Πρέπει να στηριχθεί, κι άλλο, η αγορά και η κοινωνία
Όταν μιλάμε για επόμενη μέρα πρέπει να έχουμε κατά νου ότι η επιχειρηματικότητα και η κοινωνία πρέπει όχι μόνο να αντέξουν αλλά και να είναι ισχυρές.
Το έλλειμμα είναι μεγάλο, το ίδιο και το χρέος. Οι δημοσιονομικοί κανόνες δεν έχουν αλλάξει και η χώρα παλεύει να βγει από την ενισχυμένη εποπτεία. Σωστά όλα αυτά, αλλά η κατάσταση χειροτερεύει. Και στο υγειονομικό και στο ενεργειακό πεδίο.
Η Ευρώπη ήδη αντιδρά. Παρατάθηκε το δικαίωμα για προσωρινά μέτρα στήριξης και για το πρώτο εξάμηνο του 2022 και ήδη κράτη όπως η Γερμανία ξεκίνησαν να το χρησιμοποιούν επεκτείνοντας χρονικά σχήματα στήριξης της επιχειρηματικότητας ή παρέχοντας φορολογικές διευκολύνσεις.
Για την Ελλάδα η ισορροπία είναι πολύ δύσκολη και εξαιρετικά λεπτή. Ωστόσο, όταν μιλάμε για επόμενη μέρα πρέπει να έχουμε κατά νου ότι η επιχειρηματικότητα και η κοινωνία πρέπει όχι μόνο να αντέξουν αλλά και να είναι ισχυρές.
Πρέπει να γίνει κατανοητό πως το προσωρινό πλαίσιο κρατικών ενισχύσεων της Κομισιόν (που δίνει το δικαίωμα για όλα αυτά τα μέτρα στήριξης και παρατείνεται), έχει χρησιμοποιηθεί ήδη σε πολύ μεγάλο βαθμό (και από ότι φαίνεται θα συνεχίσει να χρησιμοποιείται) κυρίως από κράτη που έχουν τη δημοσιονομική δυνατότητα να στηρίξουν τον ιδιωτικό τομέα τους. Για κάποιους, αυτό το «προνόμιο» ήδη δημιουργεί μία νέα μορφή ανταγωνισμού και ανισοτήτων στην ΕΕ.
Με άλλα λόγια, την επόμενη της πανδημίας και της ενεργειακής κρίσης το πρώτο στοίχημα ίσως να μην είναι το κατά πόσο θα έχουν αξιοποιηθεί σωστά οι πόροι του Ταμείου Ανάκαμψης. Αυτός ο απολογισμός θα είναι πολύ κρίσιμος, αλλά θα γίνει πολύ αργότερα, όταν φανεί το έργο και οι επενδύσεις σε κάθε κράτος. Το πρώτο στοίχημα θα είναι πόσο βιώσιμες, ανταγωνιστικές και ισχυρές θα «βγουν» από την κρίση οι επιχειρήσεις κάθε κράτους με τη βοήθεια και των μέτρων στήριξης που ελήφθησαν.
Προς το παρόν προφανώς η Ελλάδα δεν τα πηγαίνει καθόλου άσχημα. Έχει λάβει κατ’ επανάληψη τα εύσημα των δανειστών και των ηγετών για την επιτυχή στήριξη της οικονομίας και της κοινωνίας. Να μην ξεχνάμε άλλωστε πως τα μέτρα στήριξης σύμφωνα με τον ESM είναι τα τρία τα υψηλότερα πανευρωπαϊκά στα 43 δισ. ευρώ. Μάλλον όμως δεν ήρθε η ώρα να αποσυρθούν.
Η συζήτηση του Προϋπολογισμού στη Βουλή που ολοκληρώνεται το Σάββατο δίνει το βήμα για έναν πρώτο απολογισμό των δυνατοτήτων και των αναγκών. Προφανώς σε καθεστώς μεγάλης αβεβαιότητας για το μέγεθος της επίπτωσης της μετάλλαξης «Όμικρον», αλλά με δεδομένο πως η ενεργειακή κρίση θα μαίνεται για καιρό.