Ροή
Ασφυκτιούν οι τουρκικές τράπεζες από τον τεράστιο όγκο «κόκκινων» δανείων που φέρουν στα χαρτοφυλάκιά τους, ως κληρονομιά από τη νομισματική κρίση του 2018. Η αποπληρωμή των δανείων σε δολάρια ή σε άλλα ξένα νομίσματα έγινε πολύ πιο επώδυνη από την υποτίμηση της λίρας, με τις τουρκικές τράπεζες να «αιμορραγούν» μπροστά στο αρνητικό σπιράλ που πυροδότησε η επιβράδυνση της τουρκικής οικονομίας. Η εποπτική αρχή τραπεζών της Τουρκίας (BDDK) έχει καλέσει τις τράπεζες να αναγνωρίσουν ότι ως μη εξυπηρετούμενα, δάνεια ύψους 8,1 δισ. δολαρίων λαμβάνοντας συγκεκριμένα μέτρα για τη μείωση των «κόκκινων» δανείων μέχρι το τέλος του έτους.
Σύμφωνα με την BDDK ο δείκτης των NPLs έφθασε στο 5% το Σεπτέμβριο του 2019 για πρώτη φορά εδώ και μια δεκαετία, ενώ όπως αναφέρει η ίδια, ο δείκτης των NPLs αναμένεται να υπερβεί το 6% (6,3%) μέχρι το τέλους 2019. Για το λόγο αυτό οι τουρκικές τράπεζες ζητούν περισσότερες συστημικές λύσεις από το υπουργείο Οικονομικών της χώρας με σχέδια ανάλογα του «Ηρακλή» της Ελλάδας ή της Ιταλίας, μέσω ενός προγράμματος κρατικών εγγυήσεων για τα NPEs για τους τίτλους πρώτης διαβάθμισης τιτλοποιήσεων.
Από την πλευρά του, ο κεντρικός τραπεζίτης της Τουρκίας Μουράτ Ουισάλ, πιέζει προς την κατεύθυνση αύξησης χορήγησης των δανείων προκειμένου να δώσει «νέα καύσιμα» στην τουρκική οικονομία. Η κεντρική τράπεζα έχει μειώσει στο 14% τα επιτόκια και έχει θέσει υψηλότερα όρια στα υποχρεωτικά αποθεματικά που θα διακρατεί, ήτοι στο 15% από 13% μέχρι πρότινος, αν δεν πιάνουν οι τράπεζες το 10% του ρυθμού αύξησης χορήγησης δανείων. Οι κινήσεις αυτές ωστόσο δημιουργούν ισχυρές αντιφάσεις στο κατά πόσο ο τραπεζικός κλάδος της Τουρκίας θα μπορέσει να ανακάμψει. Ήδη οι δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι τουρκικές τράπεζες είναι μεγάλες με την κερδοφορία τους να συρρικνώνεται εξαιτίας του σχεδίου αναδιάρθρωσης των κόκκινων δανείων και της αναγνώρισης των δανείων ύψους 8,1 δισ. δολαρίων σε NPLs. Παράλληλα καλούνται να ανταπεξέλθουν στο ρόλο τους χορηγώντας νέα δάνεια σε επιχειρήσεις και καταναλωτές. Ενδεικτικό είναι πως σύμφωνα με τον οργανισμό τραπεζικής εποπτείας της Τουρκίας ο συνολικός όγκος στεγαστικών δανείων που χορηγήθηκε από τις τράπεζες αυξήθηκε στα 33 δισ. δολάρια τον Οκτώβριο, από 30 δισ. δολάρια στα τέλη Ιουλίου. Στην πρώτη γραμμή κρούσης χορήγησης δανείων βρίσκονται οι τρεις μεγαλύτερες κρατικές τράπεζες, η Ziraat Bank, η Vakifbank και η Halkbank, που δίνουν μεγαλύτερα κίνητρα σε μελλοντικούς δανειολήπτες λόγω της μείωσης των επιτοκίων των επιχειρηματικών και των στεγαστικών δανείων κάτω από το επιτόκιο αναφοράς της Τουρκίας (APR 14%).
Βλέποντας ωστόσο πίσω από τις λέξεις, το συνολικό εγχείρημα του Τούρκου κεντρικού τραπεζίτη, τον οποίο όρισε ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν -ένα χρόνο πριν λήξει η θητεία του Μουράτ Τσετίνκαγια- φαίνεται να δημιουργεί ισχυρά εμπόδια στις τουρκικές τράπεζες. Συγκεκριμένα, η Ziraat Bank που αποτελεί το μεγαλύτερο «κρατικό δανειστή» της Τουρκίας, ανακοίνωσε μειωμένα καθαρά κέρδη κατά 32% για τα τρία πρώτα τρίμηνα του 2019 σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του προηγούμενου έτους. Το οικονομικό σχέδιο που προωθεί ο Τούρκος Πρόεδρος, μέσω των πολιτικών του παρεμβάσεων στη νομισματική πολιτική, για να αναζωογονήσει την τουρκική οικονομία έχει επαναληφθεί στο παρελθόν και οδήγησε στην νομισματική κρίση.
