Η «μαύρη τρύπα» που επικίνδυνα ξεχνάμε και απειλεί να μας καταπιεί
Είχε καιρό να μου στείλει σημείωμα Κυριακή βράδυ ο κ. Χ, οπότε λίγο με ξάφνιασε πρωί – πρωί που άνοιξα το laptop μαζί με το πρωϊνό και τον καφέ. Το ενδεχόμενο να έχω κολλήσει για πρώτη φορά covid μέσα στο 2023 μέσω της κόρης μου, με υποχρέωσε να κάτσω σπίτι.
Οπότε πρωϊνό, καφές και... ενημέρωση μπορούσαν να γίνουν πιο χαλαρά. Το σημείωμα όμως του κ. Χ. αν και άρχιζε χαλαρά, δεν ήταν «χαλαρωτικό», ως συνήθως άλλωστε.
«Φίλε μου ξέρω ότι θα διαβάσεις το σημείωμα το πρωί οπότε ξεκινάω με την καλημέρα μου. Και από ότι άκουσα στο δελτίο καιρού καλή θα είναι η ημέρα με θερμοκρασίες ανοιξιάτικες και βάλε… Έμαθα από την Ελένη ότι αρχίσατε και σύ και η σύζυγός σου πρόγραμμα διατροφής. Μία συμβουλή να σου δώσω, μη χαλαρώσετε όταν αρχίσετε να βλέπετε αποτέλεσμα… Εγώ το έκανα το λάθος και μετά χρειάσθηκα διπλό κόπο για να επανέλθω. Και ξέρεις ότι στην ηλικία μας αυτά είναι δύσκολα πράγματα. Όμως δεν είναι γι’ αυτό που σου έστειλα αυτό το σημείωμα. Δεν ξέρω αν πρόσεξες – ασφαλώς όμως θα το πρόσεξες γιατί και την προηγούμενη φορά είχες γράψει κάτι σχετικά – την προηγούμενη εβδομάδα η Τράπεζα της Ελλάδος έδωσε τα στοιχεία για το Ισοζύγιο Τρεχουσών Συναλλαγών.
Ξέρεις και ξέρω ότι είναι πάντα ένα από τα πιο σημαντικά «νούμερα» για την οικονομία.
Κι όμως δεν είδα, παρά με ελάχιστες εξαιρέσεις στα ΜΜΕ, αλλά και τους δημοσιολογούντες οικονομολόγους μας, να γράφονται τα όσα θα έπρεπε. Τα «νούμερα» είναι πολύ άσχημα. Και προειδοποιούν για σοβαρότατους κινδύνους. Το χειρότερο είναι ότι αφορούν δομικού χαρακτήρα κινδύνους για την οικονομία.
Λίγο πολύ για άλλη μια φορά, αλλά σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό η εγχώρια οικονομία αποδεικνύει ότι έχει χάσει την παραγωγική της βάση και κάθε αύξηση του ΑΕΠ καταλήγει να αυξάνει τις εισαγωγές περισσότερο από τις εξαγωγές. Με άλλα λόγια να αυξάνει το πραγματικό χρέος αφού τα όσα χρεώνεται η οικονομία είναι περισσότερα από όσα της οφείλουν.
Με βάση τα νούμερα του ενδεκαμήνου, όπως παρατηρούσε ένα – και μοναδικό ίσως – δημοσίευμα, το έλλειμμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών, ήταν το μεγαλύτερο των τελευταίων 15 ετών και αποτελεί το τρίτο χειρότερο αποτέλεσμα τα τελευταία 20 χρόνια, δηλαδή από τότε που μπήκε η Ελλάδα στην ΟΝΕ και το Ευρώ.
Δεν θέλω να σε κουράζω με τα νούμερα που έτσι κι αλλιώς τα γνωρίζεις αλλά να σου επισημάνω ότι η «τάση» που προκύπτει είναι εκείνη της επιδείνωσης και όχι της βελτίωσης.
Το έλλειμμα Ιανουαρίου Νοεμβρίου χτύπησε το τρίτο μεγαλύτερο ρεκόρ της 20ετίας με 17,48 δισ. ευρώ. Και η τάση όπως σου είπα είναι να ξεπεράσει τα 20 δις ευρώ δηλαδή κάτι πάνω από 10% του ΑΕΠ.
Μόνο την διετία της εισαγωγής στα μνημόνια το 2010 και 2011 είχε κινηθεί σε τέτοια επίπεδα (22,6 δισ. το 2010 και 17,8 δισ. το 2011). Αν μπεις να δεις τα νούμερα σε σταθερές τιμές τον Νοέμβρη η μείωση των εξαγωγών – μόνο τον Νοέμβρη – ήταν στο 3,2%.
Αν δεν ήταν και τα πληθωρισμένα έσοδα του Τουρισμού η χρονιά με ανάπτυξη πάνω από 5% θα ήταν μια καταστροφή. Και λέω πληθωρισμένα γιατί η αύξηση των εσόδων ήταν αναντίστοιχη με την αύξηση των αφίξεων.
Κάποιοι επιχείρησαν να δικαιολογήσουν την αύξηση του ελλείμματος με τις αυξήσεις των τιμών στην ενέργεια. Αυτό είναι μία υπεκφυγή πραγματικά γιατί ο πληθωρισμός των τιμών δεν επηρέασε μόνο τις εισαγωγές αλλά και τις εξαγωγές ενεργειακών μεταποιημένων προϊόντων και από τέτοια οι εξαγωγές πάνε πάντα καλά...
Η εικόνα δεν σώζεται απ’ όπου και να την κοιτάξεις. Και το ερώτημα είναι αμείλικτο. Η οικονομία στην Ελλάδα όταν αρχίζει να τρέχει το πρώτο πράγμα που συμβαίνει είναι η αύξηση των εισαγωγών και το έλλειμμα του Ισοζυγίου. Μοιάζει με …κατάρα αλλά δεν είναι τίποτα άλλο από το αποτέλεσμα της δραματικής συρρίκνωσης της παραγωγικής διαδικασίας. Όσο τουρισμό και να έχεις δεν λύνεις το πρόβλημα.
Και το ερώτημα είναι τι κάνουν, που πάνε τόσο χρόνια οι χρηματοδοτήσεις των «ΕΣΠΑ» και τώρα του Ταμείου Ανάκαμψης;
Έχεις δει εσύ καμία ανάλυση για το Ταμείο Ανάκαμψης ή για τους κοινοτικούς πόρους για την «μέτρηση» της αποτελεσματικότητας της χρήσης αυτών των τεράστιων πραγματικά πόρων; Είναι σαν να πέφτουν στην «μαύρη τρύπα» μιας οικονομίας χωρίς επόμενη ημέρα.
Αντί να δημιουργούν παραγωγικά αναχώματα στην καταστροφική υποδομή του ελλείμματος του Ισοζυγίου, εξαφανίζονται μέσα σε κάτι που κανείς δεν θέλει να το αγγίξει.
Λοιπόν σαν να σε βλέπω, έχεις σταματήσει να πίνεις τον καφέ σου... Να σε αφήσω εδώ και πάλι καλή σου μέρα».