Το βιώσιμο χρέος, οι στόχοι και οι –εύλογες– απορίες

Μακριά από μας οποιαδήποτε υπόνοια, οποιαδήποτε πονηρή σκέψη περί δημιουργικής λογιστικής. Ωστόσο είναι κάποια νούμερα τα οποία πώς να το κάνουμε, είναι λίγο περίεργα, είναι... out of the blue.

Για παράδειγμα, διαβάζοντας προσεκτικά τα ρεπορτάζ του insider.gr βλέπω ότι η εκτίμηση στην οποία βασίζεται η νέα έκθεση βιωσιμότητας του χρέους είναι για ένα πρωτογενές πλεόνασμα πολύ υψηλότερο από αυτό που υπολογιζόταν προηγουμένως. Δηλαδή, αντί για κατά μέσο όρο της τάξης του 2,2% του ΑΕΠ, πλέον υπολογίζεται σε 2,6% του ΑΕΠ και μάλιστα φτάνει ακόμη και στο 3,7% του ΑΕΠ το 2026!

Στον ίδιο πίνακα, με αυτόν που αναφέρει τον πολύ πιο δύσκολο στόχο επιστροφής σε υψηλά πλεονάσματα, γίνεται η υπόθεση πως το ΑΕΠ θα αυξάνεται όλο και πιο αργά, με ρυθμό κάτω του 2% μετά το 2024, όταν δηλαδή (με βάση τη λογική), θα ωριμάζουν πλήρως το Σχέδιο Ανάκαμψης, το REPowerEU και το ΕΣΠΑ.

Οι εκτιμήσεις αυτές -που οδηγούν βεβαίως σε ένα πολύ πιο βιώσιμο χρέος από τι πριν- συνοδεύουν τις συστάσεις για επιστροφή της χώρας σε πειθαρχία. Ως ένα κράτος με πολύ υψηλό χρέος και -κακά τα ψέματα- χωρίς ακόμα επενδυτική βαθμίδα.

Αναρωτιέμαι λοιπόν αν ως σύνολο τα παραπάνω νέα μεγέθη βγάζουν πράγματι κάποιο συμπέρασμα; Πρόκειται για μία εξίσωση που είναι εφικτή ή απλώς είναι προϋποθέσεις που εισάγονται με έναν κάπως «φλου» τρόπο για να βγει η «εικόνα» που πρέπει; Γιατί, στο κάτω-κάτω της γραφής, πρόκειται για προβλέψεις που αφορούν στα επόμενα χρόνια. Και μέχρι τότε θα έχουν μεσολαβήσει πολλά: και η ενεργειακή κρίση, αλλά και η (επιχειρούμενη) αλλαγή των δημοσιονομικών κανόνων της ΕΕ που δημιουργεί άλλωστε την ανάγκη για αυτούς τους στόχους.

Το λέω αυτό γιατί έχει συμβεί αρκετές φορές στο παρελθόν η Κομισιόν να προτιμήσει να βάλει τη σκόνη κάτω από το χαλί, αντί να φροντίσει να βρει ουσιαστικές λύσεις. Είναι δεδομένο ότι αυτή τη στιγμή η Ευρώπη, πώς να το κάνουμε, δεν έχει σταθεί στο ύψος των περιστάσεων σε σχέση με την κρίση την οποία βιώνουμε. Μήπως λοιπόν τα πλεονάσματα είναι λίγο πιο ψηλά από αυτά που αντέχει οποιαδήποτε χώρα ή μήπως υποτιμάται η ανάπτυξη;

Επίσης, μήπως η τόσο έντονη τάση δημοσιονομικής πειθαρχίας (προφανώς σε ένα βαθμό πρέπει να υπάρχει για κράτη με υψηλό χρέος) κάνει πιο πολύ κακό από ότι καλό υπό τις παρούσες συνθήκες, ή υπό όποιες συνθήκες;

Είναι πολύ σημαντικές αυτές οι παραδοχές για την επόμενη ημέρα της χώρας. Στα ίδια κείμενα για την Ελλάδα αναφέρεται πως τα μέτρα που σχεδιάζει η κυβέρνηση για το 2023 θα πρέπει να γίνουν μόνο αν και εφόσον καλύπτονται από τους δημοσιονομικούς κανόνες. Άρα, σήμερα δεν υπάρχει ορατότητα για το ποιοι θα είναι οι όροι του «παιχνιδιού» που θα θέσει η Ευρώπη και για την Ελλάδα. Και τούτο όχι μόνο λόγω της κρίσης, αλλά και γιατί ξανά η Επιτροπή κλώτσησε το κονσερβοκούτι, μιλώντας πλέον για ανακοίνωση των προτάσεων της για αλλαγή των κανόνων που θα τεθούν προς πολιτική διαβούλευση, τελικά, μετά τις καλοκαιρινές διακοπές...

Θα πρέπει βεβαίως να κάνουμε σαφές πως τα εν λόγω κείμενα είναι τα επίσημα και με αυτά πορευόμαστε ως Ελλάδα που επιτέλους βγαίνει από την ενισχυμένη εποπτεία. Η αξιολόγηση για πρώτη φορά, μετά από πολλά χρόνια, είναι τόσο θετική για τη χώρα. Δείχνει ότι μπορεί να σταθεί στα πόδια της, δείχνει το δρόμο εξόδου.

Αυτό που προφανώς παράλληλα ευχόμαστε είναι οι αποφάσεις της Ευρώπης να αλλάξουν προς το καλύτερο. Και αναφορικά με τη στάση που θα τηρήσουν στην ενεργειακή κρίση, αλλά και αναφορικά με τους δημοσιονομικούς κανόνες.