Γιατί το ισχυρό δολάριο απειλεί την παγκόσμια οικονομία

Viber Whatsapp Μοιράσου το
Γιατί το ισχυρό δολάριο απειλεί την παγκόσμια οικονομία

Το πιο ισχυρό νόμισμα του κόσμου, το δολάριο, «δείχνει τα δόντια του» τις τελευταίες εβδομάδες, πανηγυρίζοντας με τον πιο καταφανές τρόπο τη νίκη του Donald Trump.

Όπως αναφέρει σε άρθρο του ο Economist, στις τρεις εβδομάδες που έχουν μεσολαβήσει από τις αμερικανικές εκλογές, το αμερικανικό νόμισμα κατέγραψε μια από τις πιο ισχυρές ανόδου στην ιστορία του και, πλέον, φιγουράρει σε επίπεδα 40% πάνω από εκεί που βρισκόταν το 2011.

Τα τελευταία χρόνια, το δολάριο κερδίζει σταδιακά έδαφος έναντι των νομισμάτων των ανεπτυγμένων αλλά και των αναδυόμενων κρατών. Το τελευταίο ράλι του, όμως, οφείλεται στις προσδοκίες για αλλαγή του οικονομικού μείγματος στις ΗΠΑ. Οι επενδυτές επένδυσαν πολλά –κυριολεκτικά– στις υποσχέσεις του Trump για μείωση της φορολογίας και αύξηση των δημόσιων δαπανών στις υποδομές της χώρας. Η εκτόξευση των δημόσιων δαπανών θα αναγκάσει τη Fed να προχωρήσει πιο δυναμικά σε αύξηση των επιτοκίων.

Η επιτάχυνση της ανάπτυξης στη μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου δεν ακούγεται και τόσο κακή -εκ πρώτης όψεως. Κάτι αντίστοιχο είχε συμβεί στην πρώτη θητεία του Ronald Reagan, όταν τα δημοσιονομικά ελλείμματα γιγαντώθηκαν, μαζί με τα επιτόκια, εκτοξεύοντας το δολάριο σε ιστορικά υψηλά. Η εξέλιξη αυτή δημιούργησε προβλήματα στην παγκόσμια οικονομία και εάν επαναληφθεί κάτι αντίστοιχο τώρα, οι επιπλοκές θα είναι ακόμη πιο σοβαρές. Καθώς οι οικονομίες των αναδυόμενων αγορών αναπτύσσονται με ραγδαίους ρυθμούς, η αμερικανική οικονομία ως ποσοστό της παγκόσμιας μειώνεται –ενώ, αντίθετα, οι χρηματοοικονομικές αγορές και οι κεφαλαιαγορές μεγεθύνονται. Μέσα σε αυτό το περιβάλλον, το δολάριο αποκτά μεγαλύτερη βαρύτητα καθώς ενδυναμώνεται και η ανισορροπία αυτή εμπεριέχει σοβαρούς κινδύνους για τον υπόλοιπο κόσμο αλλά και την ίδιες τις ΗΠΑ.

Μια νέα εποχή ανατέλλει

Μπορεί η παρουσία των ΗΠΑ ως εμπορική δύναμη να διολισθαίνει, αλλά το δολάριο παραμένει το αδιαμφισβήτητο νόμισμα του παγκόσμιου εμπορίου, αφού κερδίζει συνεχώς έδαφος εκτός των ΗΠΑ. Καθώς οι αναδυόμενες αγορές καλπάζουν, διψώντας για περισσότερες συναλλαγές σε χρηματοοικονομικά προϊόντα, αυξάνεται και η ζήτηση για δολάρια.

Ταυτόχρονα, μετά τη χρηματοοικονομική κρίση του 2008 που οδήγησε τα αμερικανικά επιτόκια στο ναδίρ, τα συνταξιοδοτικά ταμεία αναζητούν απεγνωσμένα επενδύσεις με καλύτερες αποδόσεις. Σε αυτή την κατεύθυνση, έχουν επενδύσει μεγάλο μέρος του χαρτοφυλακίου τους σε ομόλογα σε δολάρια που εκδίδονται σε διάφορες ασυνήθιστες χώρες, όπως η Μοζαμβίκη και η Ζάμπια. Η εισροή δολαρίων ήταν «χαράς ευαγγέλια» για τους εκδότες των κρατών αυτών, αφού ουσιαστικά δανείζονταν δολάρια με χαμηλότερα επιτόκια. Μέχρι πέρυσι, αυτοί οι τίτλοι σε δολάρια ξεπερνούσαν σε αξία τα 10 τρισ. –με το 1/3 του χρέους να εκδίδεται στις αναδυόμενες αγορές, αναφέρει το βρετανικό περιοδικό.

Καθώς, όμως, το δολάριο ενισχύεται, το κόστος εξυπηρέτησης αυτού του χρέους αυξάνει επώδυνα για τους εκδότες του (εκτός ΗΠΑ). Το πρόβλημα, όμως, δεν περιορίζεται μόνο σε αυτά τα κράτη, αφού ο δανεισμός φτηνού δολαρίου σε υπεράκτιους προορισμούς οδήγησε σε αύξηση της ζήτησης για τοπικές πιστώσεις. Οι κεφαλαιακές εισροές, όμως, οδηγούν σε αύξηση των τοπικών στοιχείων ενεργητικού δημιουργώντας κίνητρο για ακόμη μεγαλύτερο δανεισμό. Και η πικρή αλήθεια είναι ότι οι εκδότες των αναδυόμενων κρατών δεν χρησιμοποίησαν όλα τα δολάρια που δανείστηκαν για επενδύσεις –κάποια από τα χρήματα κατέληξαν σε τραπεζικούς λογαριασμούς –όπου χρησιμοποιήθηκαν ως μόχλευση– ή στη χρηματοδότηση άλλων επιχειρήσεων.

Η ενδυνάμωση του δολαρίου, όμως, αντιστρέφει αυτόν τον κύκλο, αφού οι δανειζόμενοι αναγκάζονται να χρησιμοποιήσουν τη ρευστότητα αυτή για να εξυπηρετήσουν το χρέος τους –που ακριβαίνει παράλληλα με την άνοδο του δολαρίου. Καθώς, όμως, τα κεφάλαια εγκαταλείπουν τις χώρες αυτές, οι τιμές των τίτλων πέφτουν. Το αποτέλεσμα είναι η μοίρα πολλών οικονομιών εκτός ΗΠΑ να δένεται ακόμη πιο σφιχτά στο άρμα του δολαρίου, τροφοδοτώντας έτσι έναν φαύλο κύκλο. Δεν είναι τυχαίο ότι στους μεγαλύτερους «χαμένους» από το πρόσφατο ράλι στο δολάριο είναι η Βραζιλία, η Χιλή και η Τουρκία –που τηρούν υπέρογκα χρέη σε δολάρια.

«Μπούμερανγκ» το ισχυρό δολάριο

Η εκτίναξη του δολαρίου εμπεριέχει σοβαρούς κινδύνους και για την ίδια τη γενέτειρα χώρα του, προειδοποιεί ο αρθρογράφος του Economist. Το ισχυρό δολάριο συμπιέζει τις εξαγωγές, διευρύνοντας το εμπορικό ισοζύγιο. Επί προεδρίας Reagan, η εκτίναξη του ελλείμματος οδήγησε σε προστατευτισμό –κάτι ανάλογο με αυτό που βλέπουμε σήμερα στις εξαγγελίες του Trump. Όσο αυξάνεται το έλλειμμα, αυξάνονται και οι πιθανότητες ο νέος πρόεδρος να επιβάλλει υπέρογκους δασμούς στις εισαγωγές από την Κίνα και το Μεξικό. Και αν ο Trump κάνει πράξη όλες αυτές τις προστατευτικές πολιτικές που έχει εξαγγείλει, οι συνέπειες θα είναι καταστροφικές για όλους.

Όπως είναι φυσικό, πολλά θα εξαρτηθούν από την πορεία του δολαρίου από εδώ και πέρα. Πολλοί επενδυτές διατηρούν την αισιοδοξία τους, υποστηρίζοντας ότι ήδη το δολάριο θεωρείται πανάκριβο έναντι των υπόλοιπων νομισμάτων. Η Fed, από την άλλη, έχει αποδείξει ότι αναβάλλει συνεχώς την αύξηση των επιτοκίων, εάν διαπιστώσει προβλήματα στις αναδυόμενες αγορές. Επιπλέον, τα νομίσματα αποκλίνουν σημαντικά πολλές φορές από τις θεμελιώδεις αξίες τους, για παρατεταμένες χρονικές περιόδους. Ακόμα, δεν είναι γνωστό πού θα στραφούν οι επενδυτές όταν αποφασίσουν να ρευστοποιήσουν τις δολαριακές τους θέσεις, αφού τόσο το ευρώ όσο και το γεν έχουν τα δικά τους προβλήματα να αντιμετωπίσουν. Ίσως, τελικά, η Fed να μην πάρει τόσο εύκολα την απόφαση για αύξηση των επιτοκίων την ερχόμενη εβδομάδα –τεντώνοντας το ήδη τεντωμένο σχοινί της αμερικανικής οικονομίας.

Αν το δολάριο παραμείνει στα σημερινά ισχυρά επίπεδα, υπάρχει πιθανότητα οι πιέσεις για προστατευτισμό να αντισταθμιστούν από μια διεθνή, συντονισμένη δράση; Οι έντονες συζητήσεις που γίνονται τελευταία για την ενδεχόμενη σύναψη μιας νέας συμφωνίας κατά τα πρότυπα του Plaza Accord –που συνήφθη μεταξύ των ΗΠΑ, της Ιαπωνίας, της Βρετανίας, της Γαλλίας και της Δυτικής Γερμανίας με στόχο την υποχώρηση του δολαρίου– μοιάζουν άκαιρες. Η Ιαπωνία και η Ευρώπη δίνουν μάχη με τον χαμηλό πληθωρισμό και δεν φαίνονται καθόλου πρόθυμες να δουν το νόμισμά τους να ενισχύεται –αν αναλογιστεί μάλιστα κανείς και τις πολιτικές νομισματικής σύσφιξης που απαιτείται για να γίνει αυτό.

Οι αμερικανικοί δείκτες καλπάζουν στην προοπτική επιτάχυνσης της οικονομίας, σημειώνει ο αρθρογράφος του Economist για να διαπιστώσει ότι «είναι τόσο αλαζονικές». Η παγκόσμια οικονομία είναι αδύναμη και η ενδυνάμωση του δολαρίου την αποδυναμώνει ακόμη περισσότερο, καταλήγει.

Ακολουθήστε το insider.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.