Γιατί πρέπει να «ξαναδιαβάσουμε» τις δηλώσεις Στουρνάρα

Μία εβδομάδα πριν από την σύνοδο των τραπεζιτών της ΕΚΤ (στην Αθήνα αυτή τη φορά) είθισται ο επικεφαλής της Κεντρική τράπεζας που φιλοξενεί την συνάντηση να κάνει κάποιες δηλώσεις στα διεθνή οικονομικά ΜΜΕ.

Συνήθως οι δηλώσεις αυτές δεν λένε πολλά γιατί δεν επιτρέπεται να «προλαμβάνουν» τις ανακοινώσεις του Συμβουλίου.

Αυτό που συνέβη όμως χθες με τις δηλώσεις Στουρνάρα στους FT ήταν κάτι... διαφορετικό.

Είχαν ειδήσεις και μάλιστα πολύ – πολύ σοβαρές.

Η πρώτη, που θα μπορούσε κανείς να την εκλάβει ως «εισαγωγική» των όσων στην συνέχεια... αποκάλυψε, ήταν η δημόσια παραδοχή ότι η Ευρωζώνη, που «συνεχίζει να είναι ένας μεγάλος καθαρός εισαγωγέας ενέργειας, είναι πιθανό να έχει στασιμοπληθωριστικό αντίκτυπο...».

Όταν ο Κεντρικός Τραπεζίτης μιλάει για «στασιμοπληθωρισμό» στην οικονομία, το σύνθημα είναι ...ετοιμαστείτε. Και αυτό γιατί μια τέτοια δημόσια δήλωση σημαίνει οτι στο Συμβούλιο της ΕΚΤ έχει ωριμάσει η εκτίμηση για κατάσταση στασιμοπληθωρισμού στην Ευρωζώνη ως «πεποίθηση» και όχι μια επιπόλαιη αναφορά για τον καιρό...

Τι σημαίνει στασιμοπληθωρισμός; Πέραν της θεωρίας, στασιμοπληθωρισμός είναι η κατάσταση που χαρακτηρίζεται από στασιμότητα στην οικονομική δραστηριότητα, δηλαδή «πάγωμα» ή «κάμψη» στους ρυθμούς αύξησης του ΑΕΠ, με ό,τι αυτό σημαίνει για απασχόληση/ανεργία,επενδύσεις και κατανάλωση (ιδιωτική και δημόσια), με ταυτόχρονη διατήρηση του πληθωρισμού σε υψηλά για την συγκυρία επίπεδα.

Πώς μεταφράζεται αυτό σε συγκεκριμένες πολιτικο/οικονομικές συνθήκες;

Μια ματιά στην δεκαετία του 70' είναι εξαιρετικά κατατοπιστική.

Με μία διαφορά: τη δεκαετία του 70' η οικονομία δεν καθόταν πάνω σε ενα «βουνό» χρέους που καθημερινά λόγω επιτοκίων γίνεται ολοένα και λιγότερο εύκολο να εξυπηρετηθεί.

Με την συνήθη... ευθύτητά του ο κ. Στουρνάρας έκανε την εικόνα ακόμα πιο ζοφερή σημειώνοντας ότι η οικονομία της ευρωζώνης βρίσκεται ήδη σε «κρίσιμο σημείο, όπου αν συνεχίσουμε να αυξάνουμε τα επιτόκια, διατρέχουμε τον κίνδυνο να σπάσει κάτι».

Τι να σπάσει; Η ικανότητα μιας οικονομίας ή του τραπεζικού συστήματος να εξυπηρετεί το χρέος της.

Κάτι σαν αυτό που έγινε με την Ελλάδα το 2010 ή με τις αμερικάνικες τράπεζες το 2008 ή ακόμα χειρότερα τον Μάρτιο φέτος στις ΗΠΑ. Και για να μην αφήσει κανένα περιθώριο παρεξήγησης επανέλαβε «είμαστε σχεδόν στάσιμοι σε ό,τι αφορά τη δραστηριότητα στην ευρωζώνη και έχουμε βιώσει μείωση του δανεισμού από τις τράπεζες».

Το μόνο για το οποίο δεν μπορεί να κατηγορήσει κανείς τον διοικητή της ΤτΕ με τέτοιες δηλώσεις είναι για έλλειψη ειλικρίνειας.

Αφού όμως έδωσε όλες τις ειδήσεις για το που βρισκόμαστε ακριβώς, προχώρησε και στο «αύριο».

Είπε δύο πράγματα που δεν πρέπει να παραβλέψουμε.

Το πρώτο είναι ότι στην ΕΚΤ έχει αρχίσει να ωριμάζει η άποψη πως το 2% σαν όριο στόχος για τον πληθωρισμό δεν είναι ...το αναγκαίο πλέον. Αυτό δηλαδή που τόσο στην Φρανκφούρτη όσο και στην Ουάσιγκτον αρνούνται οτι έχουν σκοπό να κάνουν !

Και όμως το είπε : «Αν ο πληθωρισμός στα μέσα του επόμενου έτους… πέσει κοντά στο 3%, αυτή είναι ίσως η στιγμή να αρχίσουμε να σκεφτόμαστε μια μείωση των επιτοκίων».

Η δήλωση είναι σαφής και χωρίς περιστροφές. Το 3% και μάλιστα αν το πλησιάσουμε από τα πάνω αρκεί για να ξανασκεφτεί η ΕΚΤ να μειώσει σιγά - σιγά το βασικό κόστος δανεισμού.

Να θυμηθούμε ποια είναι η – όπως φαίνεται ξεπερασμένη – επίσημη θέση της ΕΚΤ; Ο στόχος είναι να φτάσουμε το 2% είτε λίγο πάνω είτε λίγο κάτω, αλλά και να το διατηρήσουμε για όσο χρονικό διάστημα χρειάζεται ώστε να πιστοποιηθεί η σταθερότητά του.

Τώρα γίνεται ένα άλμα κατα μία ολόκληρη μονάδα στο περίπου 3% - ούτε καν 3% - σαν το σημείο που η ΕΚΤ μπορεί να επιστρέψει στη «νομισματική χαλάρωση» γιατί περί αυτού πρόκειται...

Ο κ. Στουρνάρας δεν σταματάει σ' αυτό το εξαιρετικά κομβικό στοιχείο αλλά προχωράει και σε λεπτομέρειες.

Λέει λοιπόν, όσο αφορά την διατήρηση των τελευταίων «εργαλείων» νομισματικής στήριξης – γιατί προφανώς αυτό δεν αφορά την Ελλάδα αλλά την Ιταλία και την Γαλλία όπως έχει επισημάνει τελευταία αρκετές φορές το insider.gr – ότι η Ιταλία, η Γαλλία ή και η Ισπανία, των οποίων τα ομόλογα (δηλαδή το κόστος αναχρηματοδότησης του χρέους τους) έχουν δεχθεί πολύ μεγάλες πιέσεις, δεν πρέπει να ανησυχούν.

Γιατί; Γιατί παρά τις πιέσεις των «γερακιών» στην ΕΚΤ, δεν πρόκειται να σταματήσει η στήριξη που δίνει η Φρανκφούρτη μέσω του PEPP, δηλαδή του πακέτου των ομολόγων που έχουν αγοράσει οι κεντρικές τράπεζες (PEPP) ύψους 1,7 τρισ. ευρώ και το οποίο συνεχίζει να επανεπενδύει σε ομολογα που πιέζονται.

Από τον περασμένο Ιούλιο, πολύ πριν ξεσπάσει ο πόλεμος στην Παλαιστίνη, τα «γεράκια» ζητάνε να επισπευσθεί η διακοπή των επανεπενδύσεων των λήξεων και να μειώσει η ΕΚΤ τον ισολογισμό της. Τον Σεπτέμβριο επανέφεραν το θέμα στο τραπέζι και ο κ. Στουρνάρας εξηγεί τώρα οτι κάτι τέτοιο είναι αδύνατο να γίνει, καθώς με το ξέσπασμα του πολέμου στην Μ. Ανατολή ενώ και ο άλλος πόλεμος στην Ουκρανία καλά κρατεί, δεν ξέρουμε που βρισκόμαστε και που πατάμε.

Είναι άγνωστο τι πρόκειται να συμβεί -είμαστε στο σκοτάδι-, είναι καλύτερα να κρατήσουμε όλες τις επιλογές μας ανοιχτές... είπε.

Το PEPP, είπε είναι η «πρώτη γραμμή άμυνας» της ΕΚΤ ενάντια στον κατακερματισμό της ευρωπαϊκής αγοράς ομολόγων και «Σε αυτό το στάδιο, δεδομένων όλων όσων συμβαίνουν στον κόσμο, δεν είναι καλύτερο να διατηρήσουμε την ευελιξία μας ;...».

Η αλήθεια βέβαια είναι ότι τα ιταλικά (δεκαετή) ομόλογα φλερτάρουν με αποδόσεις κοντά στο 5% και spreads πάνω από το 2%, εδώ και καιρό, πολύ πριν ξεσπάσει η κρίση στην Παλαιστίνη.

Το πρόβλημα των ευρω-ομολόγων και του ευρωπαϊκού χρέους, δηλαδή του Ευρώ σε τελευταία ανάλυση, δεν εμφανίσθηκε μετά τις συγκρούσεις στην Μ. Ανατολή... Και δεν θα ξεπερασθεί αν ξαφνικά – εντελώς απίθανο – αρχίσει μια ειρηνευτική διαδικασία στην Μ./ Ανατολή.

Είναι πρόβλημα “εσωτερικό” πλέον στην Ευρωζώνη γι' αυτό και οι αλλαγές “στόχων” για τον πληθωρισμό ή την νομισματική πολιτική δεν μπορούν να έχουν απαντήσεις στην επικείμενη σύνοδο της ΕΚΤ στην Αθήνα.

Πρέπει όμως να ευχαριστήσουμε τον κ. Στουρνάρα για την ευθύτητα των δηλώσεών του που ξεκαθαρίζουν το (ζοφερό) τοπίο της επόμενης ημέρας, πριν αρχίσει το θόρυβος από τους δικαιολογημένους πανηγυρισμούς της επιστροφής του ελληνικού χρέους στην investment grade κατηγορία την Παρασκευή και από την S&P...

Γ. Αγγέλης