Το Μαξίμου μπορεί να υιοθέτησε σχεδόν πανηγυρικούς τόνους για την υποδοχή της απόφασης λήψης των βραχυπρόθεσμων μέτρων για το χρέος, η οποία αποφασίστηκε με βάση την ολοκλήρωσης της πρώτης αξιολόγησης και ανεξάρτητα από την πορεία της δεύτερης, αλλά εκ νέου η επίτευξη συνολικής συμφωνίας εξαρτάται από τα «ψιλά γράμματα» τόσο του επίσημου ανακοινωθέντος του Eurogroup όσο και των όσων ειπώθηκαν δημοσίως.

Μια βασική διαπίστωση είναι πως ο χρόνος που απομένει εντός του 2016 δεν είναι επαρκής, προκειμένου να επιτευχθεί πλήρης συμφωνία, κάτι το οποίο παραδέχθηκε και ο JeroenDijsselboem, με την ολοκλήρωση της αξιολόγησης να παραπέμπεται νομοτελειακά για τις αρχές του 2017. Με βάση την ανακοίνωση του Eurogroup, το Euroworking Group είναι εξουσιοδοτημένο να κυρώσει ένα staff level agreement, εφόσον υπάρχει και στη συνέχεια να παραπέμψει την απόφαση στο Δ.Σ. του ESM. Τούτων δοθέντων, με βάση αυτό το πλαίσιο, αλλά και το γεγονός πως τις επόμενες μέρες θα συζητείται στη Βουλή ο προϋπολογισμός του 2017-επί του οποίου υπάρχει συμφωνία-η έλευση των θεσμών στην Αθήνα αναμένεται από την επόμενη βδομάδα και μετά, προκειμένου να συνεχίσουμε από το σημείο που έγινε η διακοπή. Ρεαλιστικά, πάντως, υπάρχει και ένα φυσικό όριο στην όλη διαδικασία που είναι η διάλυση του Ολλανδικού κοινοβουλίου στις αρχές Φεβρουαρίου για τις εκλογές του Μαρτίου, κάτι που είναι σημαντικό, μιας και απαιτείται η έγκρισή του για την ολοκλήρωση και της δεύτερης αξιολόγησης. 

Όπως και να έχει, πάντως, η συνολική συμφωνία εξαρτάται από συγκεκριμένα «ψιλά γράμματα», τα οποία δεν είναι και λίγα: 

Το δημοσιονομικό κενό του 2018 και άλλα μέτρα

Ξεκινώντας από το θεωρητικά πιο «εύκολο» σημείο, κυβέρνηση και θεσμοί θα πρέπει να συμφωνήσουν για το δημοσιονομικό κενό του 2018. Με βάση τις πληροφορίες, η διαφορά είναι λίγο περισσότερο από 0,1% του ΑΕΠ, περίπου στα 250 εκατομμύρια, ποσό όμως που αναμένεται να καλυφθεί το επόμενο διάστημα, ενώ υπάρχουν και άλλες εκκρεμότητες, όπως οι ρυθμίσεις στην αγορά ενέργειας (NOME και ΔΕΗ). 

Τα εργασιακά

Όπως προέκυψε από το Eurogroup, το ζήτημα των εργασιακών δεν αναφέρθηκε με πολλές λεπτομέρειες, μιας και δεν είθισται οι Ευρωπαίοι ΥΠΟΙΚ να μπαίνουν τόσο στην ουσία των προτεινόμενων μεταρρυθμίσεων, ενώ και ο πρόεδρος του Eurogroup ανέφερε ως παράδειγμα το ότι οι ΥΠΟΙΚ δεν συζήτησαν εκτενώς για το θέμα των συλλογικών διαπραγματεύσεων. Με αυτό το δεδομένο, δεν προκύπτει σαφής διαφοροποίηση του mandate των θεσμών ως προς το ζήτημα, ενώ και οι απαιτήσεις του ΔΝΤ παραμένουν. Πάντως, ο κ. Dijsselbloem στη συνέντευξη Τύπου έκανε λόγο για τις «βέλτιστες ευρωπαϊκές πρακτικές» ως προς τις εργασιακές σχέσεις, ενώ μίλησε και για εμπειρογνώμονα του ILO, ο οποίος κάνει γνωμοδοτικές εισηγήσεις στις διαπραγματεύσεις. Παράλληλα και η κυβέρνηση επιμένει στο ευρωπαϊκό κεκτημένο, τουλάχιστον σε ό,τι αφορά τις συλλογικές διαπραγματεύσεις, με τον Ευκλείδη Τσακαλώτο να κάνει λόγο για την ανάγκη οι μεταρρυθμίσεις να γίνουν, μεταξύ άλλων, εντός «ευρωπαϊκού πλαισίου». 

Τα πλεονάσματα και ο κόφτης

Βεβαίως, το πραγματικό επίδικο έχει να κάνει κυρίως με το ζήτημα του μεσοπρόθεσμου διαστήματος, κατά το οποίο πρέπει να υπάρχει πλεόνασμα 3,5%. Όπως προέκυψε από τη συζήτηση, στο τραπέζι έπεσαν διάφορες προτάσεις, τόσο για 3 χρόνια, όσο και για 5, ακόμα και για 10 (από τη Γερμανία, όπως άλλωστε είναι η πάγια θέση του γερμανικού υπουργείου Οικονομικών). Επίσης, ο κ. Dijsselbloem ανέφερε πως η εν λόγω συζήτηση δεν είναι και τόσο σχετική με το παρών και θα επανεξεταστεί το 2018, αν και ξεκαθάρισε πως σε κάθε περίπτωση-ακόμα και αν η συζήτηση γίνει το 2018-θα απαιτηθούν ορισμένα «σοβαρά διαρθρωτικά μέτρα», προκειμένου ο στόχος να είναι διατηρήσιμος.

Η κυβέρνηση δι’ ανακοίνωσής της ξεκαθαρίζει πως απέρριψε κατά τη συνεδρίαση τον στόχο για πλεόνασμα 3,5% επί δέκα έτη, πλην όμως στο ανακοινωθέν του Eurogroup ο στόχος επαναβεβαιώνεται, ενώ παράλληλα ισχύει και η κυβερνητική «ευελιξία» για ένα μικρότερο διάστημα, με δεδομένο πως οι στόχοι επικαιροποιούνται και μέσω των Μεσοπρόθεσμων. 

Παράλληλα, το Μέγαρο Μαξίμου ξεκαθαρίζει πως δεν δέχεται να νομοθετήσει a priori μέτρα για μετά το 2018, σε περίπτωση που χρειαστούν. Όσο όμως δεν υπάρχει οριστική κατάληξη,  εξακολουθεί να υφίσταται η διελκυστίνδα για τα μέτρα που θα πρέπει να συνοδεύουν τον στόχο του πλεονάσματος. Ως πιθανό μέτρο συμβιβασμού θα μπορούσε να λειτουργήσει η επέκταση του «κόφτη» και πέραν του 2018, πλην όμως απομένει να φανεί ποια θα είναι η τελική συμφωνία για την μεσοπρόθεσμη περίοδο. Προς τούτο, ο κ. Τσακαλώτος έσπευσε να προειδοποιήσει και σχετικά, καλώντας τα εμπλεκόμενα μέρη της διαπραγμάτευσης «να μη θέσουν σε κίνδυνο την πρόοδο αυτή (σ.σ. την πορεία ανάπτυξης) εξαιτίας μιας αυξανόμενης αβεβαιότητας». Με άλλα λόγια, κάλεσε Ευρωπαίους και ΔΝΤ να μην αναλωθούν σε μια διελκυστίνδα αναφορικά με τον συνδυασμό στόχου πλεονάσματος και δημοσιονομικών μέτρων και να μην αφήσουν το momentum να περάσει. 

Ήδη, πάντως, με βραδινή διαρροή το Ταμείο επιβεβαίωνε το ότι η συζήτηση που θα γίνει στην Αθήνα το αμέσως επόμενο διάστημα θα είναι δύσκολη, λέγοντας πως αυτό κατά βάση επιμένει στη μείωση του στόχου στο 1,5%, κάτι που όμως το Eurogroup ρητά και κατηγορηματικά απορρίπτει-όπως και η κυβέρνηση δια της υπογραφής της στο κοινό τελικό ανακοινωθέν