Brexit: Η Βρετανία ψηφίζει, η Ευρώπη αγωνιά
Οι κρίσιμες κάλπες της 12ης Δεκεμβρίου στη Βρετανία καλούνται να λύσουν τον Γόρδιο Δεσμό του Brexit.

Όταν ξημέρωσε το πρωινό της 23ης Ιουνίου 2016 κανείς δεν μπορούσε να προβλέψει τι θα συνέβαινε λίγες ώρες αργότερα. Μια «Μαύρη Πέμπτη», όπως αποδείχθηκε στη συνέχεια, για τη Βρετανία και για ολόκληρο τον πλανήτη.

Για τους ιστορικούς όλου του κόσμου, η 23η Ιουνίου 2016 θα είναι πάντα η μέρα που η Βρετανία αποφάσισε με τη «βούλα» να γυρίσει την πλάτη στην ευρωπαϊκή οικογένεια, αλλάζοντας μια για πάντα τους ευρωπαϊκούς – και όχι μόνο – συσχετισμούς. Σοκ, έκπληξη, απογοήτευση, αιφνιδιασμός, φρενίτιδα, φόβος και αβεβαιότητα για το αύριο…. Λέξεις που μοιάζουν λίγες για να περιγράψουν τα όσα σημειώθηκαν εκείνη την Πέμπτη του Ιουνίου.

Με ποσοστό 51,9% στο κρίσιμο δημοψήφισμα, οι Βρετανοί αποφάσισαν την έξοδο της χώρας τους από την Ευρωπαϊκή Ένωση, υποστηρίζοντας το Brexit, έναντι του Bremain, το οποίο συγκέντρωσε το 48,1% των ψήφων. Με ένα αποτέλεσμα που συντάραξε όχι μόνο την Ευρώπη αλλά και την υφήλιο ολόκληρη, η Βρετανία έγινε η πρώτη χώρα που αποφάσισε να αποχωρήσει από τους κόλπους της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Μέσα σε 3,5 χρόνια, οι δύσκολες διαπραγματεύσεις για το Brexit προκάλεσαν τρομακτικούς «σεισμούς» στη βρετανική πολιτική σκηνή. Δύο πρωθυπουργοί «έπεσαν» γιατί δεν μπόρεσαν να αντέξουν το βάρος των εξελίξεων.

Ήταν 13 Ιουλίου του 2016 όταν ο Ντέιβιντ Κάμερον, ο πρωθυπουργός που αποφάσισε να οδηγήσει τη χώρα του σε δημοψήφισμα χωρίς ωστόσο ούτε ο ίδιος να φαντάζεται το αποτέλεσμα, παρέδωσε τη σκυτάλη στην Τερέζα Μέι. Κι όμως, όπως αποδείχθηκε τρία χρόνια αργότερα, ούτε η ίδια η Τερέζα Μέι κατόρθωσε να δώσει λύση στο αδιέξοδο που ταλάνιζε – και ακόμη ταλανίζει - τη χώρα της και έτσι στις 24 Ιουλίου του 2019, υπέβαλε την παραίτησή της από τον πρωθυπουργικό θώκο.

Σήμερα, λίγα 24ωρα πριν τις εκλογές κι ενώ οι Βρετανοί έχουν γίνει «περίγελος» διεθνώς για την αδυναμία τους να λύσουν τον Γόρδιο Δεσμό του Brexit εδώ και 3,5 χρόνια, ο νυν πρωθυπουργός της Βρετανίας, Μπόρις Τζόνσον, τα «παίζει όλα για όλα», μήπως και κατορθώσει να εξασφαλίσει την πολιτική του επιβίωση… αυτή που στέρησε από τον Κάμερον και τη Μέι το Brexit.

H στιγμή της αλήθειας πλησιάζει

Καθώς η Βρετανία έχει εισέλθει στην τελική ευθεία για τις πρόωρες εκλογές της 12ης Δεκεμβρίου, η χώρα συνεχίζει να βιώνει τις κρισιμότερες στιγμές στη νεότερη ιστορία της.

Σχεδόν 3,5 χρόνια μετά το δημοψήφισμα υπέρ του Brexit, «καυτά» ζητήματα εξακολουθούν να αναζητούν τη λύση τους, βυθίζοντας μια ευρωπαϊκή υπερδύναμη στη σύγχυση, το χάος και την πολιτική αβεβαιότητα.

Το «φάντασμα» του Brexit που έχει σκεπάσει τον βρετανικό ουρανό από τον Ιούνιο του 2016 έχει αλλάξει άρδην τις πολιτικές ισορροπίες στη χώρα, προκαλώντας ισχυρούς κλυδωνισμούς όχι μόνο στην οικονομία της Βρετανίας, αλλά και διεθνώς.

Μπροστά σε μια εκλογική αναμέτρηση που θα καθορίσει ανεπιστρεπτί το μέλλον της χώρας, οι πολίτες βρίσκονται πιο διχασμένοι από ποτέ. Η «ετυμηγορία» της κάλπης μπορεί να αναμένεται σε λίγα 24ωρα, κανείς όμως δεν μπορεί με βεβαιότητα να πει εάν και πότε θα πραγματοποιηθεί το Brexit, αλλά και να προβλέψει πώς θα είναι η επόμενη μέρα, με ή χωρίς την έξοδο της Βρετανίας από την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Πώς ψηφίζουν οι Βρετανοί

Εθνικές εκλογές στη Βρετανία πραγματοποιούνται κάθε πέντε χρόνια, ωστόσο η κάλπη της 12ης Δεκεμβρίου θα είναι η τρίτη κατά σειρά που στήνεται από το 2015, λόγω του πολιτικού αδιεξόδου που έχει προκαλέσει το Brexit και έχει επιφέρει τα πάνω κάτω στη βρετανική πολιτική σκηνή.

Στις γενικές εκλογές περίπου 46 εκατομμύρια ψηφοφόροι του Ηνωμένου Βασιλείου καλούνται να εκλέξουν τους 650 βουλευτές που θα στελεχώσουν τη Βουλή των Κοινοτήτων. Για να κερδίσει την πλειοψηφία στη Βουλή των Κοινοτήτων ένα κόμμα χρειάζεται να εξασφαλίσει 326 έδρες, ώστε να έχει νομιμοποίηση να ζητήσει τον σχηματισμό κυβέρνησης από τη Βασίλισσα Ελισάβετ.

Δικαίωμα στις εκλογές έχουν όλοι οι πολίτες άνω των 18 ετών που έχουν εγγραφεί στους εκλογικούς καταλόγους. Οι κάλπες στήνονται στα παραδοσιακά εκλογικά κέντρα, όπως σχολεία και εκκλησίες, ενώ οι ψηφοφόροι ψηφίζουν, βάζοντας σταυρό δίπλα στο όνομα του υποψηφίου που επιλέγουν να στηρίξουν. Σχεδόν 2,6 εκατομμύρια νέοι, που ψηφίζουν πρώτη φορά, έχουν εγγραφεί στους καταλόγους για τις εκλογές στις 12 Δεκεμβρίου.

Την ημέρα των εκλογών, οι κάλπες ανοίγουν στις 7:00 (τοπική ώρα) και κλείνουν στις 22:00 (τοπική ώρα), ενώ τα πρώτα αποτελέσματα γνωστοποιούνται μέσα στη νύχτα που ακολουθεί τις εκλογές. Τα οριστικά, ωστόσο, αποτελέσματα θα είναι διαθέσιμα τις πρώτες πρωινές ώρες της 13ης Δεκεμβρίου.

Τι πρεσβεύουν τα μεγαλύτερα πολιτικά κόμματα

Πρόσφατα το Business Insider παρουσίασε τον απόλυτο οδηγό των θέσεων και των προγραμμάτων των τεσσάρων πολιτικών κομμάτων. Τα προγράμματα διαφέρουν σε πολύ μεγάλο βαθμό μεταξύ τους, είτε πρόκειται για το Brexit και θέματα οικονομίας, είτε για το σύστημα υγείας και την εξωτερική πολιτική της χώρας. Μάλιστα, η διαφορά των πολιτικών θέσεων των κομμάτων είναι τόσο μεγάλη που μπορεί να θεωρηθεί ακόμη και ιδεολογικό χάσμα.

Και μπορεί η «καυτή πατάτα» του Brexit να θεωρείται το βασικό σημείο τριβής μεταξύ των κομμάτων, αφού έχει επιφέρει ανεπανόρθωτες πληγές σε ένα από τα αρχαιότερα πολιτικά καθεστώτα, ωστόσο πολύ ψηλά στη «συγκρουσιακή» ατζέντα βρίσκονται οι τομείς της εκπαίδευσης και της υγείας.

Οι Βρετανοί ψηφοφόροι καλούνται να λάβουν μια κρίσιμη απόφαση…

Brexit

- Οι Συντηρητικοί δεσμεύονται να βγάλουν τη Βρετανία από την Ευρωπαϊκή Ένωση πριν τα τέλη Ιανουαρίου του 2020, αλλά και από την ενιαία ευρωπαϊκή αγορά, ενώ τάσσονται υπέρ της διαπραγμάτευσης μιας νέας, ελεύθερης εμπορικής συμφωνίας με την ΕΕ έως τον Δεκέμβριο του 2020. Οι Συντηρητικοί αποκλείουν, μάλιστα, κάθε συζήτηση για νέα παράταση του Brexit.

- Οι Εργατικοί δεσμεύονται να επαναδιαπραγματευθούν μια νέα, αξιόπιστη συμφωνία με την Ευρωπαϊκή Ένωση για το Brexit, την οποία θα θέσουν σε δημοψήφισμα σε διάστημα έξι μηνών. Οι πολίτες θα έχουν τη δυνατότητα να ψηφίσουν υπέρ της παραμονής της Βρετανίας στην ΕΕ (remain), ενώ ο Τζέρεμι Κόρμπιν έχει υποσχεθεί πως θα δηλώσει ουδέτερος, κατά το δημοψήφισμα, ώστε να μην επηρεάσει τη βούληση των πολιτών.

- Οι Φιλελεύθεροι Δημοκράτες δεσμεύονται να ακυρώσουν το Brexit, εάν κερδίσουν στις εκλογές της 12ης Δεκεμβρίου, ενώ στην αντίθετη περίπτωση, εάν δηλαδή ηττηθούν στις κάλπες, έχουν ήδη κάνει γνωστό πως θα στηρίξουν τη διενέργεια ενός νέου δημοψηφίσματος.

- Το SNP δεσμεύεται για τη διενέργεια ενός νέου δημοψηφίσματος για το Brexit, ενώ δηλώνει ότι η Σκωτία θα διατηρήσει στενούς δεσμούς με το Ηνωμένο Βασίλειο, εάν το Brexit δεν ανασχεθεί. Το SNP θα ζητήσει δεύτερο δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία της Σκωτίας, με στόχο να την κρατήσει εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Οικονομία

- Οι Συντηρητικοί δεσμεύονται να βγάλουν τη Βρετανία από την Ευρωπαϊκή Ένωση πριν τα τέλη Ιανουαρίου του 2020, αλλά και από την ενιαία ευρωπαϊκή αγορά, ενώ τάσσονται υπέρ της διαπραγμάτευσης μιας νέας, ελεύθερης εμπορικής συμφωνίας με την ΕΕ έως τον Δεκέμβριο του 2020. Οι Συντηρητικοί αποκλείουν, μάλιστα, κάθε συζήτηση για νέα παράταση του Brexit.

- Οι Εργατικοί δεσμεύονται να επαναδιαπραγματευθούν μια νέα, αξιόπιστη συμφωνία με την Ευρωπαϊκή Ένωση για το Brexit, την οποία θα θέσουν σε δημοψήφισμα σε διάστημα έξι μηνών. Οι πολίτες θα έχουν τη δυνατότητα να ψηφίσουν υπέρ της παραμονής της Βρετανίας στην ΕΕ (remain), ενώ ο Τζέρεμι Κόρμπιν έχει υποσχεθεί πως θα δηλώσει ουδέτερος, κατά το δημοψήφισμα, ώστε να μην επηρεάσει τη βούληση των πολιτών.

- Οι Φιλελεύθεροι Δημοκράτες δεσμεύονται να ακυρώσουν το Brexit, εάν κερδίσουν στις εκλογές της 12ης Δεκεμβρίου, ενώ στην αντίθετη περίπτωση, εάν δηλαδή ηττηθούν στις κάλπες, έχουν ήδη κάνει γνωστό πως θα στηρίξουν τη διενέργεια ενός νέου δημοψηφίσματος.

- Το SNP δεσμεύεται για τη διενέργεια ενός νέου δημοψηφίσματος για το Brexit, ενώ δηλώνει ότι η Σκωτία θα διατηρήσει στενούς δεσμούς με το Ηνωμένο Βασίλειο, εάν το Brexit δεν ανασχεθεί. Το SNP θα ζητήσει δεύτερο δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία της Σκωτίας, με στόχο να την κρατήσει εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Υγεία

- Οι Συντηρητικοί δεσμεύονται πως θα αυξήσουν τις δαπάνες του Εθνικού Συστήματος Υγείας (NHS) για πρώτη φορά μετά από δέκα χρόνια περικοπών, αλλά και να ανακαινίσουν σε πρώτη φάση 6 νοσοκομεία και εν συνεχεία, σε δεύτερη φάση, ακόμη 34. Παράλληλα, έχουν κάνει γνωστό πως σχεδιάζουν ελεύθερη στάθμευση για ασθενείς και προσωπικό στα νοσοκομειακά ιδρύματα της χώρας.

- Οι Εργατικοί δεσμεύονται πως θα ταχθούν ενάντια σε κάθε ιδιωτικοποίηση που θα αφορά στο Εθνικό Σύστημα Υγείας, ενώ έχουν δηλώσει πως θα επενδύουν περί τα 26 δισ. στερλίνες το χρόνο για την τόνωση του συστήματος. Ταυτόχρονα, τάσσονται υπέρ της αύξησης των μισθών για τους υπαλλήλους του NHS, αλλά και για δωρεάν στάθμευση σε όλα τα νοσοκομεία.

- Οι Φιλελεύθεροι Δημοκράτες δεσμεύονται πως θα αυξήσουν το φόρο εισοδήματος προκειμένου να χρηματοδοτήσουν ένα επενδυτικό πρόγραμμα υπέρ του Εθνικού Συστήματος Υγείας, αξίας τουλάχιστον 35 δισ. στερλινών, ενώ έχουν εκδηλώσει την πρόθεσή τους να αυξήσουν τη χρηματοδότηση για τον τομέα της οδοντιατρικής.

- Το SNP δεσμεύεται πως θα περάσει νομοσχέδιο το οποίο θα αποτρέπει τις ιδιωτικοποιήσεις στο σύστημα υγείας.

Εκπαίδευση

- Οι Συντηρητικοί δεσμεύονται πως θα αυξήσουν τις δαπάνες ανά μαθητή, σε όλες τις σχολικές βαθμίδες, αλλά και τους μισθούς για τους νέους δασκάλους.

- Οι Εργατικοί δεσμεύονται για τη δημιουργία ενός νέου «Εθνικού Συστήματος Εκπαίδευσης», το οποίο θα δίνει σε όλους τη δυνατότητα δωρεάν εκπαίδευσης, ενώ έχουν εκφράσει τη βούλησή τους να μειώσουν τα δίδακτρα των πανεπιστημίων.

- Οι Φιλελεύθεροι Δημοκράτες δεσμεύονται για μια άμεση «ένεση» ρευστότητας ύψους 4,6 δισ. στερλινών για τα βρετανικά σχολεία, ενώ τάσσονται υπέρ των 20.000 προσλήψεων νέων δασκάλων για την καλύτερη κατάρτιση του συστήματος παιδείας.

- Το SNP δεσμεύεται να επενδύσει ποσό ύψους 750 εκατ. στερλινών για να μειώσει την εκπαιδευτική ανισότητα, ενώ δηλώνει πως θα εργαστεί ώστε όλοι, ανεξαρτήτως καταγωγής, να έχουν πρόσβαση σε πανεπιστήμια.

Εξωτερική πολιτική

- Οι Συντηρητικοί δεσμεύονται πως θα αναπτύξουν νέες εμπορικές σχέσεις με μη ευρωπαϊκά κράτη, αλλά και πως θα διαπραγματευτούν μια νέα εμπορική συμφωνία με τις ΗΠΑ. Παράλληλα, σκοπεύουν να διατηρήσουν τους υφιστάμενους διεθνούς αμυντικούς συμμάχους τους.

- Οι Εργατικοί δεσμεύονται πως θα κόψουν τους δεσμούς της Βρετανίας με όσους καταπατούν τα ανθρώπινα δικαιώματα, ενώ έχουν γνωστοποιήσει πως θα σταματήσουν τις πωλήσεις όπλων σε Σαουδική Αραβία και Υεμένη.

- Οι Φιλελεύθεροι Δημοκράτες δεσμεύονται πως θα θέσουν ως βασική προτεραιότητα τη σχέση της Βρετανίας με την Ευρωπαϊκή Ένωση αλλά και πως θα αντιδρούν με κάθε τρόπο στην «ηγεμονική» στάση του Αμερικανού προέδρου, Ντόναλντ Τραμπ. Παράλληλα, σχεδιάζουν τη διατήρηση του προγράμματος αμυντικών δαπανών της Μεγάλης Βρετανίας.

- Το SNP δεσμεύεται πως θα θέσει ως βασική προτεραιότητα τη σχέση της Σκωτίας με το Ηνωμένο Βασίλειο, ενώ έχει ήδη γνωστοποιήσει πως προτίθεται να απαγορεύσει τις πωλήσεις όπλων στη Σαουδική Αραβία. 

    Η κάλπη κρίνει την πορεία της βρετανικής οικονομίας

    Καθώς ο χρόνος μετρά αντίστροφα για τις εκλογές της Πέμπτης, οι προβλέψεις των αναλυτών για την επόμενη μέρα δίνουν και παίρνουν, ενώ φωτιά έχουν πάρει και οι εκτιμήσεις στα πηγαδάκια των επενδυτών.

    Η βρετανική οικονομία έχει χάσει μεγάλο ποσοστό της δυναμικής της τα τελευταία 3,5 χρόνια, υπό το βάρος της αβεβαιότητας για το Brexit. Το momentum έχει επιβαρυνθεί ιδιαιτέρως, με τη βρετανική οικονομία να μοιάζει πλέον ανήμπορη να αντιδράσει στα πιθανά «σοκ», εσωτερικά ή εξωτερικά.

    Μεγάλη μερίδα αναλυτών εκτιμά πως όσο περισσότερη σαφήνεια για την πορεία του Brexit προσδώσει το αποτέλεσμα της κάλπης, τόσο ενισχύεται και η πιθανότητα για αύξηση της επενδυτικής δραστηριότητας και της επιχειρηματικής εμπιστοσύνης στη χώρα. Ωστόσο η τάση αυτή μπορεί να αποδειχθεί εξαιρετικά βραχύβια, καθώς ακόμη και να «κλειδώσει» μια νέα εμπορική σχέση μεταξύ Ευρωπαϊκής Ένωσης και Βρετανίας, η αβεβαιότητα για κάθε τι πρωτόγνωρο και νέο, δεν μπορεί να αποφευχθεί. Αβεβαιότητα η οποία δύναται να επηρεάσει εκ νέου αρνητικά την οικονομία μακροπρόθεσμα.

    Η νέα κυβέρνηση που θα προκύψει, καλείται να αναλάβει το δύσκολο έργο να αποκαταστήσει την πολιτική σταθερότητα στη Βρετανία, προκειμένου να μετριαστούν οι κίνδυνοι για την οικονομία, η οποία πρέπει να ξεφύγει από το αρνητικό σπιράλ στο οποίο έχει εγκλωβιστεί τα τελευταία χρόνια, λόγω των ραγδαίων πολιτικών εξελίξεων...

    Φωτογραφίες: Getty Images/Ideal Image.

    Μαρίνα Φούντα
    Μαρίνα Φούντα

    gazzetta
    gazzetta reader insider insider