Πυκνώνουν επικίνδυνα τα σύννεφα πάνω από τις αγορές

«Don't panic» είναι το βασικό μήνυμα που στέλνουν οι στρατηγικοί αναλυτές και οι ισχυροί επενδυτικοί οίκοι σε πελάτες τους, στην προσπάθεια να διαχειριστούν μια συνεχώς επιδεινούμενη εξελισσόμενη κατάσταση.

Κεντρική θέση στο νέο αρνητικό αφήγημα κατέχουν οι στρατηγικές εξόδου των κεντρικών τραπεζών. Το πλαίσιο που διαμόρφωσαν στην παγκόσμια οικονομία και στις αγορές μέσω της άνευ προηγουμένου τόνωσης άρχισε να φθείρεται, με τη Fed και τις υπόλοιπες κεντρικές τράπεζες να δίνουν μάχη στην προσπάθεια τους να ελέγξουν το μέγεθος μιας σταδιακής και προδιαγεγραμμένης φθοράς και κυρίως να αποφύγουν μια επανάληψη ενός σκηνικού κατάρρευσης τύπου Lehman Brothers, με «αλυσιδωτές» αντιδράσεις.

Σύμφωνα με τον David Mericle, επικεφαλής οικονομολόγος της Goldman Sachs για τις ΗΠΑ, τα όσα σημείωσε ο πρόεδρος της Fed Jerome Powell την Τετάρτη έδειξαν ότι η FOMC χρησιμοποιεί ένα πλαίσιο όπου: i) Το χάσμα θέσεων εργασίας - εργαζομένων είναι πολύ μεγάλο και ευθύνεται εν μέρει για την αύξηση των μισθών και την υπέρβαση του πληθωρισμού. ii) Η ανάκαμψη της προσφοράς εργασίας θα πρέπει να βοηθήσει, αλλά οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής πρέπει επίσης να μειώσουν τη ζήτηση εργασίας. iii) Μια χαμηλή αναπτυξιακή πορεία και δυναμική ενδέχεται να μειώσει τη ζήτηση εργασίας, χωρίς το πέρασμα σε μια υφεσιακή κατάσταση, αν και η ιστορία μας λέει ότι αυτό καθίστανται αρκετά δύσκολο. iv) Ο τρόπος για να σκεφτούμε τι πρέπει να κάνει η Fed για να περάσει σε αυτό το μονοπάτι είναι να ρωτήσουμε πόση αυστηροποίηση των χρηματοοικονομικών συνθηκών απαιτείται για να επιβραδυνθεί περαιτέρω η ανάπτυξη και όχι να ρωτήσουμε πού θα πρέπει να φτάσουν τα επιτόκια Fed Funds σε σχέση με εκτιμήσεις για «ουδέτερα» επίπεδα.

Ο ίδιος εκτιμά πως οι δηλώσεις του Powell καθιστούν πολύ πιθανές δύο ακόμη αυξήσεις των επιτοκίων κατά 50 μονάδες βάσης τον Ιούνιο και τον Ιούλιο, αλλά οι αποφάσεις από τον Σεπτέμβριο και έπειτα θα εξαρτηθούν από τα οικονομικά δεδομένα. «Υπάρχει σημαντική αβεβαιότητα σχετικά με το πόσο θα μειωθεί η αύξηση των μισθών και ο πληθωρισμός από μόνα τους, πώς θα εξουδετερωθεί η αναπτυξιακή οπισθοδρόμηση από τη δημοσιονομική σύσφιξη με την ώθηση της ανάπτυξης από την επαναλειτουργία και πώς θα εξελιχθούν οι χρηματοοικονομικές συνθήκες. Όλα αυτά καθιστούν αρκετά δύσκολο να εκτιμήσουμε και να πούμε πόση θα πρέπει να είναι η συνολική αυστηροποίηση της νομισματικής πολιτικής, επομένως οι αξιωματούχοι της Fed διατηρούν ένα ευέλικτο πλαίσιο», αναφέρει σε εσωτερικό του σημείωμα ο Mericle.

Βέβαια, από μια «βεντάλια» αλληλοσυνδεόμενων κινδύνων μπορούν να προκληθούν περαιτέρω κλυδωνισμοί στο ήδη τρεμάμενο οικονομικό οικοδόμημα. Όπως έχει τονίσει το insider.gr. οι επιπτώσεις που απορρέουν από τη συνέχιση των συγκρούσεων στα ουκρανικά εδάφη και συνεπακόλουθα από το πλέγμα των κυρώσεων, είναι ιδιαίτερα σημαντικές τόσο για την καταναλωτική ζήτηση όσο και για την προσφορά στη Ευρωζώνη. Η «τρομακτική» αύξηση των τιμών ενέργειας επιβαρύνει σημαντικά τους καταναλωτές και τις επιχειρήσεις, με την αβεβαιότητα που σχετίζεται με τον πόλεμο, τα προβλήματα στην εφοδιαστική αλυσίδα, τα υψηλά κόστη μεταφοράς, τα σκληρά lockdowns και η αδύναμη ζήτηση από την Κίνα και η πιθανή διακοπή του ενεργειακού εφοδιασμού από τη Ρωσία προστίθενται στο «μείγμα» χαμηλής ζήτησης - υψηλών τιμών. Όλα τα ανωτέρω οδηγούν σε συνθήκες στασιμοπληθωρισμού, ικανές να οδηγήσουν σε ύφεση, που αναλόγως του μεγέθους κλιμάκωσης, θα μεγεθύνονταν.

Η Bank of America, προειδοποιεί πως δεν πρόκειται για ένα προσωρινό «σοκ» και η όποια αποκλιμάκωση των τιμών δεν θα είναι άμεση, προχωρώντας μάλιστα σε νέα αύξηση των εκτιμήσεών της για τον πληθωρισμό στην Ευρωζώνη στο 7% για φέτος και στο 2,9% το 2023 (+50 μονάδες υψηλότερα ανά έτος) με τον δομικό πληθωρισμό στο 2,7% (+20 μονάδες βάσης) και στο 2% (+10 μονάδες βάσης), αντίστοιχα. Επιπλέον, μειώνει τις εκτιμήσεις της για την ανάπτυξη στην περιοχή στο 2,2% (-60 μονάδες βάσης) το 2022 και στο 1,5% (-20 μονάδες βάσης) το 2023.

Οι αναλυτές επισημαίνουν πως φαίνεται απίθανη μια άμεση επίλυση του ουκρανικού, που συνοδεύεται από τις επίμονα υψηλές τιμές ενέργειας. Και, αν μη τι άλλο, ο κίνδυνος έγκειται για ακόμη υψηλότερες τιμές και για πιο παρατεταμένο χρονικό διάστημα. Εφόσον υλοποιείται ένα σταδιακό εμπάργκο στο ρωσικό πετρέλαιο, ο προφανής και μηχανικός κίνδυνος είναι η πλήρης διακοπή της ροής ρωσικού φυσικού αερίου στην Ευρώπη, είτε επειδή η ΕΕ συμφωνεί σε ένα εμπάργκο, είτε επειδή η Ρωσία αποφασίζει να κλείσει πλήρως τη στρόφιγγα, με την BofA να τονίζει πως οι πιθανότητες για κάτι τέτοιο αυξάνονται σαφώς. Επίσης, η τρέχουσα κατάσταση προκαλεί ένα ισχυρό σοκ στο εμπορικό ισοζύγιο – έναν εξωτερικό φόρο στα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις που θα έχει μόνιμες επιπτώσεις, σύμφωνα με τον αμερικανικό οίκο.

Το σήμα που στέλνει η «Μητέρα των Αγορών»

Σύμφωνα με διαχειριστές, το αίσθημα της «παράλυσης» και όχι ο πανικός είναι αυτό που περιγράφει καλύτερα τις κινήσεις και τις τοποθετήσεις των επενδυτών, με τους ίδιους να σημειώνουν πως περίπου 1,1 τρισ. δολάρια που εισήλθαν στις μετοχές από τις αρχές του έτους είχαν ως μέσο σημείο εισόδου τις 4.274 μονάδες στον S&P 500. Επιπλέον, οι όποιες κινήσεις καταγράφηκαν μέχρι στιγμής οφείλεται στο rebalancing που έχει ξεκινήσει σε χαρτοφυλάκια, ενώ στρατηγικοί αναλυτές ξένων οίκων επισημαίνουν στο insider.gr πως «έχει ανοίξει ο δρόμος για μια περαιτέρω πτώση στις αγορές μέχρι να σταματήσει το tightening».

Επίσης, στα 19 bear markets κατά τα τελευταία 140 χρόνια, η μέση πτώση έφτασε στο 37,3% με μια μέση διάρκεια στις 289 ημέρες. Φυσικά αν και οι προηγούμενες επιδόσεις που καταγράφηκαν δεν αποτελούν οδηγό για μελλοντικές, αλλά εάν ήταν, η τωρινή bear market θα ολοκληρώνονταν στις 19 Οκτωβρίου με τον S&P 500 στις 3.000 μονάδες και τον Nasdaq στις 10.000 μονάδες. Το όποιο θετικό προκύπτει από αυτό το σκηνικό χάους που διαμορφώνεται στις αγορές, είναι ότι το 49% του Nasdaq βρίσκεται σε επίπεδα άνω του 50% χαμηλότερα από τα υψηλά 52 εβδομάδων, το 58% του Nasdaq χαμηλότερα κατά 37,3% και το 77% του δείκτη σε bear market, δηλαδή με πτώση άνω του 20%.

Επιπλέον, θα πρέπει να σημειωθεί πως κάθε κύκλος αυστηροποίησης της Fed από το 1945 προκαλούσε μια υφεσιακή κατάσταση (με τρεις εξαιρέσεις soft landing, που δεν διαφαίνονται στην τρέχουσα περίπτωση). Στην πρώτη φάση της εξελισσόμενης bear market οι αγορές ανέμεναν κατά τις αρχές του έτους ότι η Fed θα αυξήσει τα επιτόκια Fed Funds στο 0,8% περίπου έως το τέλος της φετινής χρονιάς, τη στιγμή που πλέον τιμολογούν πως τα επιτόκια θα φτάσουν στο 2,8% περίπου. Υπό αυτό το πρίσμα, οι αγορές προσαρμόστηκαν από ένα pricing μιας πολύ σταδιακής ομαλοποίησης των επιτοκίων, σε μια πολύ επιθετική σύσφιξη της νομισματικής πολιτικής. Επίσης, η άμεση επίδραση και μεταβολή του QE αντανακλάται στα αρνητικά πραγματικά επιτόκια, όπως υπολογίζονται από τις αποδόσεις των 10ετών αμερικανικών TIPS (ομόλογα που συνδέονται με τον πληθωρισμό) που από το -1% στις αρχές του έτους κινούνται πλέον στο 0,15%. Έτσι, σύμφωνα με αναλυτές η πρώτη φάση της bear market φαίνεται να έχει ολοκληρωθεί καθώς οι αγορές μετοχών και ομολόγων προσαρμόστηκαν στην αναμενόμενη αυστηροποίηση της νομισματικής πολιτικής της Fed.

Το αν θα συνεχιστεί ή όχι εξαρτάται από το εάν οι χειρισμοί της Fed δύναται να προκαλέσουν πράγματι μια ύφεση. Προς ώρας οι αγορές δεν τιμολογούν μια ύφεση, καθώς το spread μεταξύ της απόδοσης του τρίμηνου και του διετούς είναι θετικό - η πιθανότητα επικείμενης ύφεσης είναι πολύ χαμηλή. Μόλις η απόδοση του τρίμηνου τίτλου ξεπεράσει του διετούς, με την απόδοση του δεύτερου να αρχίζει να υποχωρεί, η αγορά θα αρχίσει να τιμολογεί μια επικείμενη ύφεση, ενώ η ανεργία θα αρχίσει εκ νέου να αυξάνεται.