Ροή
Η ανάγκη συγκράτησης και αντιμετώπισης των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής έχει αναδείξει σε παγκόσμιο επίπεδο, την ανάγκη λήψης μέτρων προστασίας του φυσικού περιβάλλοντος αλλά και μεταρρύθμισης του οικοδομικού και κατασκευαστικού τομέα. Το δομημένο περιβάλλον δημιουργεί περίπου το 40% των εκπομπών άνθρακα που συντελούν στην υπερθέρμανση του πλανήτη και η παγκόσμια επιφάνεια που είναι καλυμμένη με κτίρια αναμένεται να διπλασιαστεί έως το 2060, σύμφωνα με την Architecture 2030, μια μη κερδοσκοπική οργάνωση με επίκεντρο το κλίμα.
Ενώ περίπου το 27% των εκπομπών που προέρχονται από το δομημένο περιβάλλον είναι λειτουργικές — παράγονται από διαδικασίες όπως η ψύξη, η θέρμανση ή ο φωτισμός — οι υπόλοιπες ενσωματώνονται στις κατασκευές μέσω της εξόρυξης, των οικοδομικών εργασιών και της μεταφοράς δομικών υλικών.
Η παράταση της διάρκειας ζωής των υφιστάμενων κατασκευών, η αύξηση της ενεργειακής απόδοσης και η επαναχρησιμοποίηση υλικών όταν κατεδαφίζονται ιδιοκτησίες αποτελούν παράγοντες που θα συντελέσουν στην απαλλαγή από τις ανθρακούχες εκπομπές ενός τομέα που δυναμιτίζει από μόνος του τις προσπάθειες διατήρησης της υπερθέρμανσης του πλανήτη εντός του ορίου των 2 βαθμών Κελσίου που ορίστηκε στη Συμφωνία του Παρισιού του 2015.
Οι αρχιτέκτονες ανακαινίζουν ιστορικά κτίρια και διασώζουν ακριβά υλικά όπως πέτρα ή μάρμαρο που διατηρήθηκαν για χιλιετίες, αλλά οι επείγουσες συνθήκες που δημιουργεί η κλιματικής κρίση μετατρέπουν τις κάποτε ad hoc και ευκαιριακές προσπάθειες σε ένα κίνημα που επιδιώκει να ενσωματώσει την αρχή της επαναχρησιμοποίησης σε κάθε στάδιο της κατασκευής, σε όλο τον κύκλο ζωής του κτιρίου.
Αυτό σημαίνει ότι τα κράτη πρέπει να χαρτογραφήσουν το κτιριακό απόθεμα και να δημιουργήσουν μια βάση δεδομένων που να διευκολύνει τη βιώσιμη δόμηση. Σημαίνει επίσης το σχεδιασμό νέων κατασκευών που θα λειτουργούν ως τράπεζες πόρων, ώστε να μπορούν, όπως το εύκολα και να μετατραπούν πολλές φορές σε κάτι νέο και εν τέλει να πληρούν τις αρχές της κυκλικής οικονομίας.
Η επίδραση του δομημένου περιβάλλοντος στην κλιματική αλλαγή τέθηκε στο επίκεντρο της COP27
Το δομημένο περιβάλλον τέθηκε στο επίκεντρο των συνομιλιών για το κλίμα υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών πέρυσι και ήταν ξανά στην ημερήσια διάταξη στη σύνοδο κορυφής COP27 φέτος στο Σαρμ ελ Σέιχ. Ωστόσο, ιστορικά, τα έργα αστικής ανάπλασης τείνουν να αποτελούν μεμονωμένες ενέργειες, προσαρμοσμένες σε ένα συγκεκριμένο κτίριο μεγάλης κλίμακας ή σε μια παραμελημένη γειτονιά — και ο πρωταρχικός στόχος είναι συνήθως η αναζωογόνηση της τοπικής οικονομίας.
Καθώς οι startups για το κλίμα εισέρχονται στον χώρο ανάπτυξης ακινήτων και χρησιμοποιούν την τεχνολογία για να καταγράψουν ψηφιακά τις υποδομές ολόκληρων κτιρίων μέχρι μεμονωμένα πλακάκια οροφής και νιπτήρες, προωθούν μια πιο ολιστική, συστηματική και κυκλική προσέγγιση.
Το κτίριο Circl της ολλανδικής τράπεζας ABN AMRO Group NV με γυάλινους τοίχους στην περιοχή Zuidas του Άμστερνταμ ενσαρκώνει τη νέα αυτή στρατηγική. Τα δοκάρια από πεύκη που στηρίζουν το περίπτερο του είναι βιδωμένα μεταξύ τους αντί να κολληθούν, έτσι ώστε κατόπιν να μπορούν αποσυναρμολογηθούν. Οι αίθουσες συνεδριάσεων όπου οι υπάλληλοι πραγματοποιούν συναντήσεις έχουν χωρίσματα με δομικά στοιχεία που έχουν συλλεχθεί από ένα πρώην γραφείο της εταιρείας Philips.
Το Circl διαθέτει επίσης αυτό που είναι γνωστό ως τρισδιάστατο «διαβατήριο υλικών», το οποίο περιγράφει τα εξαρτήματα του κτιρίου, πώς συναρμολογήθηκε και πώς μπορεί τελικά να αποσυναρμολογηθεί.
