Ροή
Τις προοπτικές, αλλά και τα ρίσκα, που θα προκύψουν για την Ελλάδα στις 8 Ιουλίου, μετά τις εκλογές της Κυριακής, σκιαγραφεί σε νέα έκθεσή της η Citi, βασιζόμενη στη γενική εκτίμηση ότι η Νέα Δημοκρατία θα αναδειχθεί νικήτρια της κάλπης.
Όπως σημειώνουν οι αναλυτές της Citi, η Νέα Δημοκρατία στις τελευταίες δημοσκοπήσεις συγκεντρώνει ποσοστά μεταξύ 35% και 40%, ενώ ο ΣΥΡΙΖΑ έπεται με διαφορά περίπου 10 μονάδων. Χάρη στο μπόνους των 50 εδρών που λαμβάνει το πρώτο κόμμα, η Νέα Δημοκρατία φαίνεται πως θα εξασφαλίσει την πλειοψηφία των εδρών στη Βουλή και συγκεκριμένα πέριξ των 155-160 εδρών βάσει των δημοσκοπήσεων. Πέραν της ΝΔ και του ΣΥΡΙΖΑ, από δύο μέχρι και πέντε ακόμη πολιτικά κόμματα θα πετύχουν την είσοδό τους στη Βουλή.
«Όσο μικρότερος είναι ο αριθμός των πολιτικών κομμάτων που θα μπουν στη Βουλή, τόσο μεγαλύτερη θα είναι η πλειοψηφία εδρών για τη Νέα Δημοκρατία. Στην περίπτωση που η ΝΔ εμφανίσει ισχνές επιδόσεις, ερχόμενη μεν πρώτη αλλά χωρίς να εξασφαλίζει την απόλυτη πλειοψηφία, τότε το κεντροαριστερό Κίνημα Αλλαγής θα μπορούσε να γίνει κυβερνητικός εταίρος της ΝΔ», συμπληρώνει η Citi.
Ως προς τις προεκλογικές εξαγγελίες των δύο μεγάλων κομμάτων, η Citi εκτιμά πως το προεκλογικό πρόγραμμα της Νέας Δημοκρατίας είναι περισσότερο προσανατολισμένο προς τη μείωση του φορολογικού βάρους και την ενίσχυση του επιχειρηματικού κλίματος. Ωστόσο, εξακολουθεί να υπάρχει αβεβαιότητα ως προς το πώς σκοπεύει η ΝΔ να χρηματοδοτήσει αυτές τις μειώσεις φόρων. Ο ΣΥΡΙΖΑ, από την πλευρά του, έχει κινηθεί προς πιο συστημικές οικονομικές θέσεις, συγκριτικά με τέσσερα χρόνια πριν, απορρίπτοντας τις αντιευρωπαϊκές απόψεις του. Ωστόσο, οι προεκλογικές εξαγγελίες του εξακολουθούν να γέρνουν προς αριστερές πολιτικές. Ενώ η πλατφόρμα του περιλαμβάνει κάποιες περικοπές φόρων (μείωση της εισφοράς αλληλεγγύης, μείωση φόρων για τους νεοπροσλαμβανόμενους, χαμηλότεροι συντελεστές ΦΠΑ), δεσμεύεται να αυξήσει τον κατώτατο μισθό κατά 7,5% μέχρι το 2020 και το 2021, να αυξήσει τις προσλήψεις στο Δημόσιο στον τομέα της Υγείας και της Παιδείας, ενώ δεσμεύεται και για περισσότερες «πράσινες» πολιτικές.
Συνεχίζοντας οι αναλυτές της Citi επισημαίνουν πως είναι επιθυμητή η μείωση του στόχου για τα πρωτογενή πλεονάσματα, ωστόσο έχει ήδη χρησιμοποιηθεί δημοσιονομικός χώρος. Όπως τονίζουν, ο τρόπος με τον οποίον χρηματοδοτούνται οι μειώσεις φόρων, ο συνδυασμός χαμηλότερου πρωτογενούς πλεονάσματος και χαμηλότερων δημόσιων δαπανών, θα είναι κρίσιμης σημασίας για τον καθορισμό της αποτελεσματικότητάς του στην καλλιέργεια της ανάπτυξης.
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης έχει δεσμευτεί να επαναδιαπραγματευτεί με τους πιστωτές για τη μείωση του στόχου για τα πλεονάσματα, κάτι που πιθανόν θα είναι εφικτό εάν μπορέσει να περάσει ταυτόχρονα ένα θαρραλέο πακέτο μεταρρυθμίσεων που θα ενισχύει την ανάπτυξη, τονίζει η Citi και προσθέτει: Ωστόσο, το περιθώριο για μείωση του στόχου για το πρωτογενές πλεόνασμα έχει ήδη μειωθεί, καθώς το πρόσφατο πακέτο μέτρων της κυβέρνησης, που κατά κύριο λόγο αυξάνει τις δημόσιες δαπάνες, είναι πιθανό να διαβρώσει μέρος αυτού του δημοσιονομικού χώρου.
Όπως υποστηρίζει, στη συνέχεια, η Citi, είναι δύσκολο να εκτιμηθεί ο βαθμός του δημοσιονομικού χώρου στην Ελλάδα. Το μέγεθος του χάσματος της οικονομικής παραγωγής, μετά από μια συρρίκνωση του πραγματικού ΑΕΠ κατά περίπου 25%, παραμένει εξαιρετικά ασαφές, ενώ είναι εξαιρετικά απρόβλεπτη η έκταση με την οποία τα κυκλικά φορολογικά έσοδα (και η φορολογική συμμόρφωση) μπορεί να εξελιχθούν σε ένα νέο οικονομικό μοντέλο, που θα είναι περισσότερο προσανατολισμένο στις εξαγωγές.
Η Citi χαρακτηρίζει τη συνταξιοδοτική μεταρρύθμιση ως τον «ελέφαντα στο δωμάτιο», σε ό,τι αφορά τις δημόσιες δαπάνες. Εκτιμά πως, πέραν μιας ακόμα συνταξιοδοτικής μεταρρύθμισης, το περιθώριο για σημαντικές επιπλέον περικοπές στις δημόσιες δαπάνες είναι περιορισμένο. Παρά τις πολλές μεταρρυθμίσεις του συνταξιοδοτικού συστήματος, που αύξησαν το όριο ηλικίας συνταξιοδότησης και μείωσαν τις παροχές, οι συνταξιοδοτικές δαπάνες στην Ελλάδα εξακολουθούν να αντιπροσωπεύουν το μεγαλύτερο μερίδιο του ΑΕΠ (16% το 2018) στην ΕΕ και καλύπτουν το 37% των συνολικών δημοσίων δαπανών. Αυτό δεν οφείλεται μόνο στα ιδιαίτερα δυσμενή δημογραφικά στοιχεία, αλλά και στις σχετικά γενναίες, ακόμα, συνταξιοδοτικές παροχές σε σχέση με τα μέσα εισοδήματα. Ο λόγος των παροχών (το μέσο εισόδημα από συντάξεις ως ποσοστό του ΑΕΠ ανά ώρα) εξακολουθεί να είναι μακράν ο υψηλότερος στην ΕΕ. Οι περικοπές στις συντάξεις δεν έχουν ακολουθήσει τον ρυθμό της μείωσης των μισθών και των εισοδημάτων.
Η περικοπή των συντάξεων βρήκε σθεναρή αντίσταση από την κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ και αποτέλεσε ένα από τα βασικά σημεία τριβής με τους διεθνείς πιστωτές (κυρίως του ΔΝΤ). Κατά την εκτίμηση της Citi, το περιθώριο που θα έχει η ΝΔ για μεγάλες μειώσεις φόρων, θα εξαρτηθεί από την απελευθέρωση πόρων από το συνταξιοδοτικό σύστημα, όμως η προθυμία του κόμματος να το πράξει αυτό παραμένει αβέβαιη.
Σε άλλο σημείο της έκθεσής της η Citi προειδοποιεί πως εγείρονται δυο σοβαρά εμπόδια στο στόχο για διατηρήσιμη ανάπτυξη στην Ελλάδα. Το πρώτο εμπόδιο είναι η έλλειψη επαρκούς χρηματοδότησης της ανάκαμψης και το δεύτερο είναι η ισχνή, ακόμα, ανταγωνιστικότητα και ελκυστικότητα για τα ξένα κεφάλαια. Τα δυο αυτά προβλήματα είναι αλληλένδετα.
«Οι εκλογές της Κυριακής πιθανόν να φέρουν ξανά στην εξουσία τους Συντηρητικούς, κυρίως λόγω των δεσμεύσεών τους για μειώσεις φόρων. Μετά από τόσα πολλά χρόνια ύφεσης και δημοσιονομικής λιτότητας, η προοπτική και μόνο μιας πιο φιλοεπιχειρηματικής αλλαγής πορείας μπορεί να δημιουργήσει οικονομική ευφορία, που με τη σειρά της θα οδηγήσει σε μεγαλύτερη ανάπτυξη. Μια υψηλότερη ανάπτυξη μπορεί να είναι αρκετή για να συνεχίσουν οι οίκοι αξιολόγησης τις αναβαθμίσεις τους», προβλέπει η Citi για την επόμενη μέρα της Ελλάδας.
«Το έργο που θα αναλάβει η επόμενη κυβέρνηση στην Ελλάδα, προκειμένου να βάλει τη χώρα σε έναν ενάρετο δρόμο ανάπτυξης παραμένει δύσκολο», προειδοποιεί η αμερικανική τράπεζα και καταλήγει: «Η ικανότητα του Κυριάκου Μητσοτάκη να υλοποιήσει τις φορολογικές του δεσμεύσεις εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την ικανότητά του να αντιμετωπίσει άλλα, πολιτικά δύσκολα, ζητήματα, όπως το ξεκαθάρισμα των «κόκκινων» δανείων, την επιτάχυνση των ιδιωτικοποιήσεων και τις μεταρρυθμίσεις για την τόνωση της επιχειρηματικότητας. Μελλοντικά μπορεί να είναι απαραίτητος ένας ακόμα γύρος μείωσης συντάξεων, προκειμένου να απελευθερωθεί δημοσιονομικός χώρος».
