρο την περίφημη ρήτρα για το χρέος.
Μετά την διαπραγμάτευση για το ενεργειακό πακέτο φαίνεται πως ανοίγει και ένα άλλο μεγάλο ζήτημα στην ΕΕ, καθοριστικό για τα δημοσιονομικά περιθώρια που θα έχει η Ελλάδα τα επόμενα χρόνια. Ο λόγος για το ζήτημα των νέων δημοσιονομικών κανόνων που έχει ως επίκεντρο την περίφημη ρήτρα για το χρέος, μία ρήτρα που ορίζει ότι πρέπει να μειώνεται κατά ένα εικοστό ετησίως στο «κομμάτι» του που ξεπερνά το 60% του ΑΕΠ και θεωρητικά θα ενεργοποιηθεί ξανά το 2024.
Να θυμίσουμε ότι ο ίδιος ο ESM στην επίσημη πρότασή του για το εν λόγω ζήτημα, την οποία ανακοίνωσε ένα χρόνο πριν, συστήνει αύξηση του εν λόγω ορίου στο 100% του ΑΕΠ για όλα τα κράτη, λέγοντας πως το 60% είναι πια ξεπερασμένο και λόγω της πανδημίας και γιατί τα κράτη έχει αποδειχθεί πως ένα χρέος στο 100% του ΑΕΠ είναι πλέον αποδεκτό από τις αγορές. Πρότεινε μάλιστα, υπό όρους, τα κράτη να μπορούν να μειώσουν το χρέος τους και πιο αργά, κατά ένα τριακοστό ετησίως, για να μην πνιγούν από την υποχρέωση για πολύ υψηλά πλεονάσματα.
Αυτοί οι κανόνες αυτοί είναι αλήθεια πολύ τεχνικοί, αλλά είναι και πολύ κρίσιμοι: για την Ελλάδα είναι η διαφορά μεταξύ πρωτογενούς πλεονάσματος κοντά στο 2% του ΑΕΠ ή και υψηλότερου από 5% του ΑΕΠ…
Η εν λόγω συζήτηση που πρέπει να κάνει η ΕΕ χρονίζει. Ξεκίνησε πριν την πανδημία, αλλά σταμάτησε αφού και οι δημοσιονομικοί κανόνες ανεστάλησαν (και προβλέπεται πλήρως να επανέλθουν το 2024). Κάτι πήγε να ξεκινήσει έναν χρόνο πριν, αλλά ακολούθησε η ενεργειακή κρίση. Από τον Σεπτέμβριο που ήταν να πάρει ξανά «μπροστά» αναβάλλεται από μήνα σε μήνα.
Τα λέμε όλα αυτά γιατί πλέον φαίνεται πως κάτι κινείται. Δημοσιεύματα από γερμανικά μέσα περιγράφουν την πρόταση της Κομισιόν που επιχειρείται να κατατεθεί τον Νοέμβριο. Μόνο που περιγράφουν μία πρόταση πιο «αυστηρή» από αυτή του ESM και με… πολλές ταχύτητες. Αναφέρονται σε διατήρηση του κανόνα του 60% ως έχει, δίδοντας απλά το δικαίωμα για έως 7 χρόνια οι χώρες που χαρακτηρίζονται ως «υψηλού κινδύνου» να βάζουν το όριο στο 90% με αντάλλαγμα ένα πακέτο μέτρων για την τήρηση του οποίου θα εποπτεύονται.
Είναι προφανές πως η θέση χωρών με υψηλό χρέος είναι διαφορετική, μάλιστα η Ελλάδα έχει καταθέσει εδώ και πολύ καιρό επισήμως τις προτάσεις της. Είναι επίσης σαφές πως το επόμενο διάστημα θα υπάρχει καλύτερη και πιο επίσημη εικόνα για την πρόταση της Κομισιόν που - προφανώς – θα αποτελεί το αποτέλεσμα ζυμώσεων με τα κράτη που θα πρέπει να την αποδεχθούν.
Πρόκειται για κανόνες που θα φτιαχτούν για να ισχύσουν για δεκαετίες και όχι για κάποια συμφωνία για έκτακτα μέτρα συνδεδεμένα με μία κρίση. Και γι αυτό οι προτάσεις που δρομολογούνται και οι διαπραγματεύσεις που θα γίνουν είναι πολύ σημαντικές.