Ροή
Ένας μήνας κλείνει σήμερα από το δημοψήφισμα που «έδειξε» στη Βρετανία την έξοδο από την Ευρωπαϊκή Ένωση, αιφνιδιάζοντας Βρετανούς και Ευρωπαίους, αλλά και ολόκληρο τον κόσμο.
Οι κάλπες της 23ης Ιουνίου εξελίχθηκαν σε θρίλερ, καθώς τα δύο στρατόπεδα –Brexit και Bremain– έδιναν μάχη στήθος με στήθος, μέχρι να ξεκαθαρίσει τα ξημερώματα της Παρασκευής η επικράτηση του Brexit.
Με τις δημοσκοπήσεις και τις εταιρείες στοιχημάτων να «δείχνουν» Bremain, το σοκ από το εκλογικό αποτέλεσμα ήταν μεγάλο –για τις αγορές, τη βρετανική πολιτική σκηνή και τις Βρυξέλλες. Με εξαίρεση τις αγορές, που απορρόφησαν γρήγορα τους κραδασμούς και ανέκτησαν τα προ Brexit επίπεδα, το τοπίο παραμένει θολό έως σήμερα για το ποια θα είναι η επόμενη ημέρα τόσο για τη Βρετανία όσο και την Ένωση.
Τις «πληγές» της μετρά η Βρετανία
Το δημοψήφισμα άφησε πίσω του μια «πληγωμένη» Βρετανία, έναν διχασμένο λαό και μεγάλη πολιτική αβεβαιότητα, μετά την παραίτηση του David Cameron και την ανάδειξη της Theresa May στην πρωθυπουργία της χώρας –χωρίς ουσιαστική αναμέτρηση στους κόλπους των Τόρις.
Όπως ανακοίνωσε την Παρασκευή η βρετανική αστυνομία, τον τελευταίο μήνα έχουν διαπραχθεί στη χώρα τουλάχιστον 6.200 εγκλήματα μίσους –παρενοχλήσεις, επιθέσεις και άλλες μορφές βίας– που αν μη τι άλλο αποδεικνύουν πόσο τραυματικά βίωσε ο βρετανικός λαός την πορεία προς τις κάλπες και, εν συνεχεία, προς την έξοδο από την ΕΕ.
Την ίδια ώρα, μεγάλος αριθμός Βρετανών πολιτών σχηματίζουν ουρές στις πρεσβείες άλλων ευρωπαϊκών κρατών στη Βρετανία προκειμένου να αιτηθούν υπηκοότητα, ώστε να διασφαλίσουν ότι θα παραμείνουν «πολίτες της ΕΕ».
«Ταγκό» για δύο
Την ίδια ώρα, το παιχνίδι της «κολοκυθιάς» παίζουν Λονδίνο και Βρυξέλλες, με τους Ευρωπαίους αξιωματούχους να πιέζουν για επίσπευση των διαδικασιών του διαζυγίου και τη βρετανική κυβέρνηση να δηλώνει ότι δεν… βιάζεται.
Ενδειτικές των πιέσεων που ασκούν τα υπόλοιπα μέλη της ΕΕ για «γρήγορο, βελούδινο διαζύγιο» είναι οι δηλώσεις του Ιταλού υπουργού Οικονομικών το Σάββατο από την Τσενγκντού της Κίνας, όπου βρίσκεται σε εξέλιξη η σύνοδος του G20. O Carlo Padoan υπογράμμισε ότι «το Brexit έχει ήδη αντίκτυπο» και επισήμανε την ανάγκη να υπάρξουν διευκρινίσεις για το χρονοδιάγραμμα και τη διαδικασία εξόδου της Βρετανίας. «Όσο το συντομότερο τόσο το καλύτερο, ώστε αυτό να δημιουργηθεί μια νέα ισορροπία», είπε χαρακτηριστικά.
Η νέα Βρετανίδα πρωθυπουργός, πάντως, έχει ξεκαθαρίσει ότι θα χρειαστεί χρόνος για την ενεργοποίηση του Άρθρου 50 –που σηματοδοτεί και επίσημα τη διαδικασία της εξόδου– και δεν πρόκειται κάτι τέτοιο να συμβεί πριν το 2017, ενώ πολλοί τοποθετούν την εκκίνηση των διαδικασιών στα τέλη του 2017.
Χαμηλώνει ο πήχης για την οικονομία
Ούτε σε οικονομικό επίπεδο, όμως, τα σημάδια είναι ενθαρρυντικά. Τις τελευταίες ημέρες, τόσο το ΔΝΤ όσο και η ΕΚΤ έσπευσαν να χαμηλώσουν τον πήχη των προσδοκιών για την παγκόσμια και την ευρωπαϊκή ανάπτυξη.
Με χθεσινή παρέμβασή της, η διευθύντρια του ΔΝΤ, Christine Lagarde, προειδοποίησε ότι η αβεβαιότητα που διασπείρει το Brexit πρέπει να τερματιστεί το συντομότερο δυνατό, τονίζοντας τις αρνητικές επιπτώσεις που θα έχει για τις προοπτικές της παγκόσμιας οικονομίας.
Μία ημέρα πριν, ο Mario Draghi επισήμανε ότι η ΕΚΤ θα είναι σε καλύτερη θέση ώστε να διαχειριστεί και να αποτιμήσει τις επιπτώσεις του Brexit τους προσεχείς μήνες και δεσμεύτηκε για την ετοιμότητα της κεντρικής τράπεζας «να δράσει άμεσα με όλα τα διαθέσιμα εργαλεία της, αν αυτό απαιτηθεί». «Η ανάπτυξη της Ευρωζώνης για το δεύτερο τρίμηνο θα είναι πιθανότατα ηπιότερη από εκείνη του πρώτου τριμήνου», προειδοποίησε ο κεντρικός τραπεζίτης.
Στον επιχειρηματικό κόσμο επικρατεί έντονη αβεβαιότητα και απαισιοδοξία. Όπως προκύπτει από τα ευρήματα της τελευταίας έρευνας της Deloitte, η οποία διενεργήθηκε σε δείγμα 132 οικονομικών διευθυντών των μεγαλύτερων βρετανικών εταιρειών, από τις 23 Ιουνίου και μετά, το 73% δηλώνει πλέον «λιγότερο αισιόδοξο» για τις προοπτικές των εταιρειών στις οποίες εργάζονται. Να σημειωθεί εδώ πως πρόκειται για τη μεγαλύτερη αύξηση του αρνητικού κλίματος μεταξύ των επικεφαλής του χρηματοοικονομικού κλάδου από το 2007.
«Στη μετά Brexit εποχή, οι εταιρείες προσπαθούν να θωρακίσουν τους ισολογισμούς τους, αναζητώντας τρόπους μείωσης του κόστους, αύξησης των ταμειακών ροών και σημαντικής συγκράτησης των δαπανών», σχολιάζει ο Ian Stewart, επικεφαλής οικονομολόγος της Deloitte.
Η Βρετανία φεύγει, οι μεταρρυθμίσεις έρχονται
Όπως κάθε νόμισμα, έτσι και η αποχώρηση της Βρετανίας έχει δύο όψεις. Σύμφωνα με τον Nicolas Veron, ανώτερο συνεργάτη του ερευνητικού ινστιτούτου Bruegel στις Βρυξέλλες, το Brexit γεννά μια μεγάλη ευκαιρία για την Ευρωπαϊκή Ένωση να δρομολογήσει μεταρρυθμίσεις στον χρηματοπιστωτικό τομέα που η Βρετανία –εμμέσως πλην σαφώς– μπλόκαρε.
Σε πρόσφατο άρθρο του στο Bloomberg View, ο κ. Veron επισημαίνει τον ανασταλτικό ρόλο που έχει παίξει στη μεταρρυθμιστική αυτή διαδικασία ο Βρετανός επίτροπος Jonathan Hill, ο οποίος ήταν επιφορτισμένος με το χαρτοφυλάκιο «Χρηματοπιστωτική σταθερότητα, Χρηματοοικονομικές υπηρεσίες και Ενοποίηση των κεφαλαιαγορών» αλλά δεν επέδειξε την απαιτούμενη βούληση για να προωθήσει τις μεταρρυθμίσεις που είναι αναγκαίες για θα ενισχυθούν οι αναπτυξιακές προοπτικές των μελών της ΕΕ.
Σύμφωνα με τον κ. Veron, το χαρτοφυλάκιο του Hill θα αναλάβει μετά την παραίτησή του ο αντιπρόεδρος της Κομισιόν, Valdis Dombrovskis, και αυτό «κατά τραγική ειρωνεία, θα δημιουργήσει μια μεγάλη ευκαιρία». Όπως σημειώνει ο ίδιος, λίγα μέτρα μπορούν να επισπεύσουν περισσότερο την ανάπτυξη στην Ευρώπη από τη μεγαλύτερη ενοποίηση και τόνωση των κεφαλαιαγορών σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
«Μόνο έτσι θα μπορέσει η Βρετανία να ξαναχτίσει τις γέφυρες των αγορών με το χρηματοοικονομικό κέντρο που ήταν μέχρι σήμερα το Λονδίνο», καταλήγει ο αναλυτής.
