O βιώσιμος τουρισμός δεν αποτελεί μόνο έναν από τους στόχους της Πράσινης Συμφωνίας αλλά και ανάγκη της αγοράς με τους καταναλωτές να αξιολογούν με αυστηρά πλέον κριτήρια τις πρακτικές των επιχειρήσεων του κλάδου. Σύμφωνα με την Έκθεση Βιωσιμότητας 2021 της Booking.com, το 83% των παγκόσμιων ταξιδιωτών πιστεύει ότι τα αειφόρα ταξίδια είναι ζωτικής σημασίας, με το 61% να λέει ότι η πανδημία τους έχει κάνει να θέλουν να ταξιδεύουν με πιο βιώσιμο τρόπο στο μέλλον. Το 81% των ταξιδιωτών θέλει να μείνει σε βιώσιμα καταλύματα το επόμενο έτος, καταγράφοντας αξιοσημείωτη αύξηση από 62% το 2016 και 74% το 2020, λίγο πριν την πανδημία.
Οι νέες τάσεις της αγοράς οδηγούν σε νέες προσεγγίσεις τις τουριστικές επιχειρήσεις παρουσιάζοντας σημαντικές προκλήσεις ειδικά αν μιλάμε για κράτη που βασίζονται στα έσοδα από τον Τουρισμό όπως είναι η Ελλάδα.
Ο κ. Νίκος Αυλώνας, Πρόεδρος του Κέντρου Αειφορίας (CSE) μιλώντας στο insider.gr αναλύει τη στρατηγική που πρέπει να ακολουθήσουν οι εταιρείες του κλάδου προκειμένου να καταστούν βιώσιμες.
Όπως αναφέρει, «η Ελλάδα έχει ήδη δείξει τη φιλοδοξία της να γίνει ηγέτης στη βιώσιμη τουριστική ανάπτυξη, ορίζοντας την ως έναν από τους επτά πυλώνες για το σχέδιο «Ελληνικός Τουρισμός 2030». Αξίζει να σημειωθεί ότι το 25% της ελληνικής οικονομίας προέρχεται από τον τουρισμό, είτε με άμεσο είτε με έμμεσο τρόπο, ενώ η εφαρμογή πρακτικών βιωσιμότητας κρίνεται αναγκαία από την πλειονότητα ιδιοκτητών ξενοδοχείων, καθώς είναι αυτές που θα κρίνουν το μέλλον των επιχειρήσεών τους.
Επιπρόσθετα, το 79% αυτών έχει εκφράσει το ενδιαφέρον του για την απόκτηση πιστοποίησης βιωσιμότητας, σύμφωνα με αποτελέσματα που προέκυψαν από έρευνα που πραγματοποίησε το Ινστιτούτο Τουριστικών Ερευνών και Προβλέψεων (ΙΤΕΠ).
Η επίτευξη βιώσιμων τουριστικών μοντέλων είναι μια συνεχής διαδικασία και προϋποθέτει τη συμμετοχή όλων των ενδιαφερόμενων μερών, συμπεριλαμβανομένων των αυτόχθονων πληθυσμών, των τοπικών κοινοτήτων, των επισκεπτών και της κυβέρνησης. Ωστόσο, για την ανάπτυξη δράσεων προς αυτή την κατεύθυνση, χρειάζεται σημαντική εκπαίδευση των επιχειρηματιών του κλάδου, καθώς υπάρχει ανεπαρκής γνώση σχετικά με τις πρακτικές βιωσιμότητας και τον τρόπο με τον οποίο αυτές μπορούν να εφαρμοστούν στον τουρισμό.
Γενικότερα, η διασφάλιση της βιωσιμότητας στον τουρισμό δεν μπορεί να επιτευχθεί με μονομερείς πράξεις, αλλά χρειάζεται μία ολοκληρωμένη προσέγγιση από την κυβέρνηση και τους σχετικούς φορείς που εμπλέκονται. Εκτός από την εκπαίδευση και τις πράσινες υποδομές για τη διαχείριση της κλιματικής αλλαγής, συνιστάται η προώθηση καινοτόμων πρακτικών όσον αφορά την οργάνωση και την επιχειρηματικότητα, η ανάπτυξη ευκαιριών εργασίας, η ενίσχυση της αυθεντικότητας του τουριστικού προϊόντος και η τουριστική κινητικότητα. Επιπλέον, θα πρέπει να δοθεί έμφαση στις τοπικές κοινότητες με σεβασμό τόσο των δραστηριοτήτων τους, όσο και της πολιτιστικής τους κληρονομιάς.
Κάτι που δεν πρέπει να παραλειφθεί είναι ότι ένας καλός σχεδιασμός θα πρέπει να περιλαμβάνει επενδύσεις υψηλής ποιότητας που θα παρέχουν ευκαιρίες ανάπτυξης και απασχόλησης μακροπρόθεσμα, αλλά παράλληλα, θα μπορούν να εξασφαλίσουν μια ουσιαστική εμπειρία στους τουρίστες».
Οι παγκόσμιες επιταγές και το θεσμικό πλαίσιο
«Η ανάπτυξη της τουριστικής βιομηχανίας έχει σημαντικές επιπτώσεις στους φυσικούς πόρους, τα πρότυπα κατανάλωσης, τη ρύπανση και τα κοινωνικά συστήματα. Από την άλλη, ο τουριστικός τομέας είναι ιδιαίτερα ευάλωτος στην κλιματική αλλαγή και ταυτόχρονα συμβάλλει στην εκπομπή αερίων του θερμοκηπίου (GHG). Όλα αυτά κρίνουν επιτακτική την ανάγκη για βιώσιμο σχεδιασμό και διαχείριση, ώστε να επιβιώσει ο κλάδος συνολικά, με την επιτάχυνση της δράσης για το κλίμα να είναι υψίστης σημασίας για την ανθεκτικότητα του τομέα», εξηγεί ο κ. Αυλώνας.
Όπως ορίζει το Πρόγραμμα του ΟΗΕ για το Περιβάλλον και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Τουρισμού, βιώσιμος τουρισμός είναι ο «τουρισμός που λαμβάνει πλήρως υπόψη τις τρέχουσες και μελλοντικές οικονομικές, κοινωνικές και περιβαλλοντικές επιπτώσεις του, καλύπτοντας τις ανάγκες των επισκεπτών, της βιομηχανίας, του περιβάλλοντος και των κοινοτήτων υποδοχής».
Η Διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για την Κλιματική Αλλαγή COP26 που πραγματοποιήθηκε το 2021 στη Γλασκώβη, αποτέλεσε ορόσημο για την επιτάχυνση αυτών των δράσεων, παρουσιάζοντας για πρώτη φορά τη Διακήρυξη της Γλασκώβης για την Κλιματική Δράση στον Τουρισμό. Η Διακήρυξη της Γλασκώβης προτείνει ένα συντονισμένο σχέδιο για την υποστήριξη των παγκόσμιων στόχων αναφορικά με τη μείωση των εκπομπών κατά 50% την επόμενη δεκαετία και επίτευξη Καθαρών Μηδενικών εκπομπών έως το 2050. Η διακήρυξη δεσμεύει τους υπογράφοντες σχετικά με τον σχεδιασμό, τη μέτρηση και την υποβολή εκθέσεων.
