Κορυφαίοι παραγωγοί κρασιού βρήκαν τρόπο να ενισχύσουν την παραγωγή και τα κέρδη

Οι αναγεννητικές μέθοδοι «χωρίς άροτρο» που υιοθετούνται σταδιακά σε μικρούς αμπελώνες και ελαιώνες από κορυφαίους παραγωγούς κρασιού ενισχύουν τη βιοποικιλότητα και τα κέρδη και τείνουν πλέον να εφαρμοστούν και σε μεγαλύτερη κλίμακα. 

Η αναγεννητική γεωργία εφαρμόζεται προοδευτικά σε πολλά μεσογειακά κράτη με τα αγροκτήματα της Ισπανίας να αποτελούν πρότυπο εφαρμογής των νέων μεθόδων.

Το 2016, με οικονομική υποστήριξη από το πρόγραμμα Life της ΕΕ, επιλέχθηκαν 20 ελαιώνες της Ανδαλουσίας προκειμένου ενσωματώσουν ένα αναγεννητικό γεωργικό μοντέλο, το οποίο επιτρέπει στο χορτάρι και τα αγριολούλουδα να ανθίσουν ανάμεσα στα δέντρα. Πρόκειται για το έργο Olivares Vivos στο πλαίσιο του οποίου φυτεύτηκαν διάφορα τοπικά είδη ενώ δημιουργήθηκαν λίμνες για να ευνοηθεί η διαβίωση εντόμων και πτηνών.

Στη μεγαλύτερη μελέτη στον κόσμο για τη βιοποικιλότητα του ελαιώνα, ερευνητές από το Πανεπιστήμιο του Jaén και το Ανώτερο Συμβούλιο Επιστημονικής Έρευνας (CSIC) που συνεργάστηκαν στο έργο, διαπίστωσαν ότι σε τρία χρόνια, ο πληθυσμός των μελισσών στους αναγεννητικούς ελαιώνες αυξήθηκε κατά 47%, η ζωή των πουλιών κατά 10% και οι ξυλώδεις θάμνοι κατά 172% ενώ δεδομένου ότι στις περιοχές αυτές ζούσαν και κουνέλια (που τρέφονταν από το γρασίδι), εμφανίστηκαν ξανά και αρπακτικά πουλιά.

Ανακαλύφθηκε επίσης ότι τα ζιζανιοκτόνα σκοτώνουν εκείνα τα έντομα που τρώνε τις προνύμφες της μύγας της ελιάς (Bactrocera oleae), ένα από τα κύρια παράσιτα της καλλιέργειας.

«Αυτό που κάνουμε είναι να επιστρέψουμε σε πιο παραδοσιακούς τρόπους», λέει ο Πάκο Μοντάμπες, ο οποίος καλλιεργεί 650 εκτάρια ελιές πικουλί στην Jaén's Sierra Mágina. «Το να μην οργώνεις ανάμεσα στα δέντρα επιτρέπει την καλύτερη κατακράτηση νερού, προκαλεί λιγότερη διάβρωση και απορροή μετά από δυνατή βροχή ενώ η φυτική κάλυψη επιτρέπει στο έδαφος να απορροφά τη βροχή».

Η πρωτοβουλία είχε περιβαλλοντικά και οικονομικά κίνητρα, λέει ο José Eugenio Gutiérrez, από τον οργανισμό SEO Birdlife, ο οποίος είναι συντονιστής του έργου. Οι καλλιεργητές ανησυχούσαν για τη διάβρωση του εδάφους και την έλλειψη βιοποικιλότητας, αλλά υπέφεραν και οικονομικά καθώς η παγκόσμια υπερπαραγωγή ελαιόλαδου ώθησε τις τιμές κάτω από το κόστος παραγωγής.

Η προσέγγιση του Olivares Vivos είναι μια win-win στρατηγική: η βιοποικιλότητα ευδοκιμεί ενώ το ελαιόλαδο έχει πιστοποιηθεί ότι έχει παραχθεί σε συνθήκες που αυξάνουν τη βιοποικιλότητα, αντί να πιστοποιείται απλά ως «οικολογικό», δίνοντάς του προστιθέμενη αξία.

«Χρειάστηκε να δημιουργήσουμε σήμανση που να εγγυάται ότι το προϊόν παράγεται μέσω της αναγεννητικής γεωργίας», λέει ο Gutiérrez προκειμένου να εξηγήσει τη διαφορά μεταξύ του οικολογικού ελαιόλαδου και εκείνου που είναι προϊόν της βιολογικής γεωργίας.

Καθώς οι καλλιεργητές εξοικονομούν χρήματα που θα ξόδευαν  ζιζανιοκτόνα και φυτοφάρμακα και μπορούν να πουλήσουν το πετρέλαιο τους σε τιμές premium, το πρόγραμμα δεν πέρασε απαρατήρητο στην περιοχή. Ο Gutiérrez σημειώνει ότι περισσότεροι από 600 καλλιεργητές έχουν εκδηλώσει ενδιαφέρον να υιοθετήσουν το αναγεννητικό μοντέλο.

Η ιδέα είναι αυτή έχει ήδη εφαρμοστεί και στην παραγωγή κρασιού. Ορισμένοι μικρότεροι αμπελώνες έχουν υιοθετήσει αναγεννητικές πρακτικές, αλλά τώρα στο παιχνίδι μπαίνουν και οι μεγάλοι οινοποιοί. Στην αμπελουργική περιοχή Penedès, 450 μίλια (750 χιλιόμετρα) βόρεια του Jaén, ο Torres, ο μεγαλύτερος οινοποιός της Ισπανίας, υιοθετεί την αναγεννητική προσέγγιση καθώς αναζητά τρόπους για να μειώσει το αποτύπωμα άνθρακα.

«Παρόλο που είχαμε πιστοποιηθεί ως βιολογική αμπελουργία στα περισσότερα αμπέλια μας, υπήρχε η αίσθηση ότι δεν κάναμε αρκετά», λέει ο Miguel Torres.

Παραδοσιακά, η γη οργώνεται ανάμεσα στα αμπέλια για να απαλλαγεί από τα ζιζάνια και να καταστήσει το έδαφος δεκτικό στη βροχή. Ωστόσο, εκτός από τη συμβολή στη διάβρωση, αυτό οδηγεί σε έλλειψη βιοποικιλότητας και φτωχό έδαφος, το οποίο στη συνέχεια χρειάζεται θρεπτικά συστατικά για να αναπληρωθεί τεχνητά.

«Οι κανόνες της βιολογικής αμπελουργίας δεν αναφέρουν καν αποτύπωμα άνθρακα, οπότε επιτρέπει τη χρήση τρακτέρ. Σκεφτήκαμε, «πρέπει να μειώσουμε τις εκπομπές μας αλλά πρέπει επίσης να απορροφήσουμε CO2», λέει ο Torres.

Ο παραγωγός μείωσε το αποτύπωμα άνθρακα κατά 34% το μπουκάλι και στοχεύει στο 60%, κυρίως μέσω μέτρων ενεργειακής απόδοσης που εισήχθησαν κατά τη διαδικασία της οινοποίησης.

«Ο στόχος μας είναι να σταματήσουμε το όργωμα», λέει. «Όταν οργώνετε φέρνετε οργανικό υλικό στην επιφάνεια και μετά οξειδώνεται, οπότε ό, τι είχατε αποθηκεύσει μπαίνει στην ατμόσφαιρα. Αυτό που προσπαθούμε να κάνουμε είναι να μιμηθούμε τη φύση όσο το δυνατόν περισσότερο, πράγμα που σημαίνει ότι πρέπει να δώσουμε ξανά ζωή στο χώμα».

Ενώ η φύτευση δέντρων βρίσκεται στην πρώτη γραμμή της καταπολέμησης της κλιματικής κρίσης, αν τα 7,4 εκατομμύρια εκτάρια αμπελώνων στον κόσμο υιοθετούσαν το αναγεννητικό μοντέλο, ο αντίκτυπος θα ήταν τεράστιος, λέει ο Torres.

Mε πληροφορίες από την The Guardian