Μια άλλη ανάγνωση της αναβάθμισης και οι δύο παράγοντες που θα την επηρεάσουν

Αναμφίβολα δεν θα μπορούσε να συμβεί διαφορετικά.

Οι φυσικές καταστροφές των τελευταίων εβδομάδων «έπνιξαν» κυριολεκτικά την είδηση της αναβάθμισης του χρέους, στις λάσπες της Θεσσαλίας που ακόμα δεν ξέρουμε τι κρύβουν από κάτω...

Παρ’ όλα αυτά είναι αναγκαίο να ρίξουμε μια πιο προσεκτική ματιά στην «αναβάθμιση», σαν ένα γεγονός που θα μπορούσε να πει κανείς ότι γυρίζει και πάλι τον διακόπτη της εγχώριας οικονομίας από το «off» στο «on» μετά από μια δεκαετία και πλέον.

Κατ’ αρχήν κάποιες αναγκαίες διευκρινίσεις.

Όσον αφορά στην δημοσιονομική πλευρά η αναβάθμιση από την DBRS είναι αναγκαία και ικανή προϋπόθεση για την επανένταξη του ελληνικού χρέους στην investment grade (IG) κατηγορία από πλευράς ΕΚΤ, και το απαλλάσσει από τα μεγάλα «κουρέματα» στην αξιολόγηση των ελληνικών κρατικών ομολόγων σαν εγγυητικά «χαρτιά» στην χρηματοδότηση.

Αυτό, για να επιστρέψουμε και πάλι στα γεγονότα των τελευταίων καταστροφών σε Έβρο και – κυρίως – Θεσσαλία, σημαίνει ότι αυτή η «πανδημία» των φυσικών καταστροφών σε δημοσιονομικό οικονομικό επίπεδο δεν βρίσκει την «κερκόπορτα» του χρέους ανοικτή...

Η ΕΚΤ είναι πλέον «υποχρεωμένη» να αντιμετωπίσει οποιεσδήποτε πιέσεις από τις αγορές αν εκδηλωθούν με τον ίδιο τρόπο που το κάνει ήδη για όλες τις οικονομίες της Ευρωζώνης χωρίς εξαιρέσεις.

Και χωρίς τα υπερβολικά μεγάλα «κουρέματα».

Όσον αφορά τον ιδιωτικό τομέα και ειδικά το νευρικό του σύστημα, τις τράπεζες, μπορεί να πει κανείς ότι είναι ο μεγάλος κερδισμένος. Και αυτό γιατί αυτή την στιγμή βρίσκονται με ένα συνολικό θησαυροφυλάκιο της τάξης των 40 και πλέον δισ. σε κρατικά ομόλογα των οποίων η ανατίμηση λόγω της απόκτησης διαβάθμισης Investment Grade, είναι κάτι σαν... μάνα εξ ουρανού σε ένα εξαιρετικά δύσκολο διεθνές και εγχώριο χρηματοδοτικό περιβάλλον.

Πάνω από 22 – 23 δισ. χαρτοφυλάκιο κρατικών ομολόγων συν άλλα 18 δισ. ευρώ κρατικά ομόλογα από τον Ηρακλή Ι και ΙΙ ανεβάζουν ψηλά την ποιότητα των κεφαλαίων τους χωρίς να χρειαστεί να κουνήσουν το δαχτυλάκι τους...

Όσον αφορά όμως στο επενδυτικό περιβάλλον η αναβάθμιση και η αλλαγή του “IG” δεν είναι ακόμα σαν... πριν.

Η καναδική DBRS είναι μεν ένας από τους βασικούς Οίκους αξιολόγησης, αλλά δεν είναι ούτε S&P, ούτε Moody’s.

Τι σημαίνει αυτό; Σημαίνει απλά ότι δεν πρόκειται να υπάρξει καμία ξαφνική επενδυτική στροφή των αγορών προς την Ελλάδα.

Λίγο πολύ ό,τι είναι να γίνει έχει γίνει, άντε και λίγο ακόμα.

Η οποιαδήποτε μεγάλη επανατοποθέτηση της Ελλάδας στις επενδυτικές οθόνες θα ακολουθήσει αφού η S&P ή Moody’s αποφασίσουν να επιστρέψουν το IG στο ελληνικό χρέος.

Πότε; Ποιος ξέρει, ίσως στις 20 Οκτώβρη (S&P), ίσως τον Δεκέμβρη (Fitch), ίσως στις αρχές του 2024, αν οι εγχώριοι χειρισμοί και οι διεθνείς εξελίξεις το ευνοήσουν.

Τι είναι αυτό που μπορεί να καθυστερήσει αυτή την διαδικασία και γιατί μπορεί να υπάρξουν προβλήματα στον δρόμο;

Οι λόγοι είναι πολλοί και δεν εξαρτάται αποκλειστικά από την εγχώρια διαχείριση για να παρακαμφθούν και να δούμε το IG να επιστρέφει από τους αμερικάνικους Οίκους αξιολόγησης.

Δύο όμως λόγοι θα μπορούσαν να αποκτήσουν σημαντικό βάρος στη διαδικασία αυτή.

Ο ένας είναι οι συνέπειες της κλιματικής αλλαγής και το πως οι Οίκοι Αξιολόγησης εκτιμούν ότι θα επηρεάσουν τις εξελίξεις στην εγχώρια οικονομία. Εξ ου και η σημασία του τι θα γίνει τα επόμενα 24ωρα όσο αφορά στις πλημμύρες στην Θεσσαλία, την διαχείριση της καταστροφής στον Έβρο και κυρίως τον στρατηγικό και οικονομικό σχεδιασμό αντιμετώπισης «άλλων» επεισοδίων φυσικών καταστροφών στο άμεσο ή όχι μέλλον.

Αυτά πλέον μπαίνουν σαν ουσιαστικά κριτήρια στις αξιολογήσεις όσον αφορά στην ικανότητα της οικονομίας για μακροπρόθεσμη «βιωσιμότητα» του χρέους.

Ο δεύτερος λόγος που ήδη έχει αρχίσει επίσης να αποτυπώνεται στις αξιολογήσεις είναι η γήρανση του πληθυσμού και η πληθυσμιακή «εικόνα» της χώρας τα επόμενα χρόνια.

Το δημογραφικό πρόβλημα και η μεγάλη έντασή του στην Ελλάδα, καθορίζει την προβολή της  παραγωγικής της δυνατότητας στο μέλλον και κατά συνέπεια την «βιωσιμότητα» του χρέους.

Με άλλα λόγια η «αναβάθμιση» της αντιμετώπισης των συνεπειών της κλιματικής αλλαγής και η «αναβάθμιση» της αντιμετώπισης του δημογραφικού προβλήματος στην Ελλάδα, είναι δύο παράγοντες που - ίσως και καθοριστικά - θα επηρεάσουν το αν η «αναβάθμιση» του χρέους θα συνεχίσει στα επόμενα βήματα ολοκλήρωσής της ή όχι και πόσο γρήγορα ή όχι αυτή θα προχωρήσει...

Με άλλα λόγια δεν τελειώσαμε.

Μόλις αρχίσαμε... Ξανά. 

Γ. Αγγέλης