Το «παιχνίδι» των Κεντρικών Τραπεζών με τον πληθωρισμό και την «πολυκρίση»

Στο Νταβός και με την απουσία μεγάλων αρχηγών κρατών οι οικονομολόγοι μιλάνε σχεδόν... μόνοι τους και με όσους πολιτικούς τους κάνουν παρέα. 

Μέσα στο περιβάλλον αυτό βρήκαν πεδίο συζήτησης και κάποιοι νεολογισμοί όσον αφορά την κρίση. 

Ο όρος «πολυκρίση» έχει γίνει πλέον αποδεκτός για να χαρακτηρίσει την νέα κατάσταση και οι εισηγητές του – που ερίζουν μεταξύ τους για την «πρωτιά» - αισθάνονται αρκετά υπερήφανοι γι΄ αυτό. 

Βέβαια η «πολυκρίση» μόνο κατ΄ όνομα είναι κάτι νέο, καθώς οι κρίσεις «πολυπαραγοντικού» χαρακτήρα έχουν μπει ως οικονομικός όρος στις οικονομικές αναλύσεις από την δεκαετία του 1920... Αλλά αυτό δεν έχει και ιδιαίτερη σημασία, οι νεολογισμοί ακόμα και αυτοί που επαναλαμβάνουν παλαιότερους έχουν δικαίωμα για λίγη αναγνώριση και προσοχή.    

Μέσα στο περιβάλλον αυτό όλες οι συζητήσεις για τον πληθωρισμό, την ύφεση, τα επιτόκια, έχουν ανοίξει και οι «ιδέες» πέφτουν στο τραπέζι σαν την βροχή. 

Μία εξ αυτών αξίζει ιδιαίτερης προσοχής καθώς συνδέει δύο θέματα: τον πληθωρισμό και το χρέος.

Η Νούμερο 2 του ΔΝΤ κα Γκιτά Γκοπίνατ έθεσε σωστά τη βάση της συζήτησης δίνοντας ένα εντυπωσιακό στοιχείο. 

Το μεγαλύτερο «εν ζωή» πρόβλημα στο σύστημα αυτή την στιγμή, το δημόσιο και το ιδιωτικό χρέος, εκφρασμένο σε όρους ΑΕΠ έχει μειωθεί σημαντικά μέσα στο τελευταίο δωδεκάμηνο. 

Από 99% του παγκόσμιου ΑΕΠ το δημόσιο χρέος έχει μειωθεί στο 91% του παγκόσμιου ΑΕΠ…

Πως έχει γίνει αυτό, όταν τα στοιχεία του ΔΝΤ και της Παγκόσμιας Τράπεζας καταγράφουν μία αύξηση κατά 9,5% μέσα στο 2022 σε απόλυτους αριθμούς; 

Έχει αγγίξει αν δεν ξεπερνάει ήδη τα 66 τρις δολ. (!).  

Πως γίνεται λοιπόν να έχει «μειωθεί» ως ποσοστό του ΑΕΠ; Και είναι κρίσιμο αυτό γιατί το κριτήριο βιωσιμότητας του χρέους προκύπτει από το μέγεθός του σαν ποσοστό του ΑΕΠ και όχι από το απόλυτο μέγεθός του. 

Η απάντηση δίνεται από τον πληθωρισμό και την κατακόρυφη αύξησή του μέσα στο 2022. 

Ο πληθωρισμός «φουσκώνει» το ΑΕΠ σε μέγεθος καθώς πολλαπλασιάζει την μέτρησή του σε δολάρια (ή ευρώ, κ.λ.π.).

Στην πραγματικότητα η αύξηση του ΑΕΠ είναι μικρότερη από την ονομαστική σε πραγματικές αποπληθωρισμένες αξίας. Αλλά με τον πληθωρισμό «εμφανίζεται» ως αυξημένο με αποτέλεσμα το χρέος σαν ποσοστό του να δείχνει ότι μειώνεται ενώ στην πραγματικότητα σαν απόλυτο μέγεθος έχει αυξηθεί. 

Αλλά αυτό δεν είναι νέο. Στην οικονομία όλοι γνωρίζουν ότι ο πληθωρισμός «βοηθάει» στην απαξίωση του χρέους και για τον λόγο αυτό κάνει καλό σε όποιον... χρωστάει πολλά, αλλά συνεχίζει να έχει αυξημένα εισοδήματα. 

Είναι ο κλασσικός τρόπος για την αντιμετώπιση του χρέους η πληθωριστική του απαξίωση. Ο άλλος τρόπος είναι... η πληρωμή του. Και αυτό στις σημερινές συνθήκες μοιάζει αδύνατο επι της γης

Το γεγονός αυτό έχει κάνει μάλιστα ορισμένους οικονομολόγους να αποδίδουν σκοπιμότητα στους κεντρικούς τραπεζίτες και στην απόφασή τους να μην αντιμετωπίσουν αρχικά τον πληθωρισμό αποδίδοντάς του «προσωρινά» χαρακτηριστικά. 

Και στην συνέχεια να δηλώσουν ότι έκαναν «λάθος» υπολογισμό, αφήνοντας τον πληθωρισμό να εκτιναχθεί ακόμα και πάνω από το 10%, απαξιώνοντας σε πραγματικούς όρους αντίστοιχα το χρέος.

Ανεξάρτητα από το αν η «υποψία» αυτή έχει βάση ή όχι, η αλήθεια είναι ότι τώρα έχουμε και τα δύο «θηρία» ελεύθερα και το χρέος στα 66 τρις δολ και τον πληθωρισμό σε πρωτοφανή επίπεδα…

Βέβαια εδώ έχουμε το δεύτερο παράδοξο από πλευράς Κεντρικών Τραπεζών. 

Ενώ ο πληθωρισμός δείχνει να υποχωρεί σχεδόν σταθερά τους τελευταίους μήνες οι κεντρικές τράπεζες εμφανίζονται αρνητικές στο να μειώσουν ή να σταματήσουν τα «μέτρα», ήτοι την διαρκή αύξηση των επιτοκίων και το QT, παρά το γεγονός ότι με τον τρόπο αυτό ανοίγει ο δρόμος προς μία ύφεση σχεδόν οριζόντια στην διεθνή οικονομία. 

Και ύφεση σημαίνει μικρότερη παραγωγή εισοδήματος, ήτοι μικρότερη δυνατότητα αποπληρωμής χρέους… 

Στο ερωτηματικό αυτό οι κεντρικοί τραπεζίτες στο Νταβός δεν έδωσαν καμία ξεκάθαρη απάντηση, προτίμησαν σχεδόν στο σύνολό τους να συζητάνε να συζητάνε με τους παρόντες πολιτικούς για τα αίτια της περιβόητης «πολυκρίσης». Και πολύ λιγότερο έως καθόλου για το τι ακριβώς κάνουν τώρα...

Γ. Αγγέλης