Η κρίση χρέους επιστρέφει; Σε ΗΠΑ και Ευρώπη;
Μόλις χθες το ιταλικό δημόσιο πραγματοποίησε δημοπρασία εντόκων γραμματίων 12μηνης διάρκειας. Η δημοπρασία «καλύφθηκε» μόλις κατά 1,45 φορές και το ιταλικό δημόσιο χρειάστηκε να πληρώσει σχεδόν 4% τόκο (3,944%) για να τα «πουλήσει».
Η εικόνα αυτή μας επιστρέφει στο 2012 εν μέσω της κρίσης χρέους στην Ευρωζώνη...
Την ίδια ημέρα ο κεντρικός τραπεζίτης της Ιρλανδίας, στην ετήσια σύνοδο του ΔΝΤ στο Μαρακές (Μαρόκο) σχολιάζοντας την «κατάσταση» στην αγορά ομολόγων της Ευρωζώνης, αισθάνθηκε αναγκαίο να δηλώσει δημόσια, χωρίς να ερωτηθεί σχετικά, ότι η ΕΚΤ διαθέτει όλα απαραίτητα εργαλεία για να αποφύγει μία κρίση στα ιταλικά ομόλογα.
Ποια είναι αυτά; Είναι τα εργαλεία αγοράς κρατικών ομολόγων από την ΕΚΤ και κυρίως το PEPP το οποίο με απόφαση της ΕΚΤ έχει σταματήσει τις νέες καθαρές αγορές. Και έχει αρχίσει να περιορίζει την επανεπένδυση των κεφαλαίων που προκύπτουν από τις λήξεις των χαρτοφυλακίων των προηγούμενων αγορών... Τόσο τo PEPP όσο και το APP είχαν δημιουργηθεί ως αντισυμβατικά (δηλαδή αντικαταστατικά) εργαλεία για να αποφύγει η Ευρωζώνη ένα νέο ξέσπασμα κρίσης χρέους μετά την αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους. Της μεγαλύτερης αναδιάρθρωσης κρατικού χρέους στην ιστορία του καπιταλισμού...
Διαβάστε ακόμα - Ο «κατακερματισμός» της αγοράς ομολόγων... επέστρεψε και απειλεί την ΕΚΤ
Τώρα όμως και πάλι με μια ματιά στον δείκτη Move (ICJ BofA MOVE Index), το ανάλογο του Vix (δείκτης πρόβλεψης κινδύνου για τις μετοχές) στην αγορά ομολόγων, μπορεί να διακρίνει ενδείξεις κινδύνου ανάλογες εκείνων του 2008…
Και πως να μην είναι όταν η επίμονη και απότομη αύξηση επιτοκίων από την ΕΚΤ έχει αυξήσει κατακόρυφα το ήδη πολύ υψηλό για τα μεγέθη του ιταλικού ΑΕΠ, μέγεθος της ετήσιας εξυπηρέτησης του δημόσιου χρέους. Σε επίπεδα που να πλησιάζει από τα κάτω το μέγεθος του ελληνικού δημόσιου χρέους, χωρίς όμως να έχει τα πλεονεκτήματα του πολύ χαμηλού -λόγω της αναδιάρθρωσης- κόστους εξυπηρέτησης του ελληνικού χρέους.
Η κατάσταση δεν είναι πολύ διαφορετική όσο αφορά τα μεγέθη και από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού.
Η σχετική συζήτηση έχει σηκώσει τους τόνους σε πολλά «πηγαδάκια» στο Μαρακές, σύμφωνα με τα όσα μεταφέρουν δημοσιογράφοι που παραβρίσκονται στην σύνοδο του ΔΝΤ.
Το δημόσιο χρέος των ΗΠΑ έχει αυξηθεί περίπου 2 τρισεκατομμύρια δολάρια μόνο στους τέσσερις μήνες από την τελευταία αύξηση του ανώτατου ορίου χρέους. Το χρέος της ομοσπονδιακής κυβέρνηση έχει εκτιναχθεί κατά 500 δισεκατομμύρια δολάρια μόνο από τις 15 Σεπτεμβρίου έως τις 5 Οκτωβρίου.
Το κόστος εξυπηρέτησής του θα συνεχίσει να αυξάνεται με τις τρέχουσες αποδόσεις τα επόμενα τρίμηνα και χρόνια. Η απλή αριθμητική δίνει τα σχετικά νούμερα. Το τρέχον μικτό επιτόκιο για τα 33 τρισεκατομμύρια δολάρια χρέους είναι λίγο πάνω από 2,9%. Η τρέχουσα απόδοση του δεκαετούς ομολόγου είναι σήμερα γύρω στο 4,5 - 4,6%. Περίπου το 30% του εθνικού χρέους θα πρέπει να μετακυλισθεί και θα πρέπει να αναχρηματοδοτηθεί κατά τη διάρκεια των επόμενων 12 μηνών και λίγο περισσότερο από το ήμισυ θα πρέπει να κάνει το ίδιο τα επόμενα τρία χρόνια. Οι αριθμοί αρχίζουν να γίνονται αστρονομικοί. Βέβαια το αμερικανικό χρέος με την μορφή των δεκαετών ομολόγων παραμένει το πλέον «ασφαλές», «αποδοτικό» και «εμπορεύσιμο» προϊόν στον πλανήτη και στις διεθνείς χρηματαγορές. Και για να αγοράσεις αυτό το προϊόν χρειάζεσαι δολάρια.
Αυτή η «ζήτηση» δολαρίων και ομολόγων, είναι ένας αυτό-τροφοδοτούμενος κύκλος που στηρίζει την αδιαμφισβήτητη ισχύ του δολαρίου στις διεθνείς χρηματαγορές.
Το πρόβλημα σ’ αυτόν τον αυτοτροφοδοτούμενο κύκλο ισχύος αρχίζει όταν αμφισβητείται η αξιοπιστία του «προϊόντος», που λέγεται κρατικό ομόλογο. Η προηγούμενη εβδομάδα σημάδεψε ένα τέτοιο σοβαρό επεισόδιο που αντιμετωπίσθηκε εσπευσμένα από τις Κεντρικές Τράπεζες. Όμως σ’ αυτή την αμφισβήτηση, παραδόξως στις ΗΠΑ κάνουν ότι μπορούν περισσότερο για να την αναδείξουν σαν ουσιαστική εστία κρίσης, πέρα από τις φωτιές του πολέμου που ξεσπάνε σε διάφορα σημεία του ορίζοντα, θυμίζοντας ανάλογα γεγονότα της δεκαετία του '70. Της δεκαετίας της πληθωριστικής καταιγίδας που «έκλεισε» με την θύελλα των υψηλών επιτοκίων και της ύφεσης στις αρχές της δεκαετίας του '80...
Ίσως η ιστορία προσπαθεί να μας δείξει κάτι, αλλά όλοι φαίνεται να κοιτάμε αλλού.
Γ. Αγγέλης