Το φαινόμενο του εργοταξίου στην αυτοδιοίκηση

Υπάρχει μία άτυπη, μα ίσως και στερεότυπη δομή για άρθρα «πολιτικού ενδιαφέροντος»: Ιστορική αναδρομή - ανάλυση προβλημάτων – επίρριψη  ευθυνών (και προφανώς «φταίνε οι άλλοι»). 

H αλήθεια είναι ότι η περίοδος των τελευταίων ετών, μας προσέφερε απλόχερα μια βολική δικαιολογία για το σύνολο των δεινών, όπως επίσης μία προβλέψιμη και συνάμα εύπεπτη εισαγωγή για τα γραπτά μας. Την κρίση.  

Δεν προσφέρει όμως τίποτα μια ανιαρή, αναμασημένη, μα πάνω από όλα μίζερη αφήγηση για τα χρόνια αυτά. Άλλωστε δεν θα αποτελέσει δικαιολογία, για τα όσα αναπτυχθούν παρακάτω.

Πάμε λοιπόν. 

Πέντε μήνες μας χωρίζουν από τις επόμενες εκλογές για την τοπική Αυτοδιοίκηση, ή αλλιώς πέντε μήνες για να γίνει μια ακόμη «απόπειρα ρίψης στάχτης» στα μάτια των πολιτών. Μην φανταστούμε ότι η διαδικασία υπεκφυγής από τα πραγματικά προβλήματα αφορά μόνο την κεντρική πολιτική σκηνή. Στην Τοπική Αυτοδιοίκηση τα πράγματα είναι το ίδιο, αν όχι ακόμη χειρότερα.  

Έτσι, το μεγαλύτερο ποσοστό των διοικήσεων των Δήμων της χώρας, έχουν μετατρέψει τις πόλεις σε άναρχα εργοτάξια. Πρόχειρες ασφαλτοστρώσεις και «οδομπαλώματα», ad-hoc διορθώσεις πεζοδρομίων, κινήσεις εντυπωσιασμού με νοικοκυρέματα δημόσιων χώρων και γενικώς τεχνικά φληναφήματα. Τα περισσότερα για το θεαθήναι και με απώτερο σκοπό το καμαρωτό «post» στα social media, με βαρύγδουπες λεζάντες και στημένες φωτογραφίες.

Εύλογη λοιπόν οι απορία που μας γεννάται κάθε τόσο -κάθε 4 χρόνια για την ακρίβεια- σχετικά με την απότομη αλλαγή της έντασης των έργων στους Δήμους. Από την απόλυτη νηνεμία, στον ρυθμό των συνεχόμενων παρεμβάσεων της τελευταίας στιγμής. 

Πάγια δικαιολογία για αυτά, η αρχικά αναφερόμενη αιτία. Η οικονομική ύφεση και οι λιγοστοί πόροι που διανέμει το κεντρικό κράτος στην αυτοδιοίκηση. 

Μα για σταθείτε! 

Μήπως η κρίση παύει να υφίσταται, μερικούς μήνες πριν οι υποψηφιότητες των διοικούντων τεθούν εκ νέου στην διάθεση του λαού; Συμβαίνει πρώτη φορά; Μήπως το περιγραφόμενο εδώ φαινόμενο, είναι εντελώς ανεξάρτητο από την οικονομική ύφεση; Μήπως αποτελεί αντίληψη η οποία κυριεύει την πλειοψηφία των διοικήσεων των Δήμων εδώ και δεκαετίες; 

Εύκολη η απάντηση. Είναι η κουλτούρα. (Ο James Carville δεν θα έβαζε τελεία) 

Κουλτούρα βάσει της οποίας, πολλοί από εμάς πορευόμαστε σε διάφορες στιγμές της ζωής μας.  

Θυμηθείτε. 

Το διάβασμα για το διαγώνισμα στο σχολείο ή το πανεπιστήμιο λίγες ώρες πριν. Η καταβολή των τελών του αυτοκινήτου μας τελευταία μέρα και ώρα της προθεσμίας. 

Η προετοιμασία της βαλίτσας λίγα λεπτά πριν το ταξίδι. Η κατάθεση της φορολογικής δήλωσης, αυστηρά κατά τις περιόδους παράτασης που δίδονται από το Υπουργείο Οικονομικών. Μα και άλλα πολλά παρόμοια, που άπτονται της προχειρότητας της τελευταίας στιγμής, του «ασ’ το για αύριο».   

Συγκοινωνούσες λογικές. 

Όμως, οι αποφάσεις στην Αυτοδιοίκηση δεν επηρεάζουν έναν ή κάποιους, αλλά όλες και όλους. Είναι τα θεμέλια της καθημερινότητας του πολίτη.  

Στην περίπτωση των Δήμων, τα προλεχθέντα αποτελούν φυσικά επόμενα της αναβλητικότητας, της έλλειψης πολιτικής βούλησης και του σχεδιασμού των εκλεγμένων αρχών. 

Ακριβές παράδειγμα για το πως η κτήση της εξουσίας, εξοβελίζει την ουσία. Ακριβές παράδειγμα για το πως η απόλαυση της εξουσίας διαρκεί μέχρι να αρχίσεις να φοβάσαι στην ιδέα της δυνητικής απώλειας της. 

Είναι το χρονικό σημείο, όπου κόβεται η κορδέλα του άναρχου εργοταξίου. Είναι το σημείο που ο πανικός κυριεύει τα πάντα και οι αυτοδιοικητικές αρχές προσπαθούν να πείσουν τους πάντες ότι φταίνε «οι άλλοι». Μέχρι βέβαια να αναρωτηθούμε, «με ποιους είμαστε τελικά;». 

Είναι η κουλτούρα  της αγένειας που δεν σέβεται τα όρια μεταξύ της ιδιωτικής ευχαρίστησης και της δημόσιας ενόχλησης. 

Μπορεί η κουλτούρα αυτή όμως να κατευθύνει την αντιπροσωπευτική εξουσία, σε θέματα αποφάσεων που αφορούν το σύνολο των τοπικών κοινωνιών;

Η απάντηση προφανώς πηγάζει αυθόρμητα από τον καθένα. 

Να «σκοτώσουμε» λοιπόν αυτή την αντίληψη. Να μην είναι η Αυτοδιοίκηση ένα πελώριο τέρας γραφειοκρατικών διαδικασιών και να σταματήσει επιτέλους να διέπεται από την λογική «εμείς οι αλάθητοι και οι άλλοι που φταίνε». Να φροντίσουμε με κάθε τρόπο, να εφοδιάσουμε την Τοπική Αυτοδιοίκηση με στελέχη τα οποία πάνω από όλα να έχουν όρεξη και «μεράκι» για δουλειά. Που θέλουν να κάνουν και όχι να γίνουν. Που έχουν μάθει να αντιμετωπίζουν το καθετί στην λογική του project, από την καμένη λάμπα στον δρόμο μέχρι την κατασκευή μεγάλων υποδομών. Να εντάξουμε την αυτοδιοίκηση στην λογική του οργανογράμματος, με διακριτούς ρόλους, αποφεύγοντας την σύγχυση των αρμοδιοτήτων, με στόχο την καλή απόδοση και το αποτέλεσμα. Με λίγες λέξεις να υιοθετηθεί το νέο Δημόσιο Management.