Ο μύθος της «υγιούς» παχυσαρκίας
Η αντίληψη ότι μπορεί να υπάρχει «υγιής» παχυσαρκία έχει πλέον καταρριφθεί. Αξιοσημείωτο είναι ότι ακόμη και όταν δεν εμφανίζονται σαφείς μεταβολικές διαταραχές, η υπερβολική λιπώδης μάζα σχεδόν διπλασιάζει τον κίνδυνο καρδιακού επεισοδίου.
Το λίπος πυροδοτεί φλεγμονώδεις διεργασίες, επηρεάζει την αγγειακή λειτουργία και οδηγεί σε έναν φαύλο κύκλο που σταδιακά φθείρει την καρδιά.
Ήπαρ - ο καρδιομεταβολικός καθρέφτης
Η Μεταβολικά Συσχετιζόμενη Στεατοηπατίτιδα (MASH), που καθιερώθηκε ως όρος το 2023, αποτελεί την «ηπατική όψη» της παχυσαρκίας. Μάλιστα, στο 75% των υπέρβαρων και στο 90% των σοβαρά παχύσαρκων ανιχνεύεται λίπος στο ήπαρ, το οποίο προκαλεί φλεγμονή, ίνωση και κίρρωση.
Οι προβλέψεις δείχνουν ότι μέχρι το 2040 , οι μισοί και πλέον ενήλικες θα εμφανίζουν σημάδια της νόσου. Το σημαντικότερο; Η MASH χτυπά ένα ηχηρό «καμπανάκι» ότι ο οργανισμός βρίσκεται σε μεταβολική ανισορροπία, πολλαπλασιάζοντας 3 με 4 φορές τον κίνδυνο για καρδιαγγειακά συμβάντα.
Ο κοινός εχθρός
Στη ρίζα του προβλήματος βρίσκονται τρεις αλληλένδετοι παράγοντες: το σπλαχνικό λίπος, η φλεγμονή και η αντίσταση στην ινσουλίνη. Μαζί, ενορχηστρώνουν τη μεταβολική διαταραχή που χτυπάει «διπλά», επιβαρύνοντας εξίσου το καρδιαγγειακό και το ηπατικό σύστημα.
Στα 4,5 δισ. ευρώ οι δαπάνες ετησίως στην Ελλάδα
Η παχυσαρκία δεν κοστίζει μόνο σε υγεία αλλά και σε οικονομικούς πόρους. Στην Ευρώπη, το ετήσιο κόστος ξεπερνά τα 464 δισ. ευρώ, ενώ στην Ελλάδα εκτιμάται γύρω στα 4,5 δισ. ευρώ ετησίως, ποσό που αντιστοιχεί σε πάνω από 2% του ΑΕΠ. Οι δαπάνες αυτές περιλαμβάνουν όχι μόνο την υγειονομική περίθαλψη αλλά και τις απώλειες παραγωγικότητας και την πρόωρη θνησιμότητα.
Είναι ενδεικτικό πως η Ελλάδα καταγράφει από τα υψηλότερα ποσοστά κόστους για συννοσηρότητες στη Νοτιοανατολική Ευρώπη. Ενδεικτικά, το κόστος αντιμετώπισης της καρδιακής ανεπάρκειας σε παχύσαρκους ασθενείς είναι περίπου 2,5 φορές υψηλότερο σε σχέση με άλλες χώρες της περιοχής, με το ετήσιο κόστος ανά ασθενή να υπερβαίνει τα 16.000 ευρώ.
Οι μελέτες καταλήγουν ότι ουσιαστική οικονομική ελάφρυνση μπορεί να επιτευχθεί μόνο μέσω προληπτικών παρεμβάσεων και ολοκληρωμένων προγραμμάτων αντιμετώπισης, τα οποία ήδη αναπτύσσονται σταδιακά στην Ελλάδα
Το πιο δυνατό μας όπλο είναι η πρόληψη
Η «μάχη» κατά της παχυσαρκίας θα πρέπει να ξεκινά από την παιδική ηλικία. Ισορροπημένη διατροφή, τακτική άσκηση και ενημέρωση αποτελούν τους τρεις βασικούς πυλώνες ώστε να ανακοπεί αυτή η σιωπηλή επιδημία.
Με την πρόοδο της επιστήμης, έχουμε πλέον στα χέρια μας ισχυρά σύγχρονα όπλα, όπως τις φαρμακευτικές αγωγές και τις βαριατρικές επεμβάσεις, πάντα βάσει συγκεκριμένων ιατρικών ενδείξεων. Οι λύσεις αυτές μπορούν να επιτύχουν σημαντική απώλεια βάρους, περιορίζοντας δραστικά τις καρδιομεταβολικές επιπλοκές της νόσου. Ωστόσο, σε κάθε περίπτωση, θεμέλιος λίθος για την ασφάλεια και την επιτυχία παραμένει η συνεχής καθοδήγηση από τον θεράποντα ιατρό.
Το σώμα μας, πάντα με ένα μαγικό τρόπο έχει τη δυνατότητα να μας προειδοποιεί για το τι έρχεται. Ζωτικά όργανα όπως η καρδιά και ήπαρ στέλνουν το ίδιο μήνυμα, πως η υγεία θα πρέπει να είναι για εμάς απόλυτη προτεραιότητα. Στις σημερινές συνθήκες όπου οι προκλήσεις για τη δημόσια υγεία είναι αυξημένες και καλούμαστε συχνά να αναθεωρήσουμε ό,τι είχαμε δεδομένο, η πρόληψη δεν είναι πολυτέλεια αλλά αναγκαιότητα.
Η Ελλάδα, που γνωρίζει το υψηλό επιδημιολογικό και οικονομικό αντίκτυπο της παχυσαρκίας έχει μπροστά της μία ευκαιρία, αλλά και μία ευθύνη: Να μετατρέψει τα προειδοποιητικά σημάδια σε δράση και να ξεκινήσει ένα κύμα αλλαγής. Με στοχευμένες πολιτικές πρόληψης, επένδυση στην ενημέρωση και έγκαιρη παρέμβαση, μπορεί να μειωθεί το βάρος των χρόνιων νοσημάτων και να ενισχυθει η ευημερία του κοινωνικού συνόλου.
