Editorial: Λεφτά θα υπάρχουν, αλλά για να αξιοποιηθούν πρέπει το κράτος να... νικήσει τον εαυτό του
Το ελληνικό Σχέδιο Ανάκαμψης προς το παρόν πηγαίνει καλά. Πήρε εκ νέου εύσημα από τις Βρυξέλλες.
Ο αρμόδιος για το Σχέδιο Ανάκαμψης αναπληρωτής Υπουργός Οικονομικών Θόδωρος Σκυλακάκης επισήμανε - με μία δόση υπερβολής - χθες, πως ο χειρότερος του φόβος είναι «να έχουμε χρήματα και να μην τα χρησιμοποιήσουμε σωστά», μιλώντας για τα 30,5 δισ. ευρώ του Ελλάδα 2-0.
Βεβαίως, το ελληνικό Σχέδιο Ανάκαμψης προς το παρόν πηγαίνει καλά. Πήρε εκ νέου εύσημα από τις Βρυξέλλες και προαναγγέλθηκε από τον αρμόδιο Επίτροπο Πάολο Τζεντιλόνι πώς θα ενταχθεί στην πρώτη ομάδα εγκρίσεων που επιχειρείται να γίνει μέσα στον Ιούνιο. Αυτό σημαίνει πως – εκτός απροόπτου - μέσα στο καλοκαίρι θα έρθουν τα 4 δισ. των προκαταβολών. Και, αν πάνε όλα καλά στο πεδίο της νέας γενιάς προαπαιτούμενων (που συνδέονται κυρίως με μεταρρυθμίσεις και όχι με φυσικό αντικείμενο έργων για το 2021), θα έρθει και η πρώτη δόση φέτος. Ανάλογα θα έρθουν και άλλα 2 πακέτα το 2022.
Δηλαδή λεφτά θα υπάρχουν. Έως και 12 δισ. ευρώ έως το τέλος του επόμενου χρόνου. Το θέμα ωστόσο είναι πώς το εν λόγω χρήμα από τα κρατικά ταμεία θα διοχετευτεί στην πραγματική οικονομία. Πώς θα δημιουργήσει ανάπτυξη μέσω επενδύσεων και νέες θέσεις εργασίας. Το στοίχημα είναι μεγάλο. Ο στόχος είναι να δαπανηθεί μέρος των χρημάτων που θα έρθουν: Φέτος 1,6 δισ. ευρώ και από το 2022 και μετά να διατίθενται πάνω από 5 δισ. ευρώ το χρόνο μόνο για το Σχέδιο. Τα λεφτά αυτά είναι επιπλέον των 5 δισ. ευρώ του ΕΣΠΑ. Αυτό όμως σημαίνει ότι θα πρέπει όλος ο μηχανισμός που παράγει κρατικά έργα να διπλασιάσει ταχύτητα και επιδόσεις. Αλλά και ότι θα πρέπει να καταστεί εφικτό να ωριμάζουν έργα αξίας 10 δισ. ευρώ το χρόνο έως και το 2026.
Και όλο τούτο δεν είναι καθόλου απλό. Το έργο είναι γιγαντιαίο. Το ίδιο και οι δυσκολίες αν σκεφτεί κανείς τα προβλήματα που σήμερα παρατηρούνται στις προκηρύξεις των δημοσίων έργων και αναθέσεων, αλλά και τις ενστάσεις στις διαγωνιστικές διαδικασίες ή πχ τα προβλήματα στις απαλλοτριώσεις. Και γενικά όλες αυτές τις αγκυλώσεις, καθυστερήσεις και πλοκές αρμοδιοτήτων που μπορεί να βελτιώνονται, αλλά ακόμα υφίστανται. Πρέπει λοιπόν να γίνει λοιπόν αντιληπτό το μέγεθος και η πρόκληση του εγχειρήματος, αλλά και η αιτία για τους φόβους όσων καλούνται να διαχειριστούν το εν λόγω εργαλείο. Είναι ένα σχέδιο που αν πετύχει μπορεί να κλείσει ένα μεγάλο μέρος από τις πληγές όχι μόνο της πανδημίας αλλά και συνολικά της κρίσης που προηγήθηκε. Ο λόγος για πληγές οι οποίες παραμένουν ανοιχτές σε μεγάλο βαθμό, όπως φάνηκε από τις Εκθέσεις της Κομισιόν που δημοσιοποιήθηκαν την Τετάρτη και κρίνουν την πρόοδο της Ελλάδος και την επιτυχία της στην εφαρμογή όσων έχουν συμφωνηθεί.
Γιατί οι ίδιες εκθέσεις πέρα από τα «μπράβο» προχωρούν και σε αποτίμηση των ανοικτών πληγών. Όχι μόνο σε σχέση με το χρέος, αλλά και σε σχέση με τις αδύναμες εξαγωγές, την εγχώρια παραγωγή, με τα κόκκινα δάνεια, το brain drain και την υψηλή ανεργία, αλλά και με το χαμηλό ύψος των επενδύσεων που περιορίζει προς το παρόν την δυνητική ανάπτυξη της χώρας. Αν όλα πάνε καλά και το Σχέδιο Ανάκαμψης Ελλάδα 2.0 πιάσει «τόπο» ο παραπάνω φαύλος κύκλος μπορεί να «σπάσει». Αν πάλι όχι….