Η χαμένη αξιοπιστία, οι υποσχέσεις για …πόνο και η ΔΕΘ
«Καλημέρα φίλε μου! Είχα αποφασίσει να σου κάνω έκπληξη σήμερα και να περάσω – ακάλεστος – από το γραφείο σου για καφέ και κουβέντα. Τον καφέ θα έφερνα εγώ, είναι τελευταία ανακάλυψή μου ένα μαγαζάκι που φέρνει και ψήνει καφέδες από την Ν. Αμερική και την Ανατολική Αφρική. Όμως τίποτα από αυτά δεν συνέβη, ούτε θα συμβεί τελικά, γιατί βρίσκομαι με συμπτώματα γρίπης ή COVID, δεν ξέρω τι από τα δύο και έτσι θεώρησα ότι θα ήταν καλύτερο να μη σε πάρω στον λαιμό μου… Νομίζω ότι θα συμφωνήσεις σ’ αυτό.
Οπότε και 'γω είπα να σου στείλω με ένα μέιλ αυτά που θα σου έλεγα, πρωινιάτικα Δευτέρας.
Διάβαζα το ΣΚ διάφορα που έχουν δημοσιευθεί για το «πακέτο της ΔΕΘ» και τι θα περιέχει.
Διάβαζα και για το τι γίνεται σε άλλες χώρες της Ευρώπης και παρατήρησα ότι όλες σχεδόν οι κυβερνήσεις ετοιμάζουν δεκάδες δις ευρώ σαν πακέτα βοήθειας, άλλα μεγάλα άλλα μικρά και όλα αυτά δεν έχουν βέβαια να κάνουν με επετειακές εκδηλώσεις όπως π.χ. η ΔΕΘ στην Ελλάδα, ούτε καν για εκλογές, όπως στην Ιταλία.
Έχουν να κάνουν με το πως θα καταφέρουν οι κοινωνίες να επιβιώσουν τον φετινό χειμώνα..., είναι «φοβιστικό» αν το σκεφτείς λιγάκι έτσι…
Το παράδοξο είναι ότι αυτά που διάβαζα για το πακέτο της ΔΕΘ στον ελληνικό τύπο, τουλάχιστον στα περισσότερα, παρουσιάζονταν σαν να πρόκειται για την απλή κυβερνητική παρουσίαση υποσχέσεων ή και δεσμεύσεων που γίνεται κάθε χρόνο στην περίσταση αυτή.
Και σαν τέτοια κρίνονται από άλλους σαν κάτι πολύ καλό και από ορισμένους σαν κάτι «μικρό».
Η αλήθεια είναι ότι όταν η γερμανική κυβέρνηση βγάζει και ακουμπάει στο τραπέζι 6 – 7 δεκάδες δισ. ευρώ, λίγο πριν αρχίσει ο σχεδιασμός του νέου προϋπολογισμού, η ιταλική περίπου τα μισά και οι άλλοι ετοιμάζονται να ακολουθήσουν, δεν μιλάμε για πακέτα που αφορούν σε μία περίσταση (π.χ. ΔΕΘ), ή ακόμα και εκλογές (π.χ. Ιταλία), μιλάμε για το πως οι κοινωνίες θα καταφέρουν να βγάλουν τον χειμώνα χωρίς να πεινάσουν, να κρυώσουν και να πάρουν... φωτιά.
Μήπως θα ήθελες να σου (ξανά) θυμίσω την δεκαετία του '70 τι έγινε; Πόσες ανατροπές, κυβερνήσεων, καθεστώτων τύπου χούντας, ή ακόμα πόλεμοι (Μ. Ανατολή, Άπω Ανατολή, κ.α.), στρατιωτικές ήττες «ανίκητων» δυνάμεων (ΗΠΑ – Βιετνάμ), ενεργειακές κρίσεις και τόσα- τόσα άλλα;...
Για να μη πω για την ψυχρό πόλεμο και την μεγάλη απόφαση του Βόλκερ να επιτεθεί στον διψήφιο πληθωρισμό ανεβάζοντας στα ύψη τα επιτόκια μετά από 10 χρόνια προηγούμενων προσπαθειών.
Πριν από λίγες ημέρες στο Jackson Hole τόσο ο Πάουελ, όσο και εκ μέρους της ΕΚΤ η Σνάμπελ, δήλωσαν με έμφαση ότι θα αυξήσουν θα επιτόκια για όσο χρειάζεται και υποσχέθηκαν... πόνο, με αντάλλαγμα χαμηλότερο πληθωρισμό.
Μέσα σε κάτι λίγο περισσότερο από ένα χρόνο και οι δύο, εκεί που επέμεναν ότι δεν υπάρχει κίνδυνος πληθωρισμού, γιατί αυτός θα είναι «προσωρινός», τώρα αλλάζουν κατεύθυνση, ξεχνάνε να εξηγήσουν γιατί έκαναν εκείνο το τραγικό λάθος εκτίμησης. Σου θυμίζω ότι και ο δικός μας ο Κεντρικός Τραπεζίτης υποστηρίζοντας την κεντρική γραμμή μας προέτρεπε «να μη παρεξηγήσουμε αυτό τον πληθωρισμό» και μας ετοιμάζουν για «πόνο».
Σ’ αυτό τον... πόνο φαίνεται πως ανταποκρίθηκε ο Σολτς με τα 67 δισ., ή η υπηρεσιακή κυβέρνηση της Ιταλίας με τα 27 δισ. ευρώ και όλα τα άλλα που ετοιμάζονται αλλού...
Η αλήθεια είναι – και το έχουμε πει και άλλες φορές μαζί – ότι η δεκαετία που διατρέχουμε μοιάζει αλλά δεν είναι εκείνη του '70. Διαφέρει πολύ αφ’ ενός γιατί στο μεταξύ τα ίδια πληθωριστικά φαινόμενα εξελίσσονται μέσα σε ένα πεδίου πρωτοφανούς χρέους, τόσο κρατικού όσο και – κυρίως – ιδιωτικού. Και αφετέρου γιατί αυτοί που λέμε ότι θα μας σώσουν από το θηρίο που έχει ξεφύγει από το κλουβί του, είναι οι ίδιοι που μας έλεγαν ότι δεν υπάρχει θηρίο… Μόλις ενάμιση χρόνο πριν επέμεναν ότι δεν υπάρχει «θηρίο» και αυτό που είχε εμφανισθεί είναι κάτι «προσωρινό»… Με άλλα λόγια έχουν χάσει σοβαρό μέρος της αξιοπιστίας τους και τώρα επιχειρούν να το ξανακερδίσουν με υποσχέσεις για... πόνο. Και πίσω από την αξιοπιστία των κεντρικών τραπεζών «παίζεται» η αξιοπιστία των νομισμάτων που αυτές εκδίδουν…
Όσον αφορά το πρώτο, το χρέος, οι κεντρικές τράπεζες «σιωπηρά» έπαιξαν με την «προσωρινή» άνοδο του πληθωρισμού καθώς με αυτόν σαν εργαλείο ήλπιζαν ότι «απαξιώνεται» το χρέος, με άλλα λόγια ξεφουσκώνει λιγάκι, αφού ο πληθωρισμός επηρεάζει ονομαστικά το ΑΕΠ, τα δημοσιονομικά φορολογικά έσοδα, κλπ.
Δες για παράδειγμα τι γίνεται με τους έμμεσους φόρους, τι γίνεται στην Ελλάδα, έχουν δώσει δημοσιονομικό χώρο που ούτε καν ήλπιζε ότι μπορεί να έχει η κυβέρνηση… Το ίδιο έχει συμβεί παντού.
Όμως αυτό όπως ξέρεις τελειώνει γρήγορα, γιατί αυτός που πληρώνει τον φόρο κάποια στιγμή παύει να μπορεί να πληρώνει τον φόρο και την δόση για το δάνειο, αφού δεν έχει να πληρώσει ούτε το ρεύμα, ή το ενοίκιο…
Μέσα σ’ αυτό το περιβάλλον το να αυξήσεις τα επιτόκια και ταυτόχρονα να μειώσεις την διαθέσιμη ρευστότητα, θα έλεγα ότι το δεύτερο είναι πιο ισχυρό στις συνέπειές του από το πρώτο, δεν μπορείς να πληρώσεις ένα χρέος που σε επίπεδο πλανητικό ξεπερνάει το ΑΕΠ δύο και τρείς φορές.
Αν το δεις έτσι καταλαβαίνεις ότι όσα δις και αν βάζει ο Σολτς στο τραπέζι για βοήθεια σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις, μοιάζουν ψίχουλα, πολύ περισσότερο για τις οικονομίες που δεν έχουν να βάλουν στο τραπέζι τίποτα ή πολύ λίγα…
Το ενδιαφέρον της υπόθεσης είναι ότι ορισμένοι οικονομολόγοι, για λόγους που θέλω να τους συζητήσουμε από κοντά, επιμένουν ότι η αύξηση των επιτοκίων λόγω του ότι γίνεται σε ένα περιβάλλον υπερβολικά υψηλού χρέους θα αυξήσει αντί να μειώσει κάποιες συνιστώσες του πληθωρισμού.
Δεν θα ήθελα να μιλήσω εδώ για την επισιτιστική πλευρά της κρίσης που έχει ξεκινήσει λόγω των μακροπρόθεσμων συνεπειών της ενεργειακής κρίσης και της έλλειψης φυσικού αερίου.
Γενικά το «μείγμα» φαίνεται εκρηκτικό και... γενικευμένο ως προς τις διαστάσεις του.
Γι’ αυτό μου φάνηκε λιγάκι ακατανόητο αν όχι τραγικό να συζητάμε στα ΜΜΕ για το «πακέτο της ΔΕΘ» με όρους προηγούμενων ετών…».
• Παραθέτω το σημείωμα του κ.Χ. όπως το έλαβα χωρίς καμία παράλειψη, πέραν εκείνης που αφορούσε την συνεννόησή μας για την εξασφάλιση μιας ποσότητας Ροζέ από το μονο-ποικιλιακό Μούχταρο που του είχα υποσχεθεί.
Γ. Αγγέλης