Ροή
Στο επίκεντρο της αρνητικής επικαιρότητας έχει έρθει η Exxon, μετά την αποκάλυψη ότι, παρότι ο πετρελαϊκός κολοσσός γνώριζε ήδη από τη δεκαετία του 1970 τις σοβαρές επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, αρνείται τους κινδύνους της υπερθέρμανσης του πλανήτη παραπλανώντας εσκεμμένα τους επενδυτές.
Με αφορμή τη Διάσκεψη του ΟΗΕ για το κλίμα στο Παρίσι τις προηγούμενες ημέρες, οι επικριτές της μεγαλύτερης πετρελαϊκής εταιρείας παγκοσμίως δημιούργησαν ειδικό hashtag (#ExxonKnew) με τεράστια απήχηση στο Twitter. Στη συγκεκριμένη σελίδα έχει αναρτηθεί η παρακάτω «αφίσα», στην οποία ο Joe Camel –η χαρακτηριστική καμήλα των διαφημίσεων των τσιγάρων Camel- παραλληλίζει το σκάνδαλο της παραπλάνησης από την Exxon με το σκάνδαλο περί κοινωνικής ευθύνης που έχει στιγματίσει την καπνοβιομηχανία.
Climate activists aim to equate Big #Oil with Big Tobacco. https://t.co/jvq16ob9uz $BP $CVX $RDSa $XOM pic.twitter.com/igXvihzpeK
— bored2tears (@bored2tears) Δεκέμβριος 2, 2015
Ο ασκός του Αιόλου άνοιξε όταν ο εισαγγελέας της Νέας Υόρκης, Eric Schneiderman, διενέργησε έρευνα σχετικά με το εάν η Exxon έχει παραπλανήσει εκούσια τους επενδυτές σχετικά με το ρόλο των ορυκτών καυσίμων στην υπερθέρμανση του πλανήτη. Η εισαγγελία επικαλείται έγγραφα της Exxon από τη δεκαετία του 1970 που αποδεικνύουν ότι η διοίκηση της εταιρείας είχε ενημερωθεί από επιστήμονες σχετικά με τους κινδύνους της κλιματικής αλλαγής.
Ο εκπρόσωπος του πετρελαϊκού γίγαντα, Scott Silvestri, διατείνεται ότι οι ισχυρισμοί αυτοί αποτελούν «ανακριβείς στρεβλώσεις» και ότι τα τελευταία 40 χρόνια η Exxon έχει συνεργαστεί με κυβερνητικούς και ακαδημαϊκούς φορείς προκειμένου να διερευνήσει το φαινόμενο της κλιματικής αλλαγής «με ανοιχτό και διαφανή τρόπο».
Η εταιρεία παραδέχεται τους κινδύνους της κλιματικής αλλαγής αλλά χαρακτηρίζει τις εκκλήσεις περί αποεπένδυσης στον τομέα των ορυκτών καυσίμων ως «περισπασμούς». Υπό την πίεση των περιβαλλοντικών οργανώσεων, η Exxon και οι ανταγωνιστές της έχουν μαλακώσει τη στάση τους όσον αφορά στα όρια των αερίων του θερμοκηπίου και η Exxon στηρίζει πλέον την επιβολή φορολογίας στους ρύπους διοξειδίου του άνθρακα, αυξάνοντας τις επενδύσεις της σε πιο πράσινες μορφές ενέργειας, όπως το φυσικό αέριο.
Το σκάνδαλο που έχει ξεσπάσει εις βάρος της Exxon, πάντως, έχει ήδη ρίξει τη σκιά του πάνω στις μετοχές των εταιρειών πετρελαίου, φυσικού αερίου και ορυκτών καυσίμων. Όπως προειδοποιεί ο αναλυτής του Bloomberg, Gregory Elders, παρότι είναι δύσκολο να αποδειχθεί η εσκεμμένη παραπλάνηση των επενδυτών από την Exxon, η προοπτική διεύρυνσης των ερευνών εις βάρος της Exxon εκτιμάται ότι θα παρασύρει σε πτώση τις μετοχές των εταιρειών ορυκτών καυσίμων. Τονίζει, μάλιστα, ότι η τωρινή πρόκληση είναι πολύ μεγαλύτερης εμβέλειας από την υπόθεση των καπνοβιομηχανιών, καθώς οι υποστηρικτές της αποεπένδυσης (σ.σ. στην ενέργεια που προέρχεται από ορυκτά καύσιμα) δεν υποστηρίζουν απλώς τη συρρίκνωση του κλάδου αλλά την πλήρη εξάλειψή του.
Τον Νοέμβριο, αρκετοί διαχειριστές μέσων χρηματαγοράς ύψους τρισεκατομμυρίων δολαρίων δεσμεύτηκαν να αποκλείσουν τις μετοχές ορυκτών καυσίμων. Η λίστα των funds που συμμετέχουν στην πρωτοβουλία διευρύνθηκε τον περασμένο χρόνο, καθώς προσχώρησαν σε αυτή ο γαλλικός ασφαλιστικός κολοσσός Axa SA, το νορβηγικό συνταξιοδοτικό ταμείο αξίας 900 δισ. ευρώ, η Εκκλησία της Αγγλίας και τα κρατικά συνταξιοδοτικά ταμεία της Καλιφόρνιας στις ΗΠΑ.
Όπως εξηγεί η ειδικευμένη αναλύτρια σε θέματα ενέργειας, Katie Bays από τη Height Securities στην Ουάσιγκτον, μπορεί οι δεσμεύσεις αυτές να μην επηρεάζουν άμεσα την οικονομική ευρωστία των πετρελαϊκών ομίλων αλλά καλλιεργούν ένα κλίμα πολεμικής απέναντι στα ορυκτά καύσιμα.
«Η αλλαγές αυτές είναι αποτέλεσμα των σαρωτικών πολιτικών αλλαγών», εξηγεί η Bays. Η εκστρατεία υπέρ της αποεπένδυσης άρχισε να κερδίζει έδαφος όταν το αμερικανικό Κογκρέσο ακύρωσε το νομοσχέδιο που εισηγήθηκε ο Barack Obama για δημιουργία μιας αγοράς δικαιωμάτων εκπομπών (cap-and-trade).
«Η χρηματοοικονομική κοινότητα αντιλαμβάνεται ολοένα περισσότερο ότι μπαίνουμε σε μια νέα εποχή όπου τα ορυκτά καύσιμα θεωρούνται ένα asset υψηλού ρίσκου για το οποίο προηγούμενες αποδόσεις δεν διασφαλίζουν τις μελλοντικές», εξηγεί ο Bill McKibben, ιδρυτής της οργάνωσης για την κλιματική αλλαγή 350.org.
Σε πολύ ειδικές περιπτώσεις, είναι πιθανό ένας κλάδος να στοχοποιηθεί σε τέτοιο βαθμό, που δημιουργείται ένα εντελώς διαφορετικό πλαίσιο λειτουργίας. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ο κλάδος καπνοβιομηχανίας, ο οποίος επί μία δεκαετία θεωρούνταν το «μαύρο πρόβατο» της βιομηχανίας και οι εταιρείες αναγκάζονταν να καταβάλλουν τουλάχιστον 206 δισ. δολάρια ετησίως για να καλύπτουν ένα μέρος του κόστους της δημόσιας υγείας.
Εννέα χρόνια αργότερα, ένα ομοσπονδιακό δικαστήριο στις ΗΠΑ έκρινε τον κλάδο ένοχο για «μαζική προσπάθεια παραπλάνησης του κοινού επί 50 έτη», κατηγορώντας τις καπνοβιομηχανίες ότι απέκρυψαν από τους καταναλωτές του κινδύνους του καπνίσματος, και επέβαλε τις προειδοποιητικές ετικέτες που τυπώνονται πάνω στα πακέτα των τσιγάρων.
Οι καπνοβιομηχανίες, πάντως, κατόρθωσαν να ξεπεράσουν τη «ρετσινιά» και να ανακτήσουν τη θέση τους στην αγορά, λαμβάνοντας ώθηση από την αύξηση των πωλήσεών τους στις αναπτυσσόμενες χώρες. Αυτό που μένει, τώρα, είναι να δούμε πώς –και εάν- οι εταιρείες ορυκτών καυσίμων θα κατορθώσουν να ξεπεράσουν την «κλιματική κρίση» στης οποίας το στόχαστρο έχουν βρεθεί.
