Λιμάνια: Τι «παίζει» με 2+2 assets – Ο ρόλος του ΤΑΙΠΕΔ ως Αρχή Σχεδιασμού Λιμένων – Προσφορές για ΛΑΡΚΟ

Τις μεγάλες λιμενικές υποδομές περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, η αυριανή ατζέντα του ΤΑΙΠΕΔ με τις περιπτώσεις της Αλεξανδρούπολης και της Ηγουμενίτσας να ξεχωρίζουν στην προγραμματισμένη για την Πέμπτη 22 Σεπτεμβρίου συνεδρίαση του Διοικητικού Συμβουλίου του Ταμείου, υπό τον διευθύνοντα σύμβουλο, Δημήτρη Πολίτη. 

Ειδικότερα, και εφόσον δεν προκύψει κάποια ανατροπή στο χρονοδιάγραμμα λόγω σχετικού αιτήματος υποψήφιου επενδυτή, για αύριο έχει προγραμματιστεί η υποβολή δεσμευτικών προσφορών για την πώληση πλειοψηφικού ποσοστού του Οργανισμού Λιμένος Αλεξανδρούπολης (ΟΛΑ). Για την ίδια ημέρα, έχει προγραμματιστεί και το «άνοιγμα» των οικονομικών φακέλων – προσφορών αλλά και της αποτίμησης για την αποκρατικοποίηση του λιμένα Ηγουμενίτσας (ΟΛΗ), όπως και το αντίστοιχο «άνοιγμα» οικονομικών προσφορών για τη ΛΑΡΚΟ. 

Εφόσον λοιπόν δεν έχουμε αλλαγή της τελευταίας στιγμής στο χρονοδιάγραμμα, όπως έχει συμβεί άλλες φορές, θα έχουμε εξελίξεις για τα δύο σημαντικά περιφερειακά λιμάνια και μια ενεργειακή υποδομή. Να σημειωθεί ότι για την περίπτωση της Ηγουμενίτσας, εφόσον οι δύο καλύτερες προσφορές δεν έχουν απόσταση μεγαλύτερη του 20% μεταξύ τους, το ΤΑΙΠΕΔ μάλλον αναμένεται να ζητήσει βελτιωμένη προσφορά και από τους δύο (νέος γύρος προσφορών). 

«Ανοίγουν» οικονομικές προσφορές για Ηγουμενίτσα 

Πρόσφατα μόλις, στο Δ.Σ. του Ταμείου, λίγο πριν τη ΔΕΘ, έγινε η αξιολόγηση των φακέλων δικαιολογητικών που κατέθεσαν οι ενδιαφερόμενοι για την απόκτηση πλειοψηφικού μετοχικού ποσοστού (67%) του Οργανισμού Λιμένος Ηγουμενίτσας, δηλαδή οι τρεις που κατέθεσαν δεσμευτικές προσφορές (ATTICA A.E. ΣΥΜΜΕΤΟΧΩΝ - ΑΚΤΩΡ ΠΑΡΑΧΩΡΗΣΕΙΣ Α.Ε., GRIMALDI EUROMED S.p.A. - MΙΝΩΙΚΕΣ ΓΡΑΜΜΕΣ και ΟΛΘ). Η θέση του λιμένα στο Ιόνιο και την Αδριατική, σε συνδυασμό με την προώθηση στην περιοχή σημαντικών υποδομών (οδικές κ.α.) αναβαθμίσουν τον διαμετακομιστικό ρόλο του λιμανιού σε συνδυασμό με τις ακτοπλοϊκές υπηρεσίες, ιδίως αν στην περιοχή συνδυαστούν και άλλα projects (Logistics, σιδηρόδρομος κ.α.). Η Ο.Λ.ΗΓ. Α.Ε. έχει το δικαίωμα αποκλειστικής χρήσης και λειτουργίας των γηπέδων, κτιρίων και εγκαταστάσεων της χερσαίας λιμενικής ζώνης του λιμένος Ηγουμενίτσας, του αλιευτικού καταφυγίου Σαγιάδας, του αλιευτικού καταφυγίου Πλαταριάς και του καταφυγίου σκαφών αναψυχής στα Σύβοτα.

Υποβολή δεσμευτικών προσφορών για Αλεξανδρούπολη 

Όσον αφορά στην πώληση ποσοστού (τουλάχιστον 67%) του Οργανισμού Λιμένος Αλεξανδρούπολης, στην τελική φάση φάση του σχετικού διαγωνισμού έχουν προκριθεί η Quintana Infrastructure & Development, η κοινοπραξία Cameron SA-Goldair Cargo AE-Bollore Africa Logistics, η κοινοπραξία International Port Investments Alexandroupolis, η οποία απαρτίζεται από τις εταιρείες Black Summit Financial Group - Euroports - EFA Group και ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, και ο Οργανισμός Λιμένος Θεσσαλονίκης Α.Ε.. Για τον διαγωνισμό αυτόν υπάρχει ενδιαφέρον από αμερικανικές εταιρείες, έχουν αναπτυχθεί διάφορα σενάρια γεωπολιτικού χαρακτήρα και λόγω της γεωγραφικής θέσης του λιμένα, ενώ και εγχώρια συμφέροντα βολιδοσκοπούν το asset. Εάν δεν έχουμε κάποιο αίτημα για χορήγηση παράτασης, τότε αναμένεται αύριο το «άνοιγμα» των προσφορών. Στα ανοιχτά του λιμανιού αναπτύσσεται υπεράκτιος τερματικός σταθμός επανα–αεριοποίησης υγροποιημένου φυσικού αερίου (FSRU) από την Gastrade.

Ηράκλειο: Προσπάθεια για bids στο Q1 2023

Ωστόσο, εξελίξεις αναμένονται και σε δύο ακόμα… λιμενικά μέτωπα, σε Ηράκλειο και Βόλο. Αναφορικά με το λιμένα στην Κρήτη, που όπως και με τα άλλα 2 λιμάνια εμπίπτει στην περίπτωση πώλησης ποσοστού (ενώ της Καβάλας ήταν παραχώρηση δραστηριοτήτων), οι διαδικασίες είναι λιγότερο ώριμες. Άλλωστε, σύμβαση είναι σε μεγάλο ποσοστό ίδια με αυτές των άλλων 2 λιμένων, κατά συνέπεια με τις διαδικασίες να «τρέχουν» στους άλλους διαγωνισμούς κρίθηκε σκόπιμο να μην «πέσουν» όλες οι διαδικασίες ταυτόχρονα και σχεδόν στους ίδιους διεκδικητές. Όμως, οι συμβάσεις αναμένεται να δοθούν στους 8 υποψήφιους επενδυτές στα τέλη Σεπτεμβρίου ή τον Οκτώβριο, με τη διοίκηση του ΤΑΙΠΕΔ να ευελπιστεί ότι δεσμευτικές οικονομικές προσφορές θα δοθούν στο Q1 2023. Στον διαγωνισμό έχουν προωρήσει οι: Olete Limited, κοινοπραξία Gray Pier Heraklion Port που συγκροτείται από τις εταιρείες Καράτζης και Κυριακίδης Μάρμαρα, κοινοπραξία Grimaldi Euromed S.p. A. – Μινωϊκές Γραμμές Ανώνυμη Ναυτιλιακή Εταιρεία, κοινοπραξία Portek International Private Limited – GRH Cruise Port Fianance Ltd, κοινοπραξία ΑΚΤΩΡ Παραχωρήσεις ΑΕ – Attica Group, κοινοπραξία ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ ΑΕ – Aviareps Hellas A.E., κοινοπραξία ΣΕΚΑΒΟΝ ΑΕ – Goldenstep Shipping Limited, Οργανισμός Λιμένος Θεσσαλονίκης και ΤΕΚΑΛ. 

Λιμένας Βόλου: Ξεκινάει σύντομα διαγωνισμός 

Για την περίπτωση αξιοποίησης του λιμένα Βόλου, πληροφορίες αναφέρουν ότι έχουν ξεπεραστεί κάποια ζητήματα με μέρος της χερσαίας έκτασης που διεκδικεί ο τοπικός Δήμος αν και αναμένεται η έγκριση της Περιφέρειας για την παραχώρηση εκτάσεων. Πάντως, σε σχετικά σύντομο χρονικό διάστημα αναμένεται να εκκινήσει σχετικός διαγωνισμός ενώ το ΤΑΙΠΕΔ ήδη αναζητάει νομικό σύμβουλο. 

Η περίπτωση της ΛΑΡΚΟ 

Στον διαγωνισμό του ΤΑΙΠΕΔ, που αφορά κυρίως τη μεταλλουργική μονάδα, έχει υποβάλει προσφορά μόνο η κοινοπραξία των ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ και AD Holdings. Στον διαγωνισμό της Ειδικής Διαχείρισης, που αφορά  τα μεταλλεία, εκτός από την κοινοπραξία «κατέβηκε» και η ιρλανδική Commodity & Mining Insight. Αν και οι δύο διαγωνισμοί είναι ανεξάρτητοι, η «αρχιτεκτονική» της ιδιωτικοποίησης έχει σχεδιαστεί με τέτοιο τρόπο ώστε να ευνοείται η μεταβίβαση του συνόλου των περιουσιακών στοιχείων στον ίδιο αγοραστή, με σκοπό να είναι ενισχυμένες οι πιθανότητες συνέχισης δραστηριοποίησης της ΛΑΡΚΟ. Γι' αυτό τον σκοπό, έχει προβλεφθεί ρήτρα «εκατέρωθεν πλειοδοσίας» (shoot-out clause), με συνέπεια o προτιμητέος επενδυτής σε κάθε έναν από τους δύο διαγωνισμούς να έχει το δικαίωμα, αλλά όχι την υποχρέωση, να πλειοδοτήσει και στον άλλο διαγωνισμό, υπό την προϋπόθεση ότι ικανοποιεί τα τεχνικά και οικονομικά κριτήρια επιλογής που έχουν καθοριστεί. Η μεταλλουργική μονάδα έχει σταματήσει να λειτουργεί το τελευταίο διάστημα, λόγω της αύξησης του κόστους ρεύματος που έχει προκαλέσει η ενεργειακή κρίση. Η Ειδική Διαχείριση δεν διέθετε τα απαιτούμενα κονδύλια ώστε να διατηρήσει το εργοστάσιο σε διαδικασία παραγωγής, η οποία καθώς είναι εξαιρετικά ενεργοβόρα, θα συνεπαγόταν την εκτίναξη των εξόδων για ηλεκτρική ενέργεια. 

Ο ρόλος του ΤΑΙΠΕΔ ως Αρχή Σχεδιασμού Λιμένων – Ο «Project Manager» του δημοσίου 

Πάντως, το ΤΑΙΠΕΔ φέρεται να έχει αναβαθμισμένο ρόλο στο «μέτωπο» της αξιοποίησης των λιμανιών. Η μετεξέλιξη του ΤΑΙΠΕΔ ως φορέα που, εκτός από την προώθηση των αποκρατικοποιήσεων με προφανή οφέλη και για την οικονομία (και τις τοπικές κοινωνίες, πλέον αποκτά έναν ευρύτερο ρόλο Project Manager του δημοσίου και βέβαια επιταχυντή εξελίξεων και διαδικασιών καταδεικνύεται, σε έναν βαθμό, και με τον ρόλο που έχει αποκτήσει σε συγκεκριμένα assets, όπως για παράδειγμα τα Λιμάνια που βρίσκονται στο χαρτοφυλάκιό του (και ίσως όχι μόνο, καθώς δεν αποκλείεται να διαδραματίσει ρόλο και σε κάποια που είναι εκτός, π.χ. στη βόρεια Εύβοια λόγω της συγκυρίας κ.α.). Πρόκειται για τον ρόλο του ΤΑΙΠΕΔ ως Αρχή Σχεδιασμού Λιμένων. 

Ρόλο που επιτρέπει στη διοίκηση του Ταμείου, υπό τον Δ. Πολίτη, να επιταχύνει εξελίξεις ή να λύσει εκκρεμότητες και ζητήματα, όπως για παράδειγμα συμβαίνει με την περίπτωση του master plan του ΟΛΠ και το θέμα της κρουαζιέρας κ.λπ. Πάντως, έτσι κι αλλιώς το Ταμείο έχει «ξεφύγει» από τα όρια της προώθησης μιας ιδιωτικοποίησης και της υπογραφής μιας σύμβασης με τον ανάδοχο – επενδυτή καθώς έχει ειδικές μονάδες παρακολούθησης και ελέγχου συμβάσεων, δηλαδή κατά πόσο εκπληρώνονται οι συμβατικοί όροι. Επιπρόσθετα δε, το ΤΑΙΠΕΔ και μέσω της μονάδας στρατηγικών έργων – PPF προωθεί πλήθος διαγωνισμών και διαδικασιών για λογαριασμό άλλων φορέων και υπουργείων, με τρόπο άμεσο και τεχνοκρατικό (π.χ. έργα του Ταμείου Ανάκαμψης). 

Σημειώνεται ότι με νομοθετική ρύθμιση που ψηφίστηκε τον Μάιο 2022, το ΤΑΙΠΕΔ ανέλαβε τον ρόλο της Αρχής Σχεδιασμού για τα 10 περιφερειακά λιμάνια που έχει στο χαρτοφυλάκιό του. Αυτή η νομοθετική παρέμβαση ήρθε να συμπληρώσει προηγούμενη -που είχε ψηφιστεί προ περίπου 3ετίας- με την οποία είχε ανατεθεί στο ΤΑΙΠΕΔ ο συγκεκριμένος ρόλος για τον ΟΛΠ και τον ΟΛΘ. Το Ταμείο είχε εμπλακεί μέχρι και σήμερα στη διαβούλευση και έγκριση των στρατηγικών και περιβαλλοντικών όρων για τον λιμένα του Πειραιά. Με την ίδια διάταξη, άλλωστε, ανατέθηκε ο ίδιος ρόλος και σε σχέση με τις διαγωνιστικές διαδικασίες για υπο – παραχωρήσεις, οπότε το ΤΑΙΠΕΔ θα λειτουργήσει ως Αρχή Σχεδιασμού συνδράμοντας τους επενδυτές, όπως για παράδειγμα στο λιμάνι της Καβάλας (Φίλιππος Β’). 

Επί της ουσίας, το Ταμείο συντονίζει τη διαδικασία για την έγκριση της Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων για κάθε ένα από τους Οργανισμούς Λιμένων και συνδράμει το Υπουργείο Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής στις διαδικασίες που αφορούν στην έκδοση των Προεδρικών Διαταγμάτων για την έγκριση των Αναπτυξιακών Προγραμμάτων και Μελετών Διαχείρισης (Master Plan) κάθε λιμανιού. 

Η σχετική διαδικασία που «έτρεξε» για τον ΟΛΠ θα αποτελέσει και τον οδικό χάρτη για τα υπόλοιπα λιμάνια, αρχής γενομένης από το λιμάνι της Θεσσαλονίκης. Ειδικότερα, ΟΛΘ και ΤΑΙΠΕΔ αναμένεται να προχωρήσουν σε όλες τις απαιτούμενες ενέργειες για την έναρξης της διαδικασίας έγκρισης της ΣΜΠΕ και τη συζήτηση του master plan στην Επιτροπή Στρατηγικής Ανάπτυξης Λιμένων μέσα στο προσεχές διάστημα. 

Αξίζει να αναφέρουμε ότι βάσει του νομοθετικού πλαισίου το ΤΑΙΠΕΔ μπορεί να αναλάβει τον ίδιο ρόλο και για λιμάνια που δεν υπάγονται στο χαρτοφυλάκιό του, με απόφαση βέβαια του Υπουργού Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής. (π.χ., σύμφωνα με πληροφορίες, να λειτουργήσει ως Αρχή Σχεδιασμού για το λιμάνι της Χαλκίδας). 

Να προσθέσουμε επίσης, όπως αναφέρουν πηγές της αγοράς, ότι εκτός από τα λιμάνια του Πειραιά, της Θεσσαλονίκης και της Χαλκίδας, το ΤΑΙΠΕΔ δρομολογεί άμεσα τις εγκριτικές διαδικασίες και άλλα περιφερειακά λιμάνια της χώρας, σε Πάτρα, Λαύριο ή Ραφήνα.