Παναγιώτης Πετράκης: Οι επιπτώσεις της κρίσης θα διαρκέσουν δύο με τρία χρόνια

«Μπροστά μας είναι τα προβλήματα της ύφεσης, η αυξημένη ανεργία, οι προβληματικές επιχειρήσεις, η απουσία δημόσιων εσόδων, και η αύξηση του δανεισμού» επισημαίνει μεταξύ άλλων o Παναγιώτης Πετράκης, μιλώντας στο insider.gr για το πλήγμα που θα επιφέρει ο κορονοϊός στην ελληνική οικονομία.

O καθηγητής Οικονομικών του ΕΚΠΑ, αναφέρει πως η ανάκαμψη θα έχει την μορφή U και όχι V λόγω των ιδιομορφιών της ελληνικής οικονομίας, προσθέτοντας πως αρχίζει να σχηματίζεται Plan B σε περίπωση που υπάρξει και νέο κύμα πανδημίας.

Η Ελλάδα, όπως φαίνεται από τις προβλέψεις ξένων τραπεζών και οικονομικών ινστιτούτων, δέχεται πιθανότατα ένα από τα πιο σφοδρά χτυπήματα από τον κορονοϊό. Υπό αυτό το πρίσμα θα πρέπει να ληφθούν πρόσθετα γενναία μέτρα δημοσιονομικής στήριξης σε κλάδους που πλήττονται άμεσα από τον κορονοϊό;

Η Ελλάδα, όπως και όλος ο κόσμος, έχει ήδη δεχτεί το μεγαλύτερο μέρος του χτυπήματος εάν βεβαίως ανοίξουμε ξανά, έστω και σταδιακά τον Μάιο. Εάν π.χ. οι εκτιμήσεις του IMF είναι ορθές (δηλαδή 10% ύφεση το 2020 και 5,5% ανάκαμψη το 2021) αυτό σημαίνει ότι από τον Ιούνιο του 2020 μέχρι και τον Μάιο του 2021, το επόμενο δηλαδή δωδεκάμηνο που μας ενδιαφέρει, η ύφεση θα είναι -1,02%! Έτσι όμως που το ακούει ο κόσμος πιστεύει ότι το -10% είναι μπροστά μας. Μπροστά μας όμως είναι α) τα προβλήματα της ύφεσης, αυξημένη ανεργία, προβληματικές επιχειρήσεις, απουσία δημόσιων εσόδων, αύξηση του δανεισμού κ.τ.λ., β) το επιδημιολογικό φαινόμενο που δεν έχει ακόμα τιθασευτεί.

Εάν δεν τιθασευτεί ενδεχομένως οδηγούμεθα σε μία μείζονα μεταβολή των οικονομικών συνθηκών που θα ήθελα να τις συζητήσουμε σε μεταγενέστερο χρόνο. Εάν μείνουμε εκεί που είμαστε η κρίση έχει ακόμα διαχειρίσιμο χαρακτήρα.

Θα ήταν προτιμότερο να μην είχαν επιστραφεί τα 23 δισ. ευρώ του Γ΄ Μνημονίου οπότε σήμερα το «μαξιλάρι» θα ήταν πολύ μεγαλύτερο

Η Ελλάδα έχει το πλεονέκτημα του buffer ώστε να λάβει πρόσθετα μέτρα στήριξης της οικονομίας. Πιστεύετε πως θα χρησιμοποιηθεί σύντομα το «μαξιλάρι ασφαλείας» και αν ναι τι θα συνεπάγεται η χρήση του μελλοντικά;

Φαντάζομαι ότι το υπουργείο Οικονομικών θα κάνει την καλύτερη δυνατή διαχείριση της ρευστότητας. Το εάν δικαιωθεί ή όχι η υπερφορολόγηση της τελευταίας τριετίας, πολύ λίγη αξία έχει υπό τις παρούσες συνθήκες. Να θυμίσω μόνο ότι, όπως είχα υποστηρίξει από το 2017 που ουσιαστικά απεφασίσθη η υπεροφορολόγηση, θα ήταν προτιμότερο να μην είχαν επιστραφεί τα 23 δισ. ευρώ του Γ΄ Μνημονίου οπότε σήμερα το «μαξιλάρι» θα ήταν πολύ μεγαλύτερο αλλά και ο ρυθμός μεγέθυνσης την τριετία 2017 – 2019 πολύ μεγαλύτερος. Έτσι σήμερα θα είχαμε πολύ μεγαλύτερο μαξιλάρι και πολύ καλύτερη αφετηρία να διαχειριστούμε την κρίση. Σε κάθε περίπτωση είναι πολύ καλό για την οικονομία που υπάρχει το μαξιλάρι παρόλο που, λόγω των μεγεθών και των αναγκών που δημιουργούνται αυτό που θα έχει από εδώ και πέρα σημασία είναι η Ευρωπαϊκή πολιτική αντιμετώπισης της κρίσης.

Υπάρχει Plan B για την ελληνική οικονομία, αν υπάρξει και δεύτερο κύμα πανδημίας μετά τον Σεπτέμβριο όπως έχουν αναφέρει οι επιστήμονες;

Προφανώς αρχίζει να σχηματίζεται Plan B για όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση και για την ελληνική οικονομία σε περίπτωση που υπάρξουν νέα σοβαρά κύματα πανδημίας. Οι προδιαγραφές του νομίζω ότι θα πάνε την Ευρωζώνη και την Ευρωπαϊκή Ένωση πολύ μακριά στο μέλλον. Το όποιο Plan B θα εξαρτηθεί πάρα πολύ από τα επιδημιολογικά χαρακτηριστικά. Που και πώς θα ξεσπάσουν τα επόμενα κύματα. Επίσης θα εξαρτηθεί από τα χαρακτηριστικά του Plan A, δηλαδή με ποιου είδους πολιτικές εφαρμόζονται σήμερα. Επίσης θα εξαρτηθεί από το πώς θα εισέλθουμε στην κανονικότητα αφού πάρα πολλά θέματα, συμπεριφορές, πτωχεύσεις κ.τ.λ. θα έχουν ένα πολύ σοβαρό ρόλο στην διαδικασία της οικονομικής επιστροφής.

Η ανάκαμψη που θα έλθει, υπό κανονικές συνθήκες, θα έχει την μορφή U και όχι V λόγω τον ιδιομορφιών της οικονομίας μας

Η πανδημία και οι ΠΝΠ της κυβέρνησης ενεργοποίησαν έκτακτους μηχανισμούς στην αγορά εργασίας όπως αναστολή συμβάσεων, ενδο-ομιλική μετακίνηση εργαζόμενων, εκ περιτροπής εργασία με μείωση μισθού, εξ αποστάσεως απασχόληση και άλλα. Από την άλλη  πλευρά οι εργοδότες -μέσω του ΣΕΒ- ζητούν περισσότερη ευελιξία στην εργασία και προτείνουν σχήματα όπως η ανταλλαγή εργαζόμενων μεταξύ επιχειρήσεων που συνεργάζονται, που είναι πρωτόγνωρα για τα ελληνικά δεδομένα. Πιστεύετε ότι είναι εφικτό να επανέλθει η κανονικότητα στην πολύπαθη ελληνική αγορά εργασίας, ή η κρίση του κορονοϊού θα την βάλει στην «εντατική» για αρκετά χρόνια;

Η ανάκαμψη που θα έλθει, υπό κανονικές συνθήκες, θα έχει την μορφή U και όχι V λόγω τον ιδιομορφιών της οικονομίας μας αλλά και κυρίως λόγω της παρατεταμένης αβεβαιότητας που θα διατηρηθεί στην παγκόσμια οικονομία εκτός εάν αλλάξουν προς το καλύτερο τα επιδημιολογικά δεδομένα. Οι επιπτώσεις της κρίσης θα διαρκέσουν δύο με τρία χρόνια και θα δημιουργηθούν αρκετά νέα δεδομένα σ’ όλους τους κοινωνικούς τομείς τα οποία στην συνέχεια θα επικρατήσουν ως κανονικές πρακτικές. Εδώ πάντως δεν περιλαμβάνονται ακραίες αποφάσεις που αφορούν το πυρήνα της κρίσης ιδίως δε στον εργατικό χώρο.

Τα κόκκινα δάνεια δε θα απομειωθούν εύκολα

Βλέπουμε πως τα περισσότερα κεντρικά προγράμματα (από ΕΚΤ, ESM, Κομισιόν, ETEπ) που υλοποιούνται στοχεύουν στην τόνωση της ρευστότητας μέσω δανειοδοτήσεων. Στην Ελλάδα ωστόσο ο μεγάλος βραχνάς είναι ο τεράστιος όγκος των NPEs. Πιστεύετε πως θα υπάρξει ένας νέος φαύλος κύκλος μη εξυπηρετούμενων δανείων στο άμεσο μέλλον; Οι τράπεζες θα προβούν σε ανάλογες προβλέψεις για τα χαρτοφυλάκια τους;

Το κόστος χρήματος θα κινηθεί γύρω στο μηδέν για τα επόμενα δύο χρόνια. Συνεπώς η ρευστότητα θα είναι επαρκής. Αυτό όμως σημαίνει ότι οι jombie firms θα αυξηθούν και τα κόκκινα δάνεια δε θα απομειωθούν εύκολα. Προφανώς η σχετική εξυγίανση θα καθυστερήσει σημαντικά και θα διαφοροποιηθεί. Προς το παρόν οι τράπεζες θα αντιμετωπίζουν πολύ ελαφρότερους κανόνες εποπτείας, δε θα διανείμουν μερίσματα και βεβαίως θα πρέπει να αρχίσουν πάλι να συσσωρεύουν προβλέψεις.