Γιατί η Ελλάδα δεν είναι ούτε αντιμετωπίζεται ως Ουγγαρία
Για να αποφύγουμε τις παρεξηγήσεις, το περιεχόμενο του πρόσφατου ψηφίσματος του Ευρωκοινοβουλίου για το κράτος δικαίου στην Ελλάδα είναι σημαντικό και η δικαστική διερεύνηση των ζητημάτων στα οποία αναφέρεται συνυφασμένη με τους δημοκρατικούς θεσμούς της χώρας.
Έχοντας πει αυτό, καλό θα ήταν να βάλουμε τα δεδομένα σε μία σειρά. Ένας συγκεκριμένος συνασπισμός κομμάτων του Ευρωκοινοβουλίου (Αριστερά, Σοσιαλιστές, Πράσινοι, Φιλελεύθεροι) έχει κατ’ επανάληψη ζητήσει από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να εντάξει την Ελλάδα στις χώρες στις οποίες θα πρέπει να διακοπεί η κοινοτική χρηματοδότηση για λόγους πολιτικών σε βάρος των ευρωπαϊκών αξιών και του κράτους δικαίου. Η κίνηση αυτή χαρακτηρίζεται ως πολιτικά υποκινούμενη από το Λαϊκό Κόμμα, την ώρα που εντός των τειχών το μέλος του, η ΝΔ, αναφέρεται σε προσπάθεια μείωσης της επιτυχημένης πολιτικής της Κυβέρνησης.
Άποψή μου είναι ότι η επαναληψιμότητα των (περίπου ίδιου περιεχομένου) ψηφισμάτων από τους ίδιους ευρωβουλευτές πράγματι υποδεικνύει σαφείς πολιτικές σκοπιμότητες. Δεν αποτελούν ωστόσο μόνο προσπάθεια μείωσης των επιτυχιών της Κυβέρνησης όπως αυτή ισχυρίζεται. Βασίζονται σε συγκεκριμένα γεγονότα που ήδη διερευνώνται δικαστικά και αφορούν έμμεσα ή άμεσα στο κράτος δικαίου. Οι σκοπιμότητες καλλιεργήθηκαν σε εύφορο έδαφος. Αυτό βέβαια δε δικαιολογεί το χαρακτηρισμό της χώρας ως «Ουγγαρίας του Νότου» ούτε τις επικοινωνιακές εντυπώσεις που σκοπίμως δημιουργεί.
Τα δεδομένα εντός ΕΕ
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κάθε χρόνο -λαμβάνοντας υπόψη εφόσον υπάρχουν και τα ψηφίσματα του Ευρωκοινοβουλίου- εκδίδει την Έκθεσή της αναφορικά με το Κράτος Δικαίου για τα 27 μέλη της ΕΕ. Είναι η Έκθεση που καταγράφει τις αστοχίες κάθε χώρας και αποτελεί τη βάση πιθανών συστάσεων προκειμένου να ακολουθήσουν συγκεκριμένες πολιτικές που ενδυναμώνουν τις αρχές κράτους δικαίου στη λειτουργία και νομοθεσία τους.
Η περσινή Έκθεση για την Ελλάδα περιλάμβανε παρατηρήσεις προς διάφορες κατευθύνσεις καθώς και συγκεκριμένες συστάσεις προς τις Αρχές της χώρας. Απείχε όμως σημαντικά από το περιεχόμενο και το ύφος των αντίστοιχων ψηφισμάτων του Ευρωκοινοβουλίου. Η φετινή Έκθεση αναμένεται το καλοκαίρι και οι αντίστοιχες διαβουλεύσεις των αξιωματούχων της Επιτροπής με τα κράτη-μέλη είναι ήδη προγραμματισμένες για το Μάρτιο. Ειδικότερα για την Ελλάδα, μεταξύ 11 και 15 Μαρτίου.
Στην περίπτωση της Ουγγαρίας, οι πολιτικές Όρμπαν σε ό,τι αφορά το κράτος δικαίου προκάλεσαν όχι απλώς αναφορές στην ετήσια έκθεση αλλά σημαντικά αλλεπάλληλα alerts της Επιτροπής -όπως προβλέπουν οι διαδικασίες- αναφορικά με τη συμμόρφωση της χώρας. Η άρνηση του Όρμπαν να ανταποκριθεί οδήγησε σε διακοπή/αναθεώρηση των χρηματοδοτήσεων. Είναι άδικο για την Ελλάδα -για τη χώρα, όχι για την Κυβέρνηση- να επιχειρείται τέτοιος συσχετισμός. Αλλά είναι και δημοκρατικό δικαίωμα να καταγράφεται και μάλιστα να ψηφίζεται μέσα από (ευρω)κοινοβουλευτικές διαδικασίες. Όπως επίσης είναι υποχρέωση κάθε φιλελεύθερης δημοκρατίας να λαμβάνει εγκαίρως και ουσιαστικά υπόψη απόψεις και ψηφίσματα που προέρχονται μέσα από επίσης φιλελεύθερες δημοκρατικές διαδικασίες.
Δύσκολα μπορεί κανείς να προδικάσει τη δικαστική έκβαση των καταγγελιών σε ό,τι αφορά τις γνωστές υποθέσεις που αναφέρονται στο ψήφισμα του Ευρωκοινοβουλίου. Και σίγουρα δε θα το κάνω εγώ. Σε ό,τι αφορά την πολιτική μάχη εντυπώσεων στις Βρυξέλλες, η επόμενη μέρα θα καθοριστεί εκ νέου… δημοκρατικά. Με βάση τη νέα μετεκλογική σύνθεση του Ευρωκοινοβουλίου, τις ισορροπίες του και τις επόμενες πολιτικές προτεραιότητες των ομάδων του. Επίσης, θα καθοριστεί από τις πρωτοβουλίες της ίδιας της Κυβέρνησης. Ήδη έχει αναλάβει κάποιες.
Δεν είναι όλα αγγελικά πλασμένα ούτε στον κόσμο ούτε στην Ευρώπη ούτε φυσικά στην Ελλάδα. Ευτυχώς όμως, η χώρα μας σε επίπεδο κράτους δικαίου δεν είναι η Ουγγαρία του Όρμπαν. Δεν είναι όμως ούτε Νορβηγία. Έχει αφήσει πίσω της πολλές από τις «βαλκανικές της συνήθειες» αλλά απέχει από το στόχο. Ο δρόμος προς τη διαρκή ενίσχυση και τη ταυτόχρονη προστασία του κράτους δικαίου δεν είναι ούτε αυτονόητος ούτε εύκολος. Ούτε προφανώς ζήτημα επικοινωνίας.