Θορυβημένη η διεθνής κοινότητα από την παγκόσμια αναταραχή στις αγορές τροφίμων

Του Δημήτρη Αντωνόπουλου

Οι επικεφαλής πέντε κορυφαίων παγκόσμιων οργανισμών, του ΔΝΤ, της Παγκόσμιας Τράπεζας, του Οργανισμού τροφίμων και Γεωργίας του ΟΗΕ, του Διεθνούς οργανισμού Εμπορίου και του Προγράμματος Τροφίμων του ΟΗΕ, έκαναν δεύτερη κοινή δήλωση μέσα σε λίγες ημέρες αναφορικά με την παγκόσμια έλλειψη τροφίμων και την διατροφική κρίση σε πολλές χώρες.

Σε πρόσφατη έκθεση της Παγκόσμιας Τράπεζας, επισημαίνεται ότι ο αριθμός των ανθρώπων που αντιμετωπίζουν τόσο οξύ διατροφικό πρόβλημα είναι ο μεγαλύτερος στην Ιστορία!

Οι ανωμαλίες που έχουν προκληθεί από τον Ρωσο-ουκρανικό πόλεμο σε συνδυασμό με την έλλειψη χρημάτων πολλών αναπτυσσόμενων χωρών να αγοράσουν τρόφιμα, καθιστά το πρόβλημα της διατροφικής ασφάλειας κατεπείγον.

Ήδη στην Αίγυπτο, σύμφωνα με το Reuters, καράβια ιδιωτών εμπόρων, φορτωμένα με 700.000 τόνους σιτάρι περιμένουν στα λιμάνια να βρεθούν χρήματα να πληρωθεί το φορτίο και να αρχίσει η εκφόρτωσή του. Την ίδια στιγμή εκτιμάται ότι το 80% των τοπικών μύλων υπολειτουργούν ή έχουν αναστείλει τη λειτουργία τους από έλλειψη πρώτης ύλης. Οι Αιγύπτιοι καταναλώνουν τη διπλή κατά κεφαλή ποσότητα ψωμιού από τον μέσο παγκόσμιο όρο και η κυβέρνηση έχει διαθέσει τρομακτικά ποσά (3,3 δισ. δολάρια κατά μια πηγή) για να επιδοτηθεί η παρασκευή ψωμιού. Παράλληλα, ελλείψεις εμφανίζονται και στο ηλιέλαιο αφού η χώρα εισάγει το 95% του ηλιελαίου που καταναλώνει, εκ του οποίου το 75% από τους δύο εμπόλεμους.

Οι τιμές... στα άδεια ράφια έχουν εκτοξευθεί!

Αντίστοιχη κατάσταση και την γειτονική Τυνησία, την πατρίδα της αραβικής άνοιξης: ταραχές στο κέντρο της Τύνιδας λόγω των υψηλών τιμών και των διατροφικών ελλείψεων. H κυβέρνηση είχε υποσχεθεί τον προηγούμενο μήνα ότι θα έφταναν έγκαιρα 20.000 τόνοι ζάχαρης από την Ινδία για την επέτειο της Γέννησης του Μωάμεθ. Ακόμη όμως και την παραμονή της γιορτής, οι ουρές ήταν μεγάλες προκειμένου να την προμηθευτούν τα νοικοκυριά και να φτιάξουν γλυκά. Εδώ σύμφωνα με ανώνυμες μαρτυρίες η κατάσταση στα λιμάνια είναι χειρότερη από την Αίγυπτο: καράβια φορτωμένα με τρόφιμα ήρθαν κι έφυγαν….Η κατάσταση είναι πολύ χειρότερη σε άλλες αφρικανικές χώρες, με το βρετανικό Ερυθρό Σταυρό να εκτιμά ότι 146 εκατομμύρια άνθρωποι βρίσκονται σε καθεστώς πείνας, με ορισμένες υποσαχάριες χώρες και στο Κέρας της Αφρικής, όπως η Σομαλία, Αιθιοπία, Νιγηρία και η βόρειανατολική Κένυα, να βρίσκονται στη πιο δύσκολη κατάσταση.

Παράλληλα φόβοι εγείρονται ότι το πρόβλημα μπορεί να εξαχθεί και σε Ασιατικές χώρες.

Οι επικεφαλής των 5 Διεθνών Οργανισμών, με έκδηλη ανησυχία, υπογραμμίζουν ότι οι υψηλές τιμές λιπασμάτων, ειδικά στην Ευρώπη που έχουν κλείσει πολλά εργοστάσια αμμωνίας, θα οδηγήσουν τους αγρότες να χρησιμοποιήσουν άμεσα λιγότερα λιπάσματα με συνέπεια η επόμενη καλοκαιρινή παραγωγή να είναι μειωμένη.

Τι συμβαίνει με τα σιτηρά της Ουκρανίας

Εν τω μεταξύ, η σπορά σιτηρών στην Ουκρανία «καρκινοβατεί». Μέχρι τώρα έχει ολοκληρωθεί σε λιγότερη έκταση από ότι πέρυσι και φυσικά πολύ λιγότερη από ότι συνήθως. Στη γειτονική Ρωσία, βροχές καθυστερούν κι εκεί τις σπορές, ενώ ο χειμώνας, καθοριστικός παράγοντας για την βιωσιμότητα της καλλιέργειας στις περιοχές αυτές καραδοκεί. Να θυμίσουμε, ότι το καλοκαίρι, με δηλώσεις του ο Πρόεδρος της Συνομοσπονδία Αγροτών της Ουκρανίας ανέφερε ότι οι φετινές σπορές θα επικεντρωθούν στην καλλιέργεια ηλίανθου, διότι αυτή των σιτηρών είναι πια ασύμφορη για τους Ουκρανούς αγρότες υπό τις παρούσες συνθήκες. Δεν είναι ακόμη σαφές, εάν αυτό θα γίνει πράξη.

Ο Ρώσος πρόεδρος, άφησε πρόσφατα να εννοηθεί ότι η συμφωνία της Κων/πολης μπορεί και να μην ανανεωθεί, ενώ τρίτες χώρες κατηγορούν πια έντονα την Τουρκία ότι μεσολαβεί για δικό της όφελος και η μερίδα του λέοντος των Ουκρανικών σιτηρών κατευθύνονται προς δικά της λιμάνια.

Οι παγκόσμιες αγορές σιτηρών και ελαιούχων σπόρων, μοιάζουν να αμφιταλαντεύονται προς τα που θα κινηθούν, διατηρούν όμως μέρος των υψηλών κερδών που κατέκτησαν τους προηγούμενους μήνες. Επάρκεια αγαθών υπάρχει, αλλά η έλλειψη χρημάτων καθυστερεί το διεθνές εμπόριο και θέτει νέους όρους στη δομή της παγκόσμιας εφοδιαστικής αλυσίδας. Κι αυτό ακριβώς φοβούνται οι 5 μεγάλοι οργανισμοί, αλλαγές που μπορεί να θέσουν σε μεγαλύτερο κίνδυνο τη διατροφική ασφάλεια.