Ροή
Άλμα άνω του 100% κατέγραψε ο τραπεζικός το 2019 -απόδοση διπλάσια από τον Γενικό Δείκτη, γεγονός που κάθε άλλο παρά τυχαίο είναι. Το προηγούμενο έτος, οι συστημικές τράπεζες πήραν μια σειρά από «γενναίες» αποφάσεις και έθεσαν τις βάσεις για την ταχύτερη εξυγίανση των χαρτοφυλακίων τους που παραμένουν «κόκκινα» σε ποσοστό 44%.
Το τραπεζικό «κραχ» του φθινοπώρου του 2018 θορύβησε εποπτικούς φορείς και τραπεζικές διοικήσεις που πήραν τη δύσκολη απόφαση να λάβουν δραστικά μέτρα για την αντιμετώπιση της μεγαλύτερης παθογένειας που παρουσιάζει σήμερα η ελληνική οικονομία: το τοξικό χαρτοφυλάκιο των τραπεζών που δεν τους επιτρέπει -ακόμη και σήμερα- να δανείσουν την πραγματική οικονομία.
Τον πήχη ανέβασε ο Επόπτης (SSM) ζητώντας μείωση του δείκτη NPEs κάτω του 20% έως το 2021 από τις ελληνικές τράπεζες. Ακόμη πιο φιλόδοξο στόχο έθεσε η νέα κυβέρνηση στις τράπεζες, με τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη να εξαγγέλλει τον φιλόδοξο αυτό στόχο από το βήμα της ΔΕΘ τον περασμένο Σεπτέμβριο. Με τον τρόπο αυτό, οι τραπεζικές διοικήσεις αντιλήφθηκαν ότι πρέπει να λάβουν δύσκολες αποφάσεις και να «κάψουν» κεφάλαια προκειμένου ο τραπεζικός κλάδος να ακολουθήσει -και να υποστηρίξει- την αλλαγή του κλίματος και την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης στην ελληνική οικονομία που έχει συντελεστεί το 2019.
Η βελτίωση της εικόνας των ελληνικών τραπεζών αποτυπώνεται στα αποτελέσματα 9μήνου με σημαντική βελτίωση των δεικτών οργανικής κερδοφορίας και διατήρηση της κεφαλαιακής τους επάρκειας σε ικανοποιητικά επίπεδα. Η αποκατάσταση της εμπιστοσύνης στην οικονομία και τον κλάδο έγινε αισθητή και σε επίπεδο καταθέσεων, οι οποίες ενισχύθηκαν κατά 5 δισ. ευρώ το πρώτο 10μηνο του έτους. Όσον αφορά στη χρηματοδότηση των τραπεζών, ο ELA αντικαταστάθηκε με την άντληση κεφαλαίων μέσω καλυμμένων ομολογιών, με την Εθνική Τράπεζα και την Πειραιώς να αντλούν 400 εκατ. ευρώ έκαστη.
Το σήμα της «εκκίνησης» έδωσε η Eurobank με την ανακοίνωση του Σχεδίου Επιτάχυνσης που ανακοίνωσε τον Νοέμβριο 2018, με απορρόφηση της Grivalia προκειμένου να χρηματοδοτήσει δύο τιτλοποιήσεις-μαμούθ, Pillar και Cairo, οι οποίες θα οδηγήσουν το δείκτη NPEs στο 8,8% στο τέλος του 2021. Ταυτόχρονα, προχωρά και στην πώληση της θυγατρικής διαχείρισης κόκκινων δανείων FPS στη doValue, όπως ανακοίνωσε στο τέλος του φετινού Δεκεμβρίου, αφού η διοίκηση της τράπεζας έδωσε τα «χέρια» με το ιταλικό fund. Με την κίνηση αυτή, η Eurobank ανέβασε κατακόρυφα το ταχύμετρο της εξυγίανσης των τραπεζικών χαρτοφυλακίων, ωθώντας και τους ανταγωνιστές της στην εξέταση ανάλογων δραστικών σχεδίων που θα επιτρέψουν τη μείωση των NPEs σε μονοψήφιο δείκτη έως το τέλος του 2021.
Σε αυτό το κλίμα, η Alpha Bank ανακοίνωσε στις αρχές Δεκεμβρίου το project Galaxy που περιλαμβάνει την τιτλοποίηση κόκκινων δανείων συνολικού ύψους 12 δισ. ευρώ, καθώς και την πώληση του servicer του ομίλου σε επενδυτή υπό την ονομασία «Νέα Cepal». Το σχέδιο βρίσκεται σε εξέλιξη, με τον CEO της τράπεζας Βασίλη Ψάλτη να τοποθετεί την ολοκλήρωσή του τους πρώτους μήνες του 2020, δεδομένου ότι έχει συντελεστεί ήδη το μεγαλύτερο τμήμα της προετοιμασίας των συναλλαγών και ουσιαστικά η προσπάθεια επικεντρώνεται στην εξεύρεση στρατηγικού επενδυτή μέσω διαγωνιστικής διαδικασίας.
Ακόμη νωρίτερα, στις αρχές Νοεμβρίου, η Τράπεζα Πειραιώς έκλεισε το πολυαναμενόμενο deal με την Intrum, το οποίο προβλέπει την ανάθεση χαρτοφυλακίου μη εξυπηρετούμενων δανείων ύψους 26 δισ. ευρώ στο σουηδικό fund μέσω της νέας εταιρείας Intrum Hellas που ανήκει κατά 20% στην Πειραιώς και 80% στην Intrum. Παρότι το εν λόγω σχέδιο δεν περιλαμβάνει απόσχιση του τοξικού χαρτοφυλακίου από το ενεργητικό της Πειραιώς, μέσω της διαδικασίας carve-out (όπως συμβαίνει σε Eurobank-Alpha Bank), ωστόσο είναι ένα σημαντικό βήμα για την αποτελεσματικότερη διαχείριση των NPEs με στόχο καλύτερα αποτελέσματα σε επίπεδο εισπραξιμότητας μέσω των ρυθμίσεων και διακανονισμών προσωπικών και επιχειρηματικών δανείων. Ταυτόχρονα, η τράπεζα εξαγγέλλει τιτλοποιήσεις ύψους 6 δισ. ευρώ τις οποίες προγραμματίζει για ολοκλήρωση εντός του πρώτου εξαμήνου του 2020.
Μικρότερα βήματα, αλλά προς τη σωστή κατεύθυνση, κάνει και η Εθνική Τράπεζα, η οποία διατηρεί πιο επιφυλακτική στάση απέναντι στα γρήγορα αλλά ακριβά σχέδια επίσπευσης της εξυγίανσης του κλάδου. Ο CEO Παύλος Μυλωνάς εξήγγειλε, πάντως, την επίσπευση των τιτλοποιήσεων από το 2021, φέτος, προκειμένου να αξιοποιήσει η τράπεζα το momentum της συστημικής λύσης «Ηρακλής» που αναμένεται να τεθεί σε εφαρμογή τους προσεχείς μήνες.
Το εθνικό σχέδιο εξυγίανσης των τραπεζών μέσω των τιτλοποιήσεων, γνωστό ως «Ηρακλής», το οποίο σχεδιάστηκε με βάση το ιταλικό μοντέλο GACs και βγήκε από το συρτάρι του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας μετά το κραχ του 2018, εξασφάλισε το «πράσινο φως» των Βρυξελλών μετά τις επιστάμενες προσπάθειες του Υπουργείου Οικονομικών ήδη από τις πρώτες εβδομάδες μετά τις εκλογές. Παρότι παράγοντες του τραπεζικού κλάδου, αλλά και των εποπτικών αρχών, αναγνωρίζουν ότι ο «Ηρακλής» είναι μια ακριβή λύση για τις ελληνικές τράπεζες, όλοι ωστόσο αναγνωρίζουν ότι η προώθηση μιας εθνικής λύσης έχει συμβάλλει ουσιαστικά στη βελτίωση του κλίματος και την αναβάθμιση του αξιόχρεου της χώρας από τους οίκους αξιολόγησης το 2019.
