Ροή
Την ώρα που ο ξενοδοχειακός κλάδος εμφανίζεται ως ένας από τους πλέον υπερχρεωμένους της ελληνικής οικονομίας, η τουριστική αύξηση που καταγράφει τα δύο τελευταία χρόνια η χώρα, και δη η πρωτεύουσα, ωθεί σε έντονες επενδυτικές ζυμώσεις που αλλάζουν άρδην το ξενοδοχειακό χάρτη της χώρας.
Με αφετηρία την πρωτεύουσα, η οποία καταφράφει σημαντική αύξηση της ζήτησης - μόνο το Σεπτέμβριο εμφάνισε θετικό πρόσημο 14,3% στις αφίξεις τουριστών, ενώ συνολικά στο εννεάμηνο η αύξηση αγγίζει το 7,6% - προωούνται νέες επενδυτικές κινήσεις ενώ πληθαίνουν και οι συζητήσεις για την επαναλειτουργία μονάδων, παρά το δύσκολο επιχειρηματικό και οικονομικό κλίμα.
Οι συζητήσεις στους κύκλους του ξενοδοχειακού real estate άρχισαν να αναζωπυρώνονται με το άνοιγμα των νέων μονάδων στην περιοχή του κέντρου.
Συγκεκριμένα του Wyndham Grand του αμερικανικού ομίλου Wyndham Hotel Group στην πλατεία Καραΐσκάκη που κάνει εγκαίνια την 1η Δεκεμβρίου μετά από έργα ανακαίνισης που ξεπερνούν συνολικά τα 5 εκατ. ευρώ. Το ξενοδοχείο, δυναμικότητας 276 δωματίων, θα απασχολήσει άμεσα ή έμμεσα περισσότερα από 200 άτομα, ενώ αναμένεται να δεχθεί 200.000 επισκέπτες ετησίως.
Είχαν προηγηθεί το Electra Metropolis Athens στο Σύνταγμα άνοιξε στα μέσα του Σεπτεμβρίου με μια επένδυση 17 εκατ. ευρώ, κατά την οποία αναδιαμορφώθηκε το κτήριο που παλιά στέγαζε το υπουργείο Παιδείας. Το πολυτελές ξενοδοχείο «Electra Metropolis», είναι δυναμικότητας 216 δωματίων και θα προσφέρει 150 νέες θέσεις εργασίας σε πλήρη λειτουργία.
Τις πύλες του, ήδη από τον Αύγουστο, άνοιξε και το τετράστερο ξενοδοχείο Athens Tiare στην πλατεία Ομόνοιας, μετά από επένδυση 3 εκατ. ευρώ, στην ιδιοκτησία του Γηροκομείου Αθηνών (Ελεήμονα Εταιρεία Αθηνών). Η ξενοδοχειακή μονάδα τεσσάρων αστέρων, δυναμικότητας 117 δωματίων, ενοικιάστηκε για 40 χρόνια από τον ξενοδοχειακό όμιλο Mage Hotels and Resorts, o οποίος ελέγχεται από ελληνοαμερικανό επιχειρηματία.
Την επιστροφή του εμπορικού σήματος Marriott Hotel στην Αθήνα, μετά από απουσία άνω των δύο ετών, αναμένεται να σηματοδοτήσει η νέα συμφωνία της Marriott International με τον Όμιλο Χανδρή, ο οποίος έχει σήμερα στην ιδιοκτησία του και διαχειρίζεται πέντε ξενοδοχεία στην Ελλάδα. για το ξενοδοχείο Metropolitan. Όταν το υφιστάμενο ξενοδοχείο ολοκληρώσει το 2018 την προγραμματιζόμενη ανακαίνιση των 15 εκατ. δολαρίων, το ξενοδοχείο Athens Marriott θα λειτουργήσει διαθέτοντας 366 δωμάτια και προσφέροντας τη φιλόξενη εξυπηρέτηση και τις παγκοσμίου επιπέδου υπηρεσίες, που οι επισκέπτες της Marriott σε όλο τον κόσμο περιμένουν. Το σημείο άλλωστε που βρίσκεται το ξενοδοχείο Metropolitan θεωρείται κομβικό, δεδομένου πως είναι μπροστά από το Παραθαλάσσιο Ολυμπιακό πάρκο, απέναντι από το Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος και απέχει μόνο 15 λεπτά από το ιστορικό κέντρο της Αθήνας.
Να υπενθυμίσουμε ότι ο όμιλος της Marriott είχε αποχωρήσει στα τέλη του 2013 από τη διαχείριση του ομώνυμου τότε ξενοδοχείου στη Λεωφόρο Συγγρού (το οποίο στη συνέχεια πέρασε στη διαχείριση της ιδιοκτήτριας ΑΣΤΥ Α.Ε. του ομίλου Παρασκευαΐδη και μετονομάστηκε σε Athens Ledra Hotel). Δεν είχε εντούτοις κρύψει την πρόθεσή του να επιστρέψει στην ελληνική αγορά, όπου ο τουριστικός κλάδος εξακολουθεί να έχει μεγάλες προοπτικές ανάπτυξης.
Την πρόθεσή της σφράγισε άλλωστε και η εμπορική συμφωνία με τον ελληνικό όμιλο Ledra Hotels and Villas της οικογένειας Σπανού για το Domes of Elounda στο Λασίθι και αργότερα για το Domes Noruz στα Χανιά, που είχει υπογραφεί πέρυσι.
Το «στοίχημα» για την αναβάθμιση της περιοχής της Ομόνοιας και του Κεραμεικού την ίδια ώρα φαίνεται πως δέχεται ένας ακόμη παίχτης. Πρόκειται για το ξενοδοχείο La Mirage επί της πλατείας Ομονοίας που παραμένει κλειστό από το 2008 εξαιτίας της γενικότερης υποβάθμισης του σημείου. Το Μετοχικό Ταμείο Αεροπορίας, που είναι ο ιδιοκτήτης, αναμένεται να επανεκκινήσεις τη διαδικασία αναζήτησης νέου μισθωτή, ο οποίος όμως θα κληθεί να αναλάβει και τα έξοδα της ριζικής ανακαίνισης της μονάδας. Το ξενοδοχείο είχε βρεθεί στο επίκεντρο και πριν δύο χρόνια, όταν η τότε ηγεσία του υπουργείου Εθνικής Άμυνας είχε δώσει εντολή για τη συγκρότηση αρμόδιας επιτροπής διαπραγματεύσεων που θα αναλάβει το έργο των διαδικασιών εκμίσθωσης του κλειστού ξενοδοχείου. Το 2012, μάλιστα, είχε συζητηθεί να μετατραπεί και σε φοιτητική εστία, δυναμικότητας 400 κλινών.
Τον Αύγουστο λειτούργησε ύστερα από ανακατασκευή και το τεσσάρων αστέρων «Athens Avenue Hotel» στη Λεωφόρο Συγγρού, με δυναμικότητα 94 δωμάτια και σουίτες. «The Pulse» ονομάζεται το ντιζάιν ξενοδοχείο που θα στεγαστεί σε μια εγκαταλειμμένη εδώ και 30 χρόνια πενταώροφη οικοδομή, στην οδό Μιχαήλ Βόδα, κοντά στον σταθμό Λαρίσης ενώ προς το τέλος του έτους αναμένεται να λειτουργήσει στο ακίνητο του οίκου Χυτήρογλου στην οδό Μητροπόλεως το νέο boutique ξενοδοχείο του ομίλου Δασκαλαντωνάκη. Να υπενθυμίσουμε ότι στην ίδια οδό λειτουργεί από την άνοιξη το ξενοδοχείο «MET 34» ενώ δίπλα στο Καλλιμάρμαρο εγκαινιάστηκε τον Σεπτέμβριο το boutique ξενοδοχείο «Π Athens Suites».
Καθοριστικής σημασίας για την ευρύτερη περιοχή της πρωτεύουσας θα αποτελέσει και η ολοκλήρωση της συναλλαγής για την εξαγορά του τουριστικού συμπλέγματος του Αστέρα Βουλιαγμένης, η οποία θα σημάνει και την έναρξη εργασιών με βάση το επενδυτικό σχέδιο της πλειοδότριας εταιρείας Jermyn Street Real Estate Fund IV.
Καταλύτης οι τράπεζες
Καταλύτες στις αλλαγές που συντελούνται στο τουριστικό τοπίο τόσο της πρωτεύουσας όσο και ολόκληρης της χώρας είναι οι τράπεζες οι οποίες προωθούν την εξυγίανση των χαρτοφυλακίων των προβληματικών δανείων, αλλά και χρηματοδοτούν ταυτόχρονα νέες επενδύσεις υγιών επιχειρήσεων. Ήδη όπως ανακοίνωσε ο Γενικός Διευθυντής Επικεφαλής Τραπεζικής Επιχειρήσεων και Επενδυτικής Τραπεζικής του ομίλου Eurobank Κωνσταντίνος Βασιλείου από το βήμα του 15ου Συνεδρίου του ΣΕΤΕ στα χέρια της Eurobank περνούν έξι ξενοδοχειακές επιχειρήσεις που συνολικά διαχειρίζονται εννιά ξενοδοχεία οι οποίες δεν κατάφεραν να αναδιαρθρώσουν τα δάνεια τους.
Η τράπεζα αναμένεται να χρηματοδοτήσει μέρος του τιμήματος, αλλά και του επιχειρηματικού σχεδίου και των εργασιών ανακαίνισης για το Hilton Αθηνών, εφόσον η διαδικασία ολοκληρωθεί με προτιμητέους επενδυτές το σχήμα ΤΕΜΕΣ - Dogus. Μετά την ολοκλήρωση της συμφωνίας, μέρος του δανείου θα διανεμηθεί σε δυο - τρεις ελληνικές τράπεζες.
Εξελίξεις αναμένεται να υπάρξουν μέχρι το τέλος του έτους στην περίπτωση του Athens Ledra. Μετά από δύο άγονες προσπάθειες θα αναζητηθεί εκ νέου επενδυτής ενώ ο τρίτος κατά σειρά πλειστηριασμός για την μονάδα τεσσάρων αστέρων επί της Λεωφόρου Συγγρού αναμένεται να διεξαχθεί εντός του Νοεμβρίου. Η τιμή εκκίνησης μάλιστα, εκτιμάται ότι θα είναι αρκετά χαμηλότερη από τα 47,8 εκατ. ευρώ των προηγούμενων διαδικασιών. Για το λόγο αυτό αυξάνονται σημαντικά και οι πιθανότητες για την εξεύρεση ενδιαφερόμενου αγοραστή, ο οποίος θα αναλάβει και την πλήρη ανακαίνιση της μονάδας.
Στις νέες χρηματοδοτήσεις περιλαμβάνονται οι επενδύσεις της Sani, των εξαγορών της Ikos Resorts καθώς και κάποιες μικρότερες σε στη Σαντορίνη, στην Κρήτη και στη Ρόδο.
Αξίζει να σημειωθεί πως σύμφωνα με τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, από τα δάνεια ύψους 7,6 δισ. ευρώ που έχουν χορηγηθεί σε τουριστικά καταλύματα (ξενοδοχεία και ενοικιαζόμενα δωμάτια) σε όλη τη χώρα το 20,2% έχει χαρακτηριστεί «αβέβαιης είσπραξης», το 10,6% είναι καταγγελμένα δάνεια και το 19% είναι δάνεια σε καθυστέρηση. Το 50,2% του συνόλου αποτελείται από ενήμερα δάνεια.
Σημειώνεται ακόμη ότι το μεγαλύτερο μέρος των δανείων προς τα τουριστικά καταλύματα ξεπερνάει το 1 εκατ. ευρώ καθώς περίπου 1.400 επιχειρήσεις έχουν λάβει τέτοιου μεγέθους δάνεια.
Εκτός Αττικής
Ανακατάξεις, ανακαινίσεις και επεκτάσεις παρατηρούνται και στον ξενοδοχειακό κλάδο εκτός Αττικής.
Δυναμική είσοδο στο χώρο φαίνεται να πραγματοποιεί η κατασκευαστική εταιρεία του Ομίλου Κόκκαλη, Intrakat, η οποία ενεργοποίησε τη θυγατρική Intradevelopment που θα εξειδικεύεται στο κομμάτι των τουριστικών ακινήτων. Ο Όμιλος, με διευθύνοντα σύμβουλο τον Δημήτρη Θεοδωρίδη, έχει ήδη ολοκληρώσει από το περασμένο καλοκαίρι την κατασκευή δύο υπερπολυτελών βιλών στη Μύκονο, στον Καλαθά και στον Τουρλό, ενώ ετοιμάζεται να προχωρήσει και τη κατασκευή μιας ακόμη στην Ψαρού.
Επιπλέον, ο Όμιλος έχει ήδη ολοκληρώσει ένα ακόμη οικιστικό συγκρότημα κατοικιών το Blue Riviera Levendi, απέναντι στην Εύβοια (ανάμεσα σε Άγιο Κωνσταντίνο και Καμμένα Βούρλα), σε οικόπεδο επιφάνειας 13.136 τ.μ. Εκεί έχουν αναπτυχθεί 46 πολυτελείς κατοικίες και 30 αποθήκες σε 5 κτίρια συνολικής επιφάνειας 4.975 τ.μ. Το συγκρότημα συνδυάζει καταπράσινο περιβάλλον με θέα τη θάλασσα του Ευβοϊκού Κόλπου και άμεση πρόσβαση σε ήσυχη παραλία. Λόγω της κεντρικής θέσης του σε σχέση με τις κύριες πόλεις και το ήπιο μεσογειακό κλίμα της περιοχής είναι διαθέσιμο για χρήση όλο το χρόνο. Εκτός από τα παραπάνω project ο Όμιλος αναζητά και νέες επενδυτικές ευκαιρίες σε δημοφιλή νησιά, όπως στη Σαντορίνη, για την ανάπτυξη ανάλογων τουριστικών σχεδίων.
Αίσθηση προκάλεσε και η πληροφορία της εξαγοράς της ξενοδοχειακής μονάδας Club Med στην Κέφαλο της Κω, από τον όμιλο Ανδρεάδη – Ikos. Να υπενθυμίσουμε πως το εξαιρετικό ακίνητο, το οποίο χαρακτηρίζεται από τους τοπικούς παράγοντες ως το φιλέτο του νησιού, παραμένει κλειστό από το 2007 ενώ μέσα στο έτος εγκρίθηκε και το πρόγραμμα ανακαίνισης του.
Το επενδυτικό πλάνο του ομίλου βέβαια δεν σταματά εδώ. Από την στιγμή της ένταξης των ομίλων Σάνη και Ikos Resorts, σε μια μητρική εταιρεία συμμετοχών από τις αρχές του 2016, με βασικούς μετόχους τους Σταύρο και Ανδρέα Ανδρεάδη και επενδυτικά κεφάλαια που διαχειρίζεται η αμερικανική Oaktree Capital Management, ενώ συμμετέχουν επενδυτικά κεφάλαια που διαχειρίζονται η Goldman Sachs Asset Management και η Hermes GPE, καθώς και κεφάλαια ιδιωτικών οίκων του εξωτερικού, προχωρά και η επένδυση ύψους 24,2 εκατ. ευρώ για το νέο ξενοδοχείο πέντε αστέρων του Sani Resort. Η νέα ξενοδοχειακή μονάδα θα κατασκευαστεί σε έκταση 41 στρεμμάτων, με την επωνυμία «Sani Dunes», θα έχει δυναμικότητα 136 δωματίων και σουιτών, τρία εστιατόρια, κτήριο με πισίνα και spa.
Στο fast track εντάχθηκε η επένδυση αραβικών συμφερόντων RSR EAGLE RESORT στην Κάρυστο της Εύβοιας με το έργο να αποτελεί τη μεγαλύτερη τουριστική επένδυση στην Εύβοια και μία από τις μεγαλύτερες σε όλη τη χώρα.
Πρόκειται για τη δημιουργία μίας ολοκληρωμένου τύπου τουριστικής επένδυσης σε οικόπεδο 1.600 περίπου στρεμμάτων, η οποία θα περιλαμβάνει ξενοδοχειακά συγκροτήματα, παραθεριστικές κατοικίες, τουριστικό λιμένα, αθλητικές εγκαταστάσεις, κέντρο ευεξίας, συνεδριακό κέντρο και βοηθητικές υποδομές.
Η επένδυση αναμένεται να αναβαθμίσει το τουριστικό προϊόν της περιοχής και να ενισχύσει σημαντικά την τοπική κοινωνία και οικονομία, προσφέροντας υψηλού επιπέδου υπηρεσίες και περισσότερες από 200 νέες θέσεις εργασίας.
