Πώς τα επενδυτικά σχέδια παίρνουν τη «σφραγίδα» των Εμβληματικών Επενδύσεων Εξαιρετικής Σημασίας

Ο καθορισμός της διαδικασίας ένταξης των Εμβληματικών Επενδύσεων Εξαιρετικής Σημασίας στις διατάξεις του νόμου 4864/2021, ο τρόπος παρακολούθησης και ελέγχου της υλοποίησής τους και ο τρόπος καταβολής των ενισχύσεων αποτυπώνεται σε σχετική κοινή απόφαση που «φέρει» τις υπογραφές των αναπληρωτών υπουργών Ανάπτυξης και Επενδύσεων, κ. Παπαθανάση, και Οικονομικών, κ. Σκυλακάκη αλλά και του υφυπουργού Ανάπτυξης και Επενδύσεων, κ. Δήμα.

Ως ημερομηνία ολοκλήρωσης των επενδυτικών σχεδίων ορίζεται η 31η Δεκεμβρίου 2025.

Ο χαρακτηρισμός των επενδυτικών σχεδίων

Ο χαρακτηρισμός των επενδυτικών σχεδίων ως Εμβληματικών Επενδύσεων Εξαιρετικής Σημασίας και η υπαγωγή τους στο σχετικό πλαίσιο πραγματοποιείται με απόφαση της Διυπουργικής Επιτροπής Στρατηγικών Επενδύσεων (Δ.Ε.Σ.Ε.). Η αίτηση του φορέα του επενδυτικού σχεδίου για τον χαρακτηρισμό του ως «Εμβληματικής Επένδυσης Εξαιρετικής Σημασίας» υποβάλλεται στην «Ελληνική Εταιρεία Επενδύσεων και Εξωτερικού Εμπορίου Α.Ε.» και ακολουθείται η διαδικασία με τα υποβαλλόμενα δικαιολογητικά και τα κριτήρια αξιολόγησης.

Η Διυπουργική Επιτροπή Στρατηγικών Επενδύσεων (Δ.Ε.Σ.Ε) μέσα σε προθεσμία τριάντα (30) ημερολογιακών ημερών από την έλευση του εισηγητικού φακέλου στη Γενική Γραμματεία Ιδιωτικών Επενδύσεων και Συμπράξεων Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα του Υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων, αποφασίζει, με ειδικώς αιτιολογημένη απόφαση, η οποία δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, για τον χαρακτηρισμό ή μη της επενδυτικής πρότασης ως «Εμβληματικής Επένδυσης Εξαιρετικής Σημασίας», το προϋπολογισθέν κόστος υλοποίησης, τις δημιουργούμενες θέσεις απασχόλησης και τα χορηγούμενα κίνητρα.

Με απόφαση του αρμοδίου οργάνου του Υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων χορηγούνται τα κίνητρα και οι ενισχύσεις στο επενδυτικό σχέδιο που έχει χαρακτηρισθεί ως «Εμβληματική Επένδυση Εξαιρετικής Σημασίας». Περιεχόμενο της ατομικής διοικητικής πράξης αποτελεί το αντικείμενο του επενδυτικού σχεδίου, το συνολικό ενισχυόμενο κόστος του, το είδος και το κόστος των ενισχυόμενων δαπανών, η μορφή και η ένταση της χορηγούμενης ενίσχυσης, το χρηματοδοτικό σχήμα της επένδυσης, οι πηγές χρηματοδότησης, ο τρόπος και οι όροι χορήγησης των εγκεκριμένων ενισχύσεων, το χρονοδιάγραμμα υλοποίησης του φυσικού αντικειμένου και έναρξης της παραγωγικής λειτουργίας της επένδυσης, οι λοιποί όροι και οι προϋποθέσεις υλοποίησης της επένδυσης, καθώς και οι υποχρεώσεις του φορέα του επενδυτικού σχεδίου, οι οποίοι πρέπει να είναι σύμφωνοι με το ενωσιακό δίκαιο των κρατικών ενισχύσεων καθώς και με το θεσμικό πλαίσιο για τα έργα και τις δράσεις του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.

Ποιοτικά Κριτήρια Ένταξης

Στις επενδύσεις που περιλαμβάνουν την κατασκευή νέων κτιρίων, στα νέα κτίρια η Ζήτηση Πρωτογενούς Ενέργειας (Primary Energy Demand - PED) πρέπει να είναι τουλάχιστον είκοσι τοις εκατό (20%) χαμηλότερη από την απαίτηση των κτιρίων με σχεδόν μηδενική κατανάλωση ενέργειας (near zero energy building – NZEB), σύμφωνα με το «Εθνικό Σχέδιο αύξησης του αριθμού των κτιρίων με σχεδόν μηδενική κατανάλωση ενέργειας», σε συνδυασμό με τον Κανονισμό Ενεργειακής Απόδοσης Κτιρίων.

Τα επενδυτικά σχέδια της κατηγορίας αυτής πρέπει να συμμορφώνονται με την τεχνική καθοδήγηση σχετικά με την εφαρμογή της αρχής της «Μη Πρόκλησης Σημαντικής Βλάβης» στο πλαίσιο του κανονισμού για τη θέσπιση του Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.

Συνεπώς, δεν επιτρέπονται: α) δραστηριότητες που σχετίζονται με τα ορυκτά καύσιμα, συμπεριλαμβανομένης της μεταγενέστερης χρήσης, ενώ εξαιρούνται τα έργα στο πλαίσιο του παρόντος μέτρου για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας και/ή θερμότητας, καθώς και των σχετικών υποδομών μεταφοράς και διανομής, με χρήση φυσικού αερίου, τα οποία πληρούν τους όρους που καθορίζονται σχετικά με την εφαρμογή της αρχής της «μη πρόκλησης σημαντικής βλάβης»), β) δραστηριότητες στο πλαίσιο του συστήματος εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπών της ΕΕ (ΣΕΔΕ) για την επίτευξη προβλεπόμενων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου που δεν είναι χαμηλότερες από τους σχετικούς δείκτες αναφοράς (όταν η υποστηριζόμενη δραστηριότητα επιτυγχάνει προβλεπόμενες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου που δεν είναι σημαντικά χαμηλότερες από τους σχετικούς δείκτες αναφοράς, θα πρέπει να παρέχεται εξήγηση των λόγων για τους οποίους αυτό δεν είναι εφικτό), γ) δραστηριότητες που σχετίζονται με i) χώρους υγειονομικής ταφής αποβλήτων, αποτεφρωτήρες, ii) μονάδες μηχανικής – βιολογικής επεξεργασίας, δ) δραστηριότητες κατά τις οποίες η μακροπρόθεσμη διάθεση αποβλήτων μπορεί να βλάψει το περιβάλλον.

Παρακολούθηση και Έλεγχος των Επενδύσεων

Οι επενδύσεις που έχουν ενταχθεί στον νόμο 4864/2021 ως «Εμβληματικές Επενδύσεις Εξαιρετικής Σημασίας» ελέγχονται καθ’ όλη τη διάρκεια υλοποίησής τους, κατά την ολοκλήρωσή τους και κατά τη διάρκεια της τήρησης των μακροχρόνιων υποχρεώσεων τους. Επιτόπιος έλεγχος διενεργείται για την πιστοποίηση της ολοκλήρωσης και έναρξης της παραγωγικής λειτουργίας της επένδυσης. Επιτόπιος έλεγχος διενεργείται, επίσης, και για την πιστοποίηση σε ποσοστό 40% και σε ποσοστό 70% της υλοποίησης του φυσικού και οικονομικού αντικειμένου της επένδυσης.

Είδη Ενισχύσεων - Καταβολή Ενισχύσεων

Επιχορήγηση, η οποία συνίσταται στη δωρεάν παροχή από το Δημόσιο χρηματικού ποσού για την κάλυψη τμήματος των ενισχυόμενων δαπανών του επενδυτικού σχεδίου και προσδιορίζεται ως ποσοστό αυτών: Η εγκεκριμένη επιχορήγηση καταβάλλεται ως εξής: i) ποσό έως το σαράντα τοις εκατό (40%) δύναται να καταβάλλεται στον δικαιούχο ύστερα από αίτημά του και μετά από την πιστοποίηση της υλοποίησης του σαράντα τοις εκατό (40%), ii) ποσό έως το εβδομήντα τοις εκατό (70%) της εγκεκριμένης επιχορήγησης ύστερα από αίτημά του και μετά από την πιστοποίηση της υλοποίησης και του εβδομήντα τοις εκατό (70%) του συνολικού κόστους του επενδυτικού σχεδίου, και iii) το συνολικό ποσό της εγκεκριμένης επιχορήγησης καταβάλλεται στον φορέα του επενδυτικού σχεδίου ύστερα από αίτημά του και μετά την έκδοση της απόφασης ολοκλήρωσης και έναρξης παραγωγικής λειτουργίας της επένδυσης.

Επιδότηση Χρηματοδοτικής Μίσθωσης η οποία συνίσταται στην κάλυψη από το Δημόσιο τμήματος των καταβαλλόμενων δόσεων χρηματοδοτικής μίσθωσης που συνάπτεται για την απόκτηση μηχανολογικού και λοιπού εξοπλισμού και προσδιορίζεται ως ποσοστό επί της αξίας απόκτησης αυτού: Η έναρξη της καταβολής της επιδότησης χρηματοδοτικής μίσθωσης πραγματοποιείται μετά τη δημοσίευση στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως της απόφασης ολοκλήρωσης και έναρξης παραγωγικής λειτουργίας της επένδυσης και εφόσον έχει πιστοποιηθεί από το αρμόδιο όργανο ελέγχου η εγκατάσταση στη μονάδα του συνόλου του μισθωμένου εξοπλισμού, σύμφωνα με τη σύμβαση χρηματοδοτικής μίσθωσης. Η έναρξη της καταβολής δύναται να πραγματοποιείται και πριν την έκδοση της απόφασης ολοκλήρωσης και έναρξης της παραγωγικής λειτουργίας με την προϋπόθεση της πιστοποίησης από το αρμόδιο όργανο ελέγχου της εγκατάστασης του συνόλου του μισθωμένου εξοπλισμού σύμφωνα με τη σύμβαση χρηματοδοτικής μίσθωσης (leasing). Στην περίπτωση αυτή το ποσό που καταβάλλεται μέχρι την έκδοση της απόφασης ολοκλήρωσης και έναρξης παραγωγικής λειτουργίας της επένδυσης δεν μπορεί να υπερβεί το εξήντα τοις εκατό (60%) του εγκεκριμένου ποσού. Η επιδότηση καταβάλλεται ανά εξάμηνο και μετά την εκάστοτε πληρωμή των δόσεων του μισθώματος εκ μέρους του φορέα της επένδυσης. Το ποσό που καταβάλλεται υπολογίζεται επί της αξίας απόκτησης του εξοπλισμού, το οποίο εμπεριέχεται στις καταβαλλόμενες δόσεις, σύμφωνα με τα εγκεκριμένα ποσοστά ενισχύσεων. Είναι δυνατή η προεξόφληση των δόσεων χρηματοδοτικής μίσθωσης από τον φορέα της επένδυσης μόνο για τους τελευταίους δώδεκα (12) μήνες της σύμβασης μίσθωσης, όπως αυτή έχει εγκριθεί από την αρμόδια υπηρεσία. Τα ποσά της επιδότησης χρηματοδοτικής μίσθωσης δεν αφαιρούνται από την αξία των επενδυτικών δαπανών προκειμένου να γίνει προσδιορισμός των φορολογητέων κερδών.

Επιδότηση του κόστους της δημιουργούμενης απασχόλησης η οποία συνίσταται στην κάλυψη από το Δημόσιο μέρους του μισθολογικού κόστους των νέων θέσεων εργασίας, που δημιουργούνται και συνδέονται με το επενδυτικό σχέδιο:  Η έναρξη της επιδότησης του κόστους της δημιουργούμενης απασχόλησης μετά την έκδοση της απόφασης ολοκλήρωσης και έναρξης παραγωγικής λειτουργίας της επένδυσης και εφόσον έχει πιστοποιηθεί από το αρμόδιο όργανο ελέγχου η δημιουργία των συνδεόμενων με το επενδυτικό σχέδιο θέσεων εργασίας. Η επιδότηση καταβάλλεται ανά εξάμηνο και μετά την εκάστοτε πληρωμή του μισθολογικού κόστους εκ μέρους του φορέα της επένδυσης.

Το αίτημα καταβολής συνοδεύεται υποχρεωτικά από υπεύθυνη δήλωση του νόμιμου εκπροσώπου του φορέα υλοποίησης της επένδυσης ότι: i) τα κεφάλαια χρησιμοποιήθηκαν για τον σκοπό για τον οποίο προορίζονταν, ii) ότι οι πληροφορίες που υποβλήθηκαν με το αίτημα καταβολής είναι πλήρεις, ακριβείς και αξιόπιστες, και iii) ότι η διαχείριση των κονδυλίων πραγματοποιήθηκε σύμφωνα με όλους τους εφαρμοστέους κανόνες, ιδίως τους κανόνες σχετικά με την αποφυγή της σύγκρουσης συμφερόντων, την πρόληψη της απάτης, της διαφθοράς και της διπλής χρηματοδότησης από τον μηχανισμό και άλλα προγράμματα της Ένωσης, σύμφωνα με την αρχή της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης.

Φορολογική απαλλαγή που συνίσταται στην απαλλαγή από την καταβολή φόρου εισοδήματος επί των πραγματοποιούμενων προ φόρου κερδών, τα οποία προκύπτουν, με βάση τη φορολογική νομοθεσία, από το σύνολο των δραστηριοτήτων της επιχείρησης, μετά από την αφαίρεση του φόρου του νομικού προσώπου ή της νομικής οντότητας, ο οποίος αναλογεί στα κέρδη που διανέμονται ή αναλαμβάνονται. Το ποσό της φορολογικής απαλλαγής συνιστά ισόποσο αποθεματικό, το οποίο σε περίπτωση διανομής ή κεφαλαιοποίησης φορολογείται σύμφωνα με το άρθρο 47 του ν. 4172/2013. Ο φορέας μπορεί να αξιοποιήσει το σύνολο της δικαιούμενης φορολογικής απαλλαγής μέσα σε δεκαπέντε (15) φορολογικά έτη και όχι σε διάστημα μικρότερο των τριών (3) φορολογικών ετών από το έτος θεμελίωσης του δικαιώματος χρήσης του κινήτρου. Το δικαίωμα έναρξης χρήσης της ωφέλειας του κινήτρου της φορολογικής απαλλαγής θεμελιώνεται με την ανάρτηση στη ΔΙΑΥΓΕΙΑ της απόφασης της ενδιάμεσης υλοποίησης του φυσικού κι οικονομικού αντικειμένου ή με τη δημοσίευση στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως της απόφασης ολοκλήρωσης και έναρξης παραγωγικής λειτουργίας της επένδυσης. Η ενίσχυση που δικαιούται η επιχείρηση δεν δύναται να υπερβαίνει, κατά έτος, το 1/3 του συνολικού εγκεκριμένου ποσού της φορολογικής απαλλαγής, με εξαίρεση την περίπτωση της μη πλήρους αξιοποίησής του κατά τα προηγούμενα φορολογικά έτη λόγω έλλειψης επαρκών κερδών. Στην περίπτωση αυτή τυχόν εναπομείναν ποσό ενίσχυσης από προηγούμενα φορολογικά έτη προστίθεται στο ως άνω υπολογιζόμενο μέγιστο ετήσιο ποσό δικαιούμενης ενίσχυσης.

Σταθεροποίηση του φορολογικού συντελεστή: Το κίνητρο αφορά στη σταθεροποίηση του ισχύοντος συντελεστή φορολογίας εισοδήματος νομικών προσώπων και νομικών οντοτήτων, κατά την ημερομηνία του χαρακτηρισμού των επενδύσεων ως Εμβληματικών Εξαιρετικής Σημασίας με απόφαση της Διυπουργικής Επιτροπής Στρατηγικών Επενδύσεων και για χρονικό διάστημα το οποίο ορίζεται στα δώδεκα (12) έτη από την ολοκλήρωση του επενδυτικού σχεδίου. Ο φορέας της επένδυσης μπορεί να κάνει χρήση του παγιωμένου συντελεστή φορολογίας εισοδήματος από το φορολογικό έτος ολοκλήρωσης και έναρξης παραγωγικής λειτουργίας της επένδυσης. Αν μειωθεί ο συντελεστής εφαρμόζεται ο εκάστοτε μειωμένος συντελεστής. Η χρήση σταθερού συντελεστή φορολογίας εισοδήματος ισχύει μέχρι την εξάντληση της ενίσχυσης που δικαιούται ο φορέας βάσει των ορίων του Κανονισμού (ΕΕ) 651/2014 της Επιτροπής, της 17ης Ιουνίου 2014, σχετικά με την κήρυξη ορισμένων κατηγοριών ενισχύσεων ως συμβατών με την εσωτερική αγορά ή της οικείας απόφασης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Επιτάχυνση των φορολογικών αποσβέσεων: Το κίνητρο αφορά στην επιτάχυνση φορολογικών αποσβέσεων των παγίων που έχουν ενταχθεί στο εγκεκριμένο σχέδιο επένδυσης με προσαύξηση των συντελεστών του πίνακα της παραγράφου 4, του άρθρου 24, του ν. 4172/2013 κατά ποσοστό εκατό τοις εκατό (100%). Αν ο αρχικός συντελεστής απόσβεσης είναι ανώτερος του είκοσι τοις εκατό (20%), ο τελικός προσαυξημένος συντελεστής δεν μπορεί να υπερβαίνει το σαράντα τοις εκατό (40%). Για τις μεταποιητικές επιχειρήσεις, οι αποσβέσεις των μηχανημάτων και του μηχανολογικού εξοπλισμού εκπίπτουν από τα ακαθάριστα έσοδα κατά το χρόνο της πραγματοποίησής τους, προσαυξημένες κατά ποσοστό τριάντα τοις εκατό (30%).