Ο στόχος για την κάλυψη του επενδυτικού κενού που χωρίζει την Ελλάδα με την Ευρωπαϊκή Ένωση που πρότεινε ο ΣΕΒ στο επενδυτικό συνέδριο, το οποίο ολοκληρώθηκε σήμερα Τρίτη είναι αναμφίβολα δύσκολος. Για να προσελκύσουμε επιπλέον επενδύσεις χρειάζονται βαθιές τομές στον τρόπο που λειτουργεί η δημόσια διοίκηση, μείωση της γραφειοκρατίας, σταθερό φορολογικό πλαίσιο και επιπλέον κίνητρα.

Τα καλά νέα είναι ότι όπως τόνισαν τα στελέχη του ΣΕΒ και της Deloitte είναι ότι δεν χρειάζεται να «επανεφεύρουμε τον τροχό», καθώς υπάρχουν πολλές πρακτικές από χώρες της Ευρώπης που θα μπορούσε να αντιγράψει η Ελλάδα. Όπως σημείωσε χαρακτηριστικά ο πρόεδρος του ΣΕΒ Θεόδωρος Φέσσας κατά την ομιλία του στο επενδυτικό συνέδριο: «Τα διεθνή παραδείγματα για το πώς προσελκύουν επενδύσεις οι υπόλοιπες χώρες είναι διαθέσιμα και μας δείχνουν ότι δεν κάνουμε σωστά πολλά πράγματα. Αυτές τις καλές πρακτικές πρέπει να εφαρμόσουμε κι εμείς.  Με δέσμευση για την υλοποίηση και όχι μόνο για τη νομοθέτηση όπως γίνεται μέχρι σήμερα».

Ακολουθούν μερικά απ’ τα παραδείγματα που χρησιμοποιήθηκαν και για την δημιουργία της εργαλειοθήκης που προτείνει ο ΣΕΒ και παρουσιάστηκαν στις παράλληλες συζητήσεις που πραγματοποιήθηκαν στο πλαίσιο του συνεδρίου.

Μηχανισμοί επιτάχυνσης αδειοδότησης – Οι καλύτερες πρακτικές

Οι μεγάλοι χρόνοι έκδοσης αδειών για την υλοποίηση μιας επένδυσης αποτελεί χρόνια παθογένεια της χώρας μας. Στις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες αξιοποιούνται διάφορα εργαλεία και μηχανισμοί για την επιτάχυνση της αδειοδότησης όπως οι υπηρεσίες μιας στάσης και οι δεσμευτικές προθεσμίες.

Για παράδειγμα στην Πορτογαλία λειτουργεί μια κεντρική επισπεύδουσα αρχή, όπου ολιγομελής επιτροπή συντονίζει και επισπεύδει συνολικά τη διαδικασία με δεσμευτικό χρονοδιάγραμμα σε όλες τις δημόσιες υπηρεσίες.

Στην Γεωργία, η αξιολόγηση των Μελετών Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) γίνεται από εξωτερικούς πιστοποιημένους φορείς. Μάλιστα, οι αξιολογήσεις πρέπει να γίνονται εντός 15 ημέρες από την υποβολή της μελέτης. Μόλις περάσει αυτή η προθεσμία η ΜΠΕ θεωρείται ότι εγκρίνεται.

Στην Ολλανδία οι αιτήσει γίνονται ηλεκτρονικά. Λειτουργεί «all in one permit» που αντικατέστησε 25 άδειες για έργα μικρής κλίμακας, ενώ έχουν ενοποιηθεί και οι περιβαλλοντικές ρυθμίσεις.

Στην Γερμανία οι επιχειρήσεις πρέπει απλά να υποβάλλουν μια δήλωση συμμόρφωσης για εργασίες μετατροπής ή επέκτασης εγκαταστάσεων, αν δεν αυξάνονται οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις. Οι Αρχές έχουν αυστηρά ένα μήνα προθεσμία για να εκφράσουν ενδεχόμενη αντίρρηση, ενώ λειτουργούν και one stop shop.  

Μετασχηματισμός της Βιομηχανίας – Το παράδειγμα της Ιταλίας

Σύμφωνα με την εργαλειοθήκη του ΣΕΒ και της Deloitte ο στόχος για τις επενδύσεις δεν πρέπει να είναι μόνο ποσοτικός αλλά και ποιοτικός. Το βάρος θα πρέπει να δοθεί στην μεταποίηση, η οποία προσφέρει και μεγαλύτερο παραγωγικό αποτέλεσμα και για να γίνει αυτό θα πρέπει να υπάρξει ολοκληρωμένο πρόγραμμα μετασχηματισμού της βιομηχανίας στο λεγόμενο Industry 4.0.

Το καλύτερο παράδειγμα εδώ έρχεται από την Ιταλία, η οποία τον Φεβρουάριο του 2017 ανακοίνωσε ένα νέο εθνικό σχέδιο που στοχεύει στη μετάβαση στην 4η βιομηχανική επανάσταση. Το σχέδιο στοχεύει στην αύξηση των ιδιωτικών επενδύσεων στη βιομηχανία κατά 10 δισ. μόνο τη διετία 2017-2018 και στην αύξηση των ιδιωτικών επενδύσεων στην έρευνα και ανάπτυξη και στην καινοτομία κατά 11 δισ. την περίοδο του 2017 – 2020.

Οι στόχοι αυτοί θα επιτευχθούν μέσω της ίδρυσης κέντρων καινοτομίας σε όλη την χώρα, την παροχή φορολογικών κινήτρων για τις βιομηχανικές επιχειρήσεις αλλά και την παροχή μέτρων στήριξης άνω του 1 δισ. ευρώ.    

Εμπορευματικά κέντρα και Logistics – Η αγορά της Σαραγόσα

Σε μια χώρα που θέλει να γίνει διαμετακομιστικό κέντρο η ανάπτυξη εξειδικευμένων εμπορευματικών κέντρων αποτελεί προτεραιότητα. Ένα καλό παράδειγμα είναι το πάρκο εφοδιαστικής αλυσίδα – Plaza στη Σαραγόσα που δημιουργήθηκε με πρωτοβουλία της τοπικής αυτοδιοίκησης το 2000.

Όπως σημείωσε ο Χρήστος Θεοχαρόπουλος Principal του τμήματος Consulting - Strategy & Operations της Deloitte, το Plaza έχει αναδειχθεί πέμπτο καλύτερο πάρκο logistics στην Ευρώπη και πρώτο στην Ισπανία. Το πάρκο έχει αναπτυχθεί σε μια έκταση 13 εκατ. τμ, ή περίπου όσο οχτώ Θριάσια. Για τη διαχείριση του έχει συσταθεί αυτόνομος φορές.

Πέρα από τις συνηθισμένες εργασίες εντός του πάρκου λειτουργεί ερευνητικό κέντρο σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο της Σαραγόσα και του MIT. Μέχρι σήμερα περισσότερες από 30 εταιρείες έχουν ήδη συνεργαστεί με το ερευνητικό κέντρο για την ανάπτυξη προγραμμάτων καινοτομίας, ενώ προσφέρονται προγράμματα σπουδών εστιασμένα στην εφοδιαστική αλυσίδα.

Αγορά ενέργειας - Το παράδειγμα της αγοράς Nord Pool

Σύμφωνα με τον Σωτήρη Μπατζιά, principal του τμήματος Consulting – Strategy and Operations της Deloitte, με βάση το μοντέλο στόχο (target model) που καλείται να υιοθετήσει η Ελλάδα, θα δημιουργηθούν συνολικά τέσσερις αγορές ενέργειας στις οποίες θα διενεργούνται συναλλαγές για διαφορετικά προϊόντα ανάλογα με το χρόνο της φυσικής παράδοσης ή τη λειτουργία τους στην αγορά

Υπό αυτό το πλαίσιο αξίζει να μελετηθεί το παράδειγμα της αγοράς Nord Pool στις σκανδιναβικές και βαλτικές χώρες που λειτουργεί ήδη από το 1996. Πρόκειται για μια κοινή αγορά ηλεκτρικής ενέργειας όπου ενεργειακά προϊόντα χονδρικής αποτελούν αντικείμενο εμπορίας και οργανωμένης διαπραγμάτευσης σύμφωνα με χρηματιστηριακούς κανόνες.

Η αγορά ξεκίνησε το 1996 αρχικά με τη συμμετοχή Νορβηγίας και Σουηδίας. Σήμερα έχει 380 μέλη από 20 χώρες. Εμπορεύεται το 80% της ηλεκτρικής ενέργειας εννέα χωρών του Βορρά (Νορβηγία, Σουηδία, Φινλανδία, Δανία, Γερμανία, Ην. Βασίλειο, Χώρες Βαλτικής).

Σύμφωνα με τον κ. Μπατζιά το παράδειγμα της αγοράς Nord Pool είναι απόλυτα επιτυχημένο γιατί διασφαλίζει ανταγωνιστικές τιμές, ασφάλεια του εφοδιασμού καθώς και αναπτυγμένα χρηματοπιστωτικά εργαλεία αντιστάθμισης κινδύνου.

Έξυπνα δίκτυα – Τι κάνει η Γαλλία

Η ανάπτυξη των έξυπνων δικτύων αποτελεί άλλο ένα σημαντικό στοιχεία για την προσέλκυση επενδύσεων και εκεί η Deloitte επέλεξε να κοιτάξει προς τη Γαλλία, μια χώρα που σύμφωνα με τον κ. Μπατζιά αναπτύσσει έξυπνα δίκτυα ηλεκτρική ενέργειας καθώς και πρότυπες καινοτόμες εφαρμογές.

Η Γαλλία εστιάζοντας σε καινοτόμες λύσεις για τη βιομηχανία, τις υποδομές, την ηλεκτροκίνηση και τις έξυπνες πόλεις έχει καταφέρει να φτιάξει ένα οικοσύστημα με περισσότερους από 75 partners που θα υλοποιήσουν επενδύσεις ύψους 8 δισ. ευρώ έως το 2021. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στην έρευνα και την καινοτομία, καθώς σε αυτούς τους τομείς έχουν επενδυθεί περισσότερα από 500 εκατ. ευρώ.  

Αποτέλεσμα της δημιουργίας αυτού του οικοσυστήματος είναι η δημιουργία περισσότερων από 15.000 θέσεων εργασίας σε παραπάνω από 120 έργα και η είσπραξη από το γαλλικό κράτος έσοδων ύψους 3 δισ. ευρώ, τα μισά εκ των οποίων έρχονται από εξαγωγές.