Ελλάδα – Αίγυπτος – ΕΕ: Όταν οι πλανήτες «ευθυγραμμίστηκαν»
Κατά τη διάρκεια της τελευταίας συνόδου κορυφής στις Βρυξέλλες, οι 27 συμφώνησαν στην αναθεώρηση του τρέχοντος προϋπολογισμού -το βασικό ζητούμενο- ανέβαλαν προς απογοήτευση πολλών για την επόμενη σύνοδο μία κοινή τοποθέτηση στις εξελίξεις στον πόλεμο στη Γάζα και άκουσαν -ως φωνή έκφρασης ανησυχίας- τον Έλληνα πρωθυπουργό εκτός ατζέντας να ζητά εσπευσμένως, εκ νέου και μετ’ επιτάσεως τη στήριξη της Κυβέρνησης της Αιγύπτου.
Η ΕΕ δε φημίζεται για την ταχύτητα στις αντιδράσεις της. Θα μπορούσε να ισχυριστεί κανείς ότι και πάλι άργησε, δεδομένου ότι η συζήτηση για την αναγκαιότητα συνεργασίας με χώρες της Β. Αφρικής έχει ξεκινήσει πριν από περίπου ένα χρόνο. Στην περίπτωση αυτή ωστόσο υπάρχει μία βασική διαφορά. Η ΕΕ, με την Ελλάδα να πρωτοστατεί, ήρθε να συνάψει μία κρίσιμη συμφωνία με την Αίγυπτο ύψους 7,4 δισ. ευρώ, όταν η ίδια η χώρα το είχε απολύτως ανάγκη. Μόλις λίγες εβδομάδες νωρίτερα, η κυβέρνησή της ζήτησε και έλαβε αυξημένη δανειακή υποστήριξη από το ΔΝΤ (8 δισ. ευρώ). Η οικονομία της δοκιμάζεται από τον πόλεμο στη Γάζα και τα έσοδά της από την εκμετάλλευση της διώρυγας του Σουέζ είναι εξαιρετικά μειωμένα.
Όταν τα ελληνικά συμφέροντα είναι και ευρωπαϊκά
Η Ελλάδα παρακολουθεί τις εξελίξεις στην Αίγυπτο από το 2013-2014. Η στρατηγική προσέγγιση με το καθεστώς Αλ Σίσι έχει προκαλέσει αρκετά σχόλια. Χωρίς να μπαίνουμε σε διαδικασία ανάλυσης, η εναλλακτική του θα ήταν κάτι… κοντά στη Χαμάς. Ή η ίδια η Χαμάς. Εξέλιξη καταστροφική για την ΕΕ, την Ελλάδα αλλά και τις αραβικές χώρες που επενδύουν στην Αίγυπτο όπως τα ΗΑΕ και η Σαουδική Αραβία.
Στην παρούσα φάση, «οι πλανήτες ευθυγραμμίστηκαν», τα κοινά συμφέροντα βρήκαν ευκαιρία συντονισμού και η σχετικά πρόσφατη σύνοδος ΕΕ-Αιγύπτου καθώς και οι διμερείς επαφές σε επίπεδο ΥΠΕΞ (Γεραπετρίτη – Σούκρι) έφεραν αποτέλεσμα. Το παράδειγμα του αγωγού GREGY είναι χαρακτηριστικό. Προφανείς λόγοι ενεργειακής ασφάλειας και επένδυσης στην πράσινη ενέργεια από την πλευρά της ΕΕ οδήγησαν στην ένταξη του project στη λίστα των PCI (έργα κοινού ενδιαφέροντος). Και πρόσθετα αραβικά κεφάλαια ήρθαν να υποστηρίξουν την επένδυση και να προσθέσουν βαθμούς ασφάλειας στη στρατηγική συνεργασία ΕΕ-Αιγύπτου. Το να μιλά κανείς για «ασφαλείς συμφωνίες» στην περιοχή της Β. Αφρικής είναι βέβαια οξύμωρο από μόνο του. Ωστόσο, με δεδομένο (και) τον κίνδυνο μίας νέας μεταναστευτικής κρίσης μέσω Αιγύπτου, η Ένωση δεν έχει περιθώριο να δει την κυβέρνηση της χώρας να καταρρέει.
Τέλος, δύο παρατηρήσεις με βραχυπρόθεσμο και μεσοπρόθεσμο ορίζοντα. Πρώτον, η στήριξη των (όποιων) κοινών συμφερόντων των κρατών – μελών της ΕΕ δεν έρχεται δωρεάν. Απαιτεί κεφάλαια. Ακόμα και στην περίπτωση της Αιγύπτου, τα 7,4 δισ. ευρώ είναι μάλλον ανεπαρκή. Θα απαιτηθεί να βρεθούν ή να κινητοποιηθούν και νέα κονδύλια. Και δεύτερον: Η πρωθυπουργός της Ιταλίας Τζόρτζια Μελόνι εξελίσσεται σε δυνατό παίκτη στο παζλ των ισορροπιών εντός ΕΕ. Όχι μόνο γιατί βρέθηκε στο Κάιρο. Αυτό αποτελεί άλλη μία ένδειξη προς αυτήν την κατεύθυνση. Αλλά κυρίως γιατί έχοντας μέχρι σήμερα -κόντρα σε πολλές προβλέψεις- υποστηρίξει σημαντικές ευρωπαϊκές πολιτικές, φροντίζει να τοποθετηθεί στρατηγικά ενόψει της επόμενης μέρας των ευρωεκλογών και των εκλογών στις ΗΠΑ. Σε αυτό, θα επανέλθουμε