Ροή
Βρυξέλλες, Μαρία Βασιλείου
Θα καθυστερήσει η λήψη αποφάσεων για την ελάφρυνση του χρέους της Ελλάδας, εξαιτίας της πολιτικής αβεβαιότητας που βιώνει η Γερμανία μετά το ναυάγιο στις διαπραγματεύσεις για τον σχηματισμό νέας κυβέρνησης, δηλώνει ο Ντάνιελ Γκρος, επικεφαλής του Κέντρου Μελετών Ευρωπαϊκής Πολιτικής (CEPS) στις Βρυξέλλες.
Ο Γερμανός οικονομολόγος συνιστά, ταυτόχρονα, στην ελληνική κυβέρνηση να αποφύγει την έξοδο στις αγορές, προτιμώντας την αναχρηματοδότηση του χρέους της μέσω του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ESM). «Ο δανεισμός από τις αγορές είναι ακριβός και η χώρα έχει ήδη υψηλό επίπεδο χρέους. Θα συνιστούσα, λοιπόν, μια πολιτική αντικατάστασης όλων των ομολόγων του ιδιωτικού τομέα που ωριμάζουν με δάνεια του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας και όχι δανεισμό από τις αγορές» διαμηνύει από τις Βρυξέλλες στην ελληνική κυβέρνηση ο διευθυντής του ισχυρού CEPS μέσω της συνέντευξής του στο Insider.gr.
Αναλυτικά, η συνέντευξη του Ντάνιελ Γκρος έχει ως εξής:
Πόσο θα επηρεάσουν οι απροσδόκητες και πρωτόγνωρες πολιτικές εξελίξεις στη Γερμανία τη λήψη αποφάσεων στην Ευρώπη;
Θα πρέπει η υπόλοιπη Ευρώπη να αρχίσει να συνηθίζει ότι μπορεί να υπάρχει περίοδος αναμονής στις πολιτικές εξελίξεις στη Γερμανία. Δεν είναι πλέον δυνατόν να επαληθευτούν οι προσδοκίες για λήψη κρίσιμων αποφάσεων για την Ευρώπη στις αρχές του επόμενου έτους. Χωρίς τον σχηματισμό κυβέρνησης στη Γερμανία η μεταρρυθμιστική ατζέντα στην Ευρώπη θα πρέπει να παραμείνει σε αναμονή.
Θεωρείτε ότι θα καταφέρει η Μέρκελ να σχηματίσει τελικά κυβέρνηση ή η προσφυγή στις κάλπες είναι αναπόφευκτη;
Η Μέρκελ είναι σήμερα αποδυναμωμένη και δεν μπορεί κανείς να αποκλείσει το ενδεχόμενο νέων εκλογών. Μόνο εξασφαλίζοντας ότι οι συνομιλητές της επιθυμούν να αναλάβουν την ευθύνη της διακυβέρνησης, μπορεί να ισχυροποιηθεί. Κάτι τέτοιο, όμως, δεν φαίνεται πιθανό και παραμένοντας μόνη χωρίς προοπτική συμφωνίας με τα άλλα κόμματα, θα αμβλυνθεί περαιτέρω εν μέσω μιας ακόμη διαδικασίας διαπραγματεύσεων, η τάξη σταθερότητας και ισχύος της Μέρκελ. Δεν μπορούμε να αποκλείσουμε νέες εκλογές.
Πώς επηρεάζουν οι εξελίξεις την ατζέντα του Εμανουέλ Μακρόν, ο οποίος ανέμενε τον σχηματισμό κυβέρνησης στη Γερμανία για να προχωρήσουν οι μεταρρυθμίσεις στην Ευρώπη και την Ευρωζώνη;
Ο Μακρόν θα πρέπει καταρχάς να επικεντρωθεί στις μεταρρυθμίσεις στο εσωτερικό της Γαλλίας. Η κατάσταση, που διαμορφώνεται στη Γερμανία, του δίνει περισσότερο χρόνο για να προχωρήσει σε εγχώριες αλλαγές και αργότερα να συζητήσει με τη Γερμανία από ισχυρότερη θέση πώς θα προχωρήσουν οι μεταρρυθμίσεις στην Ευρώπη.
Ενδεχόμενες καθυστερήσεις σε σειρά αποφάσεων ανησυχούν τις Βρυξέλλες.
Μια Γερμανία, η οποία δεν γνωρίζει τι θέλει, δεν είναι καλό για την Ευρώπη. Αυτό σημαίνει ότι δεν είναι καλό ούτε για τις Βρυξέλλες.
Θεωρείτε ότι θα υπάρξουν επιπτώσεις από τις εξελίξεις στη Γερμανία για την Ελλάδα, ιδίως όσον αφορά στην αναμενόμενη ελάφρυνση του χρέους, αλλά και τη λήψη αποφάσεων για την μεταμνημονιακή εποχή εν όψει της εξόδου της χώρας από τα προγράμματα στήριξης;
Η Ελλάδα θα επηρεαστεί στο βαθμό που δεν μπορούν να ληφθούν μεγάλες αποφάσεις. Θα υπάρξει καθυστέρηση και ίσως ορισμένες καταστάσεις να εξελιχθούν πιο περίπλοκα. Ούτως ή άλλως πάντως η ελάφρυνση του χρέους θα γίνει σταδιακά. Η Γερμανία μπορεί να δεχτεί μόνο σταδιακά μικρά βήματα και είναι αδύνατο να δεχθεί ονομαστική μείωση του χρέους.
Θα δούμε καθυστερήσεις και σε ζητήματα, όπως είναι η εκλογή νέου προέδρου του Eurogroup;
Η περίπτωση αυτή αφορά μια συνήθη διοικητική απόφαση και η παρούσα κυβέρνηση στη Γερμανία μπορεί να διαχειριστεί το ζήτημα.
Πρόσφατη έκθεση του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου προειδοποιεί ότι η πρόσβαση στις αγορές για την Ελλάδα είναι πρόκληση. Τι πιστεύετε σχετικά με αυτό, θα μπορούσε η Ελλάδα να βασιστεί με βιώσιμο τρόπο σε δανεισμό από τις αγορές μετά τη λήξη του τρέχοντος προγράμματος στήριξης;
Οι αγορές θα εμπιστευτούν την Ελλάδα διότι προσδοκούν ότι θα εισπράξουν τελικά τα χρήματά τους. Οι αγορές εκτιμούν ότι με τη βοήθεια των πιστωτών της χώρας θα διασφαλίσουν τα χρήματά τους. Αλλά δεν εξυπακούεται ότι η ελληνική κυβέρνηση θα προχωρήσει σε εκτενείς μεταρρυθμίσεις. Έχω ελάχιστη εμπιστοσύνη στο ελληνικό σύστημα πολιτικής. Η δημοσιονομική πολιτική είναι πιθανό να παραμείνει αρκετά χαλαρή με αποτέλεσμα να μην μειωθούν γρήγορα τα επίπεδα του χρέους. Η πρόσβαση στην αγορά αυξάνει μόνο τον πειρασμό στην κυβέρνηση να δαπανήσει περισσότερα σήμερα, όπως γίνεται με τα κοινωνικά μερίσματα. Φυσικά, αν η ελληνική κυβέρνηση κάνει λάθη τότε οι αγορές θα αντιδράσουν με νευρικότητα και θα υπάρξει η ανάγκη ενός νέου προγράμματος.
Τι προτείνετε;
Η ελληνική κυβέρνηση θα πρέπει να πάρει άλλες αποφάσεις και να αποφύγει την πρόσβαση στις αγορές μέχρι να υλοποιηθούν πλήρως οι μεταρρυθμίσεις. Θα πρέπει να παραμείνει εκτός αγορών για τα επόμενα δέκα χρόνια. Ο δανεισμός από τις αγορές είναι ακριβός και η χώρα έχει ήδη υψηλό επίπεδο χρέους. Θα συνιστούσα, λοιπόν, μια πολιτική αντικατάστασης όλων των ομολόγων του ιδιωτικού τομέα που ωριμάζουν με δάνεια του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας και όχι δανεισμό από τις αγορές. Η ανάληψη νέους χρέους με υψηλό κόστος δεν είναι θετική εξέλιξη για την χώρα. Θα ήταν προτιμότερο να πετύχει δανεισμό με το χαμηλότερο δυνατό κόστος και αυτό μπορεί να γίνει μόνο μέσω του ESM.
Αυτό, όμως, σημαίνει νέο πρόγραμμα, το οποίο απεύχονται όχι μόνο η ελληνική κυβέρνηση, αλλά και οι πιστωτές της.
Εξαρτάται αν θα χαρακτηριστεί μια τέτοια εξέλιξη νέο πρόγραμμα ή αναχρηματοδότηση. Πάντως, τα προγράμματα στήριξης συνοδεύονται με όρους οικονομικής πολιτικής, η οποία είναι απαραίτητη για την Ελλάδα. Αναγκάζουν την κυβέρνηση να προχωρήσει σε απαραίτητες μεταρρυθμίσεις.
Πρόσφατα πάντως, ολοκληρώθηκε με επιτυχία η ανταλλαγή ελληνικών ομολόγων.
Στις μέρες μας, που χαρακτηρίζονται από «δίψα για αποδόσεις» είναι φυσικό η ανταλλαγή ομολόγων να εξελίσσεται με καλά αποτελέσματα. Όμως, η μεγαλύτερη ρευστότητα για τα ελληνικά ομόλογα δεν επιλύει κανένα από τα προβλήματα της χώρας.
Σε έτερη έκθεση, αυτή τη φορά της Κομισιόν διαφαίνεται μια πιο θετική προοπτική για την ελληνική οικονομία. Θα μπορούσε η Ελλάδα πραγματικά να σταθεί στα πόδια της;
Όλα εξαρτώνται από τις σωστές πολιτικές, ότι οι μεταρρυθμίσεις θα ενισχύουν την οικονομία και τις εξαγωγές, και υπό την προϋπόθεση ότι θα συνεχιστεί το δημοσιονομικό πλεόνασμα. Δεδομένου ότι θα πρέπει να υπάρχει πλεόνασμα η κυβέρνηση δεν θα πρέπει να χρειάζεται δανεισμό από τις αγορές παρά μόνο για την αντικατάσταση ομολόγων στη λήξη τους. Επιπλέον, εφόσον ο λογαριασμός του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών παραμένει σε ελαφρύ πλεόνασμα, η κυβέρνηση θα πρέπει να είναι σε θέση να χρηματοδοτεί τις δαπάνες της με εγχώριες αποταμιεύσεις, κάτι που κάνει όλο και περισσότερο η Πορτογαλία.
