Ελλάδα 2.0 και μικρομεσαίες επιχειρήσεις – κίνδυνος ή ευκαιρία;

Το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, «Ελλάδα 2.0», που παρουσίασε πρόσφατα ο Κυριάκος Μητσοτάκης, αποτελεί μια μεγάλη ευκαιρία για τη χώρα μας, καθώς βάζει τα θεμέλια για την ισχυρή και βιώσιμη ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας,. 

Με όχημα τους πόρους του Ευρωπαϊκού Ταμείου Ανάκαμψης και του ΕΣΠΑ, το Σχέδιο, που κατατέθηκε ήδη στην Κομισιόν από τον κ. Σκυλακάκη, φιλοδοξεί ν’ απαντήσει στις μεγάλες προκλήσεις της εποχής – την κλιματική κρίση, την 4η Βιομηχανική Επανάσταση, τον περιορισμό των ανισοτήτων. 

Καλείται όμως να αναμετρηθεί και με ένα δομικό χαρακτηριστικό της ελληνικής οικονομίας, τη μεγάλη παρουσία των μικρομεσαίων επιχειρήσεων που τη διαφοροποιούν από τις περισσότερες ανεπτυγμένες οικονομίες. Ο λόγος για τις πολύ μικρές (λιγότερους από 10 εργαζομένους) και μικρές (λιγότερους από 50 εργαζομένους) εταιρείες, οι οποίες αποτελούν τη μεγάλη πλειονότητα στην Ελλάδα.
Για πολλούς, αυτός ο ωκεανός της μικροεπιχειρηματικότητας είναι η αχίλλειος πτέρνα της ελληνικής οικονομίας, αποτελεί ωστόσο μια βαθιά εδραιωμένη πραγματικότητα την οποία ο αναπτυξιακός σχεδιασμός δεν γίνεται να παρακάμψει.

Πόσω μάλλον, όταν στο σημερινό διεθνές πλαίσιο των στοχευμένων προϊόντων και υπηρεσιών και των εξειδικευμένων αγορών, η αδυναμία αυτή μπορεί υπό προϋποθέσεις να μετατραπεί σε πλεονέκτημα. Η μικρή και μεσαία κλίμακα των ελληνικών εταιρειών τις καθιστά πιο ευέλικτες και προσαρμοστικές στις διαρκώς μεταβαλλόμενες απαιτήσεις της αγοράς, ενώ πολλές από αυτές παρουσιάζουν μια αξιοσημείωτη ανθεκτικότητα και δυναμική.

Με δυο λόγια, η ανασυγκρότηση της ελληνικής οικονομίας δεν χρειάζεται να περάσει απαραίτητα μέσα από τη δραστική εκκαθάριση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων που θα είχε, άλλωστε, δραματικές επιπτώσεις στην απασχόληση και στο εθνικό προϊόν για πολλά χρόνια. 
Αντίθετα, περισσότερες πιθανότητες επιτυχίας έχει μια πολιτική που θα ενθαρρύνει την ανάπτυξη διασυνδέσεων και συνεργειών μεταξύ αυτών των επιχειρήσεων που θα τους επιτρέψουν να σταθούν στο διεθνές ανταγωνιστικό περιβάλλον. Αυτό με τη σειρά του απαιτεί ένα ευνοϊκό θεσμικό πλαίσιο που τίθεται ως στόχος από το «Ελλάδα 2.0», αλλά και χρηματοδότηση.

Ενώ λοιπόν, το νέο Σχέδιο περιλαμβάνει τη συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα στην υλοποίηση των επιμέρους δράσεων, το μεγάλο ζητούμενο είναι αυτή να μην περιοριστεί σε λίγες μεγάλες επιχειρήσεις που διαθέτουν τα απαραίτητα κεφάλαια, αλλά να επεκταθεί και στις πολλές περισσότερες μικρομεσαίες, οι οποίες δεν έχουν πρόσβαση σε τραπεζική ή άλλη χρηματοδότηση.

Ο κίνδυνος, δυστυχώς, είναι υπαρκτός. Όπως δείχνουν τα στοιχεία που παρουσίασε πρόσφατα ο Διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδας, οι ελληνικές τράπεζες το 2020, χρηματοδότησαν τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις με μόλις 2,5 δισ. ευρώ. Αυτό το ποσό, μάλιστα, κατευθύνθηκε σε μόλις 30.000 εταιρείες οι οποίες αντιπροσωπεύουν λιγότερο από το 4% του συνόλου.

Πρέπει επομένως να βρεθούν τρόποι που θα εξασφαλίζουν και τη συμμετοχή των μικρομεσαίων επιχειρήσεων στην υλοποίηση του Ελλάδα 2.0. Προσοχή, δεν μιλάμε για επιδοματική πολιτική, αλλά για την πρόσβαση αυτών των εταιρειών σε κεφάλαια προκειμένου να συμμετάσχουν στις δράσεις του Σχεδίου και να πραγματοποιήσουν το δικό τους άλμα ανάπτυξης.

Ένα σημαντικό βήμα προς αυτή την κατεύθυνση έγινε με τις νέες φοροελαφρύνσεις που ανακοίνωσε ο Πρωθυπουργός, ιδίως τη μείωση του συντελεστή φόρων στο 22% και της προκαταβολής φόρου στο 55% που δίνουν μια μεγάλη ανάσα ρευστότητας στις επιχειρήσεις.

Μπορούν όμως, να αξιοποιηθούν και άλλα διαθέσιμα εργαλεία, όπως η Αναπτυξιακή Τράπεζα, οι μικροπιστώσεις, μέχρι προγράμματα για τη δανειοδότηση επιχειρήσεων με κρατικές εγγυήσεις, με σκοπό, πάντα, τις νέες επενδύσεις. Με διαφανή κριτήρια φυσικά και αυστηρό έλεγχο, ώστε να εξασφαλιστεί ότι αυτά τα χρήματα θα πιάσουν τόπο. 

Το μεγάλο στοίχημα του Ελλάδα 2.0 είναι να διαχυθούν τα πολλαπλά οφέλη του σε ό,τι αφορά την πράσινη μετάβαση, τον ψηφιακό μετασχηματισμό, την εξωστρέφεια, το scale up, σε περισσότερες επιχειρήσεις. Για να το κερδίσουμε πρέπει να αντιμετωπίσουμε το διαχρονικό πρόβλημα που ταλανίζει τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις στη χώρα μας, την αδυναμία πρόσβασης σε επαρκή κανάλια χρηματοδότησης. Μπορούμε;