Ροή
Θετικά μηνύματα εξέπεμψε η εγχώρια αγορά αλκοολούχων ποτών στην Ελλάδα το 2023, με τις πωλήσεις να αυξάνονται έναντι της αμέσως προηγούμενης χρονιάς, με την κατανάλωση να κινείται σε ανοδική τροχιά έχοντας απορροφήσει σε μεγάλο βαθμό τους κραδασμούς που προκάλεσε η πανδημία.
Ωστόσο, το μεγάλο «αγκάθι» για την αγορά αλκοολούχων ποτών παραμένει ο υψηλός ειδικός φόρος κατανάλωσης, ο οποίος απέχει πολύ από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο και σύμφωνα με τους αρμόδιους φορείς του κλάδου, δημιουργεί μεγάλες στρεβλώσεις σε έναν από τους πιο δυναμικούς κλάδους της ελληνικής οικονομίας και ενισχύει το παράνομο εμπόριο.
Η πρόταση της ΕΝΕΑΠ για κλιμακωτή μείωση του ΕΦΚ
Για την Ένωση Επιχειρήσεων Αλκοολούχων Ποτών (ΕΝ.Ε.Α.Π), που εκπροσωπεί τις μεγαλύτερες εταιρείες του κλάδου αλκοολούχων ποτών, αποτελεί πάγιο αίτημα η αναπροσαρμογή του ειδικού φόρου κατανάλωσης των αλκοολούχων ποτών στην Ελλάδα στο μέσο επίπεδο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Νέα πρόταση της ΕΝΕΑΠ, την οποία αναμένεται να καταθέσει στα αρμόδια υπουργεία το αμέσως επόμενο διάστημα, είναι να μειωθεί σταδιακά ο Ειδικός Φόρος Κατανάλωσης (ΕΦΚ) σε τρεις διαδοχικές φάσεις και δη κατά 10% ετησίως για τρία χρόνια.«Πρόκειται για ένα δημοσιονομικά ουδέτερο μέτρο» εξήγησε χθες στους δημοσιογράφους η Γενική Διευθύντρια της ΕΝΕΑΠ, Σοφίκα Παπανικολάου, αποκαλύπτοντας πως έχουν ήδη κατατεθεί αιτήματα για συνάντηση με τους αρμόδιους υπουργούς Οικονομικών, Ανάπτυξης, Υγείας κλπ, προκειμένου να παρουσιαστεί η νέα πρόταση της ένωσης, η οποία έχει βασιστεί σε πρόσφατη μελέτη του ΙΟΒΕ.
Στην εν λόγω μελέτη έχει εκτιμηθεί η επίδραση της σταδιακής μείωσης του ΕΦΚ των αλκοολούχων ποτών από το υφιστάμενο επίπεδο των 2.550 ευρώ ανά 100 lt αιθυλικής αλκοόλης στα 1.800 ευρώ ανά 100 lt αιθυλικής αλκοόλης (μέσος όρος ΕΕ) σταδιακά σε τρεις διαδοχικές φάσεις.
Πάνω από 20% το παράνομο εμπόριο
Σύμφωνα με την ΕΝΕΑΠ, η προσαρμογή του ΕΦΚ δεν αναμένεται να οδηγήσει σε μεγάλη αύξηση της πραγματικής κατανάλωσης, αλλά αντίθετα θα βοηθήσει στη μετακίνηση ποσοτήτων από τα παράνομα προς τα νόμιμα αλκοολούχα ποτά.
Να σημειωθεί εδώ ότι σύμφωνα με εκτιμήσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, το παράνομο εμπόριο αλκοολούχων ποτών στην Ελλάδα ανέρχεται στο 11% της συνολικής κατανάλωσης, ωστόσο για τις επιχειρήσεις του κλάδου, το ποσοστό αυτό εκτιμάται ότι είναι τουλάχιστον διπλάσιο και ξεπερνά το 20%.
Σύμφωνα με το ΙΟΒΕ, οι συνολικές απώλειες φορολογικών εσόδων από το παράνομο εμπόριο αλκοολούχων ποτών ανέρχονται περίπου σε 70 εκατ. ευρώ (μη καταβολή ΕΦΚ και ΦΠΑ), χωρίς να περιλαμβάνονται οι απώλειες από το προϊόν των διήμερων αποσταγματοποιών. Μάλιστα, οι απώλειες φορολογικών εσόδων ενδέχεται να είναι σημαντικά υψηλότερες, καθώς ο κύριος όγκος των παρανόμως διακινούμενων ποτών διοχετεύεται στην επιτόπια αγορά, όπου το έσοδο ΦΠΑ είναι σημαντικά υψηλότερο. Αναφορικά με το προϊόν απόσταξης των διήμερων αποσταγματοποιών (χύμα τσίπουρο), οι απώλειες από ΕΦΚ εκτιμώνται σε έως και 90 εκατ. ευρώ, καθώς το συγκεκριμένο προϊόν, αξιοποιώντας το χαμηλό καθεστώς φορολόγησης, διοχετεύεται στην αγορά σε πολλαπλάσιες ποσότητες (είτε χωρίς να δηλώνονται, είτε από παράνομα αποστακτήρια) για εμπορική χρήση.
Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία τα οποία έχει επεξεργαστεί η ΕΝΕΑΠ, η κλιμακωτή μείωση του ΕΦΚ σε ορίζοντα τριετίας ώστε αυτός να συγκληθεί με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο θα περιορίσει το παράνομο εμπόριο, αυξάνοντας τις πωλήσεις νόμιμων προϊόντων κατά περίπου 10% μέχρι το 2026, σε σύγκριση με το σενάριο διατήρησης του ΕΦΚ. Ταυτόχρονα, θα ενισχύσει τα κίνητρα για διάθεση νόμιμων προϊόντων στα κανάλια επιτόπιας κατανάλωσης (τουριστικός τομέας και εστίαση), ενισχύοντας τη νόμιμη κατανάλωση κατά 4,0% ετησίως.
Την ίδια στιγμή μια κλιμακωτή αναπροσαρμογή του ΕΦΚ στα αλκοολούχα θα αυξήσει το ΑΕΠ κατά περίπου 325 εκατ. ευρώ την περίοδο 2024-2026, θα αυξήσει την απασχόληση σε όλη την αλυσίδα εφοδιασμού αλκοολούχων ποτών κατά 11,3 χιλ. θέσεις πλήρους απασχόλησης, θα έχει ουδέτερο ή και θετικό δημοσιονομικό ισοζύγιο με συνολική μεταβολή εσόδων (ΕΦΚ, ΦΠΑ, φόροι εισοδήματος) έως και 8 εκατ. ευρώ, ενώ θα επεκτείνει την εγχώρια παραγωγή κατά 10% σε βάθος τριετίας (σε σύγκριση με το σενάριο διατήρησης του ΕΦΚ), προστατεύοντας τη βιωσιμότητα των επιχειρήσεων και των θέσεων εργασίας στην περιφέρεια. Παράλληλα, θα ενισχύσει τη ρευστότητα των επιχειρήσεων και θα οδηγήσει σε απελευθέρωση κεφαλαίων που θα μπορούν να κατευθυνθούν σε τομείς επιχειρηματικής δράσης όπως η έρευνα και ανάπτυξη νέων προϊόντων, η απασχόληση νέου επιστημονικού προσωπικού και η προβολή των ελληνικών προϊόντων στις διεθνείς αγορές.
Τέλος θα προκύψει εξορθολογισμός του φορολογικού πλαισίου τοποθετώντας την Ελλάδα πλησιέστερα σε χώρες που έχουν αντίστοιχο τουριστικό προϊόν, όπως η Πορτογαλία και η Ιταλία, ενώ δύναται να μειωθεί η λιανική τιμή πώλησης μιας τυπικής φιάλης αλκοολούχου ποτού κατά 10,7% μεταξύ 2023-2026.
«Σε μια φιάλη ποτού σήμερα που κοστίζει 18 ευρώ, τα 11 ευρώ είναι φόροι»
«Σε μια φιάλη αλκοολούχου ποτού σήμερα που κοστίζει 18 ευρώ, τα 11 ευρώ είναι φόροι» εξήγησε η κυρία Παπανικολάου, τοποθετώντας στο 60% την επιβάρυνση του φόρου στην τελική τιμή του προϊόντος.
Όπως προκύπτει από τη μελέτη του ΙΟΒΕ, από την περίοδο της ύφεσης, οι συντελεστές ειδικού φόρου κατανάλωσης (ΕΦΚ) στα αλκοολούχα ποτά αυξήθηκαν σε ακραίο βαθμό, οδηγώντας τόσο σε συρρίκνωση της νόμιμης αγοράς, όσο και σε αυξημένα κίνητρα για παράνομο εμπόριο, τάσεις που ενισχύθηκαν και από τη μείωση του διαθέσιμου εισοδήματος των καταναλωτών. Ως αποτέλεσμα, από το 2009 και ύστερα έχει μειωθεί αισθητά η συνεισφορά του κλάδου τόσο ως προς το ΑΕΠ όσο και ως προς την απασχόληση, ενώ ταυτόχρονα έχει ενισχυθεί ο αθέμιτος ανταγωνισμός και έχουν μειωθεί τα περιθώρια ανάπτυξης για τις επιχειρήσεις του κλάδου.
Η Ελλάδα έχει με διαφορά τον υψηλότερο συντελεστή ΕΦΚ αλκοολούχων ποτών ανάμεσα στις χώρες της ΕΕ-27 με βάση την αγοραστική δύναμη των Ελλήνων καταναλωτών, τον 5ο υψηλότερο σε ονομαστική αξία, καθώς και υπερδιπλάσιο ΕΦΚ από τον μέσο όρο γειτονικών και τουριστικά ανταγωνιστικών χωρών.
«Σε ένα μπουκάλι στην Ελλάδα οι φόροι είναι 11 ευρώ, ενώ στη γειτονική Βουλγαρία δεν ξεπερνoύν τα 1,19 ευρώ», αποκάλυψε η κυρία Παπανικολάου.
Αξίζει δε να σημειωθεί ότι από το 1998 μέχρι σήμερα, η φορολογία αλκοολούχων ποτών στην Ελλάδα αυξήθηκε συνολικά οκτώ φορές, με τις τέσσερις αυξήσεις να πραγματοποιούνται εντός του διαστήματος 2009-2010, οδηγώντας σε αύξηση του ΕΦΚ αλκοολούχων ποτών κατά 125%. Τα αποστάγματα συνεισφέρουν 64% των κρατικών εσόδων, ενώ αντιπροσωπεύουν το 22% της κατανάλωσης αιθυλικής αλκοόλης στην ελληνική αγορά.
Το σύστημα lotify
Από τις αρχές Φεβρουαρίου 2024 έχει τεθεί σε εφαρμογή το σύστημα lotify, μια ηλεκτρονική πλατφόρμα στην οποία καταχωρίζονται όλα τα αλκοολούχα ποτά που εισάγονται και παράγονται, ώστε να ελεγχθεί εάν ένα προϊόν έχει μπει στη χώρα νόμιμα και έχει καταβάλει τους απαιτούμενους φόρους.
Η πλατφόρμα lotify μπορεί να ταυτοποιεί τον αριθμό LOT στον μεγαλύτερο όγκο εισαγόμενων και εξαγόμενων αλκοολούχων ποτών, ως ένα σημαντικό «εργαλείο» ελέγχου.
«Το σύστημα φαίνεται πως λειτουργεί αλλά σίγουρα χρήζει τεχνικών διορθώσεων. Είναι πολύ νωρίς να έχουμε αποτελέσματα και είμαστε σε συζητήσεις με με την ΑΑΔΕ και το Υπουργείο Οικονομικών για την εξέλιξη του» εξήγησε η Corporate Relations Manager της Diageo Southern Europe, Έφη Μπούρα.
Η ΕΝΕΑΠ
Η Ένωση Επιχειρήσεων Αλκοολούχων Ποτών (ΕΝ.Ε.Α.Π) εκπροσωπεί τις μεγαλύτερες εταιρείες του κλάδου αλκοολούχων ποτών, που εισάγουν και διακινούν το 80% των διεθνών μαρκών premium αλκοολούχων ποτών στην Ελλάδα. Τα μέλη της εισάγουν και διακινούν το 80% των ελληνικών και διεθνών μαρκών premium αλκοολούχων ποτών στην Ελλάδα. Εταιρείες- μέλη της είναι οι: ΑΜΒΥΞ, Β.Σ.ΚΑΡΟΥΛΙΑΣ, CAMPARI GROUP, DIAGEO, PERNOD RICARD.
