Τι είναι η «ευλογιά των πιθήκων» - Ποια είναι τα συμπτώματα
Την ώρα που τα κρούσματα της ευλογιάς των πιθήκων πολλαπλασιάζονται ταχύτατα πλέον και στην Ευρώπη, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) προειδοποιεί για έξαρση της νόσου το καλοκαίρι στη Γηραιά Ήπειρο.
Η Task Force Έκτακτης Ανάγκης (ETF) του EMA συζητά πιθανές θεραπείες και εμβόλια που είναι διαθέσιμα και επίσης θα εξετάσει και θα συστήσει την ανάγκη για πρόσθετη κλινική έρευνα για την ευλογιά των πιθήκων.
Την ίδια ώρα, στην Ελλάδα, ο καθηγητής Πολιτικής της Υγείας Ηλίας Μόσιαλος της Σχολής Οικονομικών & Πολιτικών Επιστημών (LSE) και του Κολλεγίου Imperial του Λονδίνου τονίζει πως η «ευλογιά των πιθήκων» δεν είναι σεξουαλικά μεταδιδόμενη νόσος και εφιστά την προσοχή κατά του στιγματισμού συνανθρώπων μας.
Όμως τι είναι η «ευλογιά των πιθήκων»;
Η ευλογιά των πιθήκων είναι σπάνια ιογενής εξανθηματική νόσος, όμως δεν είναι κάτι νέο. Μεταδίδεται από άγρια ζώα (κυρίως τρωκτικά) που βρίσκονται σε περιοχές της Κεντρικής και Δυτικής Αφρικής.
Σπανίως η μετάδοση της νόσου γίνεται από άνθρωπο σε άνθρωπο μέσω της επαφής με δερματικές βλάβες ή σωματικά υγρά καθώς και μέσω αναπνευστικών σωματιδίων μετά από παρατεταμένη στενή επαφή σε μικρή απόσταση.
Η μεταδοτικότητα της νόσου είναι μικρή. Η ανάρρωση από τη νόσο είναι συνήθως πλήρης μέσα σε λίγες εβδομάδες καθώς η νόσηση είναι συνήθως ήπια και αυτοπεριοριζόμενη.
Ο ιός της ευλογιάς των πιθήκων είναι συγγενικός με τον ιό της ευλογιάς, νόσου που έχει εκριζωθεί από τον πλανήτη από το 1980 μετά από ένα επιτυχημένο παγκόσμιο πρόγραμμα εμβολιασμού. Στη χώρα μας ο εμβολιασμός κατά της ευλογιάς (δαμαλισμός) σταμάτησε τη δεκαετία του 1970. Άτομα ηλικίας άνω των 50 ετών έχουν κατά πάσα πιθανότητα εμβολιαστεί και αναμένεται να έχουν κάποιο βαθμό προστασίας έναντι της ευλογιάς των πιθήκων, παρά το γεγονός ότι τα υπάρχοντα δεδομένα δεν επιτρέπουν ακριβείς εκτιμήσεις.
Ποια είναι τα συμπτώματα;
Σε ό,τι αφορά στα συμπτώματα, διαρκούν περίπου 3-4 εβδομάδες και είναι κυρίως πυρετός, κεφαλαλγία, μυαλγία, διόγκωση λεμφαδένων και εξάνθημα με φυσαλίδες.
Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με ενημέρωση του ΕΟΔΥ ένα «ύποπτο κρούσμα» είναι συμβατό με την ακόλουθη κλινική εικόνα:
Οξεία έναρξη νόσου με πυρετό πάνω από 38 βαθμούς, έντονο πονοκέφαλο, λεμφαδενοπάθεια, οσφυαλγία/ραχιαλγία, μυαλγίες και έντονη κακουχία, ακολουθούμενο από την εμφάνιση εξανθήματος (1-3 μέρες μετά), που συνήθως ξεκινά από το πρόσωπο και επεκτείνεται στον κορμό, παλάμες πέλματα.
«Πιθανό κρούσμα» θεωρείται άτομο που πληροί τα κλινικά κριτήρια και συνδέεται επιδημιολογικά με επιβεβαιωμένο κρούσμα.
Το «επιβεβαιωμένο κρούσμα» πληροί τα κλινικά κριτήρια και είναι επιβεβαιωμένο εργαστηριακά με:
- Απομόνωση του ιού σε καλλιέργεια.
- Ανίχνευση του DNA του ιού με PCR σε κλινικό δείγμα.
- Ανίχνευση παρουσίας orthopox-ιού σε ιστούς με ανοσοϊστοχημικές μεθόδους, με την προϋπόθεση απουσίας έκθεσης σε άλλο ιό της οικογένειας orthopox-ιών.
Συνήθως, η πορεία είναι ήπια και οι περισσότεροι ασθενείς αναρρώνουν σε 2 με 4 εβδομάδες. Συχνά, χρειάζεται παραμονή στο νοσοκομείο προκειμένου να αντιμετωπιστούν τα συμπτώματα αλλά και να αποτραπεί η μετάδοση της νόσου.
Ο ιός μπορεί να προκαλέσει σοβαρή νόσο σε ορισμένες ομάδες του πληθυσμού (μικρά παιδιά, έγκυες γυναίκες, ανοσοκατασταλμένα άτομα). Ωστόσο, η πιθανότητα εμφάνισης περιπτώσεων με σοβαρή νοσηρότητα δεν μπορεί να εκτιμηθεί ακόμη με ακρίβεια.
Ο συνολικός κίνδυνος αξιολογείται ως μέτριος για τα άτομα που έχουν πολλαπλούς σεξουαλικούς συντρόφους (συμπεριλαμβανομένων ορισμένων ομάδων MSM) και χαμηλός για τον ευρύτερο πληθυσμό.