ΤτΕ: Παρουσιάστηκε το αρχείο του Ιωάννη Πεσμαζόγλου (pics)

Το αρχείο του Ιωάννη («Γιάγκου») Πεσμαζόγλου παρουσιάστηκε σήμερα σε εκδήλωση που οργάνωσε το Ιστορικό Αρχείο της Τράπεζας της Ελλάδος (ΙΑΤΕ) στο Κεντρικό Κατάστημα στην Αθήνα, παρουσία της συζύγου του Μιράντας και των γιων του Βασίλη και Στέφανου.

Χαιρετισμός του Διοικητή κ. Γιάννη Στουρνάρα:

«Με χαρά σας καλωσορίζω στη σημερινή εκδήλωση που είναι αφιερωμένη στην παρουσίαση του προσωπικού αρχείου του Ιωάννη Πεσμαζόγλου. Ενός αρχείου που πρόσφατα δωρήθηκε και ενσωματώθηκε στο Ιστορικό Αρχείο της Τράπεζας της Ελλάδος. Το όνομα του Ιωάννη, ή μάλλον «Γιάγκου», Πεσμαζόγλου ήταν πολύ γνωστό στα αμφιθέατρα και τους διαδρόμους του Πανεπιστημίου Αθηνών, όταν ξεκινούσα τις σπουδές μου στο Τμήμα Οικονομικών Επιστημών. Η φήμη του δεν αφορούσε μόνο την ιδιότητά του ως εύστροφου και χαρισματικού οικονομολόγου, αλλά και εκείνη του πανεπιστημιακού δασκάλου και του ανθρώπου, που στη διάρκεια της δικτατορίας είχε παραμερίσει τις προσωπικές σκοπιμότητες και τους μικρόψυχους υπολογισμούς, για να υψωθεί ως σύμβολο υπεράσπισης των δημοκρατικών θεσμών.

...Το προσωπικό αρχείο του Γιάγκου Πεσμαζόγλου, που παραδίδουμε σήμερα στους ερευνητές, αναδεικνύει αυτή την πολύπλευρη δράση του ως επιστήμονα και πανεπιστημιακού, ως ευρωπαϊστή και διαπραγματευτή, ως οικονομολόγου και πολιτικού. Πρόκειται για το μεγαλύτερο προσωπικό αρχείο που φιλοξενείται στην Τράπεζα της Ελλάδος, μια πολύτιμη πηγή για τη μελέτη της σύγχρονης ιστορίας, της οικονομίας, της πολιτικής, των διεθνών σχέσεων και πλήθους άλλων θεμάτων που αφορούν τον 20ό αιώνα. Είναι τιμή για εμάς που βρίσκεται πλέον εδώ και το καλοσωρίζουμε στο σπίτι του.»

Ο διευθυντής του Κέντρου Πολιτισμού, Έρευνας και Τεκμηρίωσης Παναγιώτης Παναγάκης καλωσόρισε τους παριστάμενους στην εκδήλωση, επισημαίνοντας ότι «ο πολυσχιδής Γιάγκος Πεσμαζόγλου, εκτός του ότι υπήρξε μια εμβληματική φυσιογνωμία στο δημόσιο μεταπολεμικό βίο της Ελλάδας, είχε ένα σπάνιο, πολύ σπάνιο χάρισμα: συνδύαζε την υψηλού επιπέδου εκπαίδευση και μόρφωση με το ανήσυχο πνεύμα και την ισχυρή φαντασία ενός αληθινά πνευματικού ανθρώπου».

Ο Βασίλης Πεσμαζόγλου αναφέρθηκε στην απόφαση της οικογένειάς του να δωρίσει το αρχείο του πατέρα του στην Τράπεζα της Ελλάδος, μια λύση που, όπως είπε, τους ευχαριστεί όλους πάρα πολύ. Μιλώντας ειδικότερα για το αρχείο, ο κ. Πεσμαζόγλου τόνισε ότι προσφέρει στον ερευνητή τη δυνατότητα να βρει πολλά χρήσιμα στοιχεία για την περίοδο κατά την οποία ο πατέρας του εργαζόταν στο Υπουργείο Συντονισμού, στις αρχές της δεκαετίας του ΄50, όταν έγινε η υποτίμηση της δραχμής, αλλά και στη συνέχεια, όταν μετείχε στις πρώτες διαπραγματεύσεις για την είσοδο της χώρας μας στην ΕΟΚ. Η παρακολούθηση της ελληνικής οικονομίας καθ΄ όλη τη μεταπολεμική περίοδο και η εδραίωση της εμπιστοσύνης στο νόμισμα ήταν βασική έγνοια του Γιάγκου Πεσμαζόγλου, επεσήμανε ο γιος του, λέγοντας χαρακτηριστικά ότι αυτό «του δυσκόλευε ακόμα και τον ύπνο».

Κατόπιν, οι αρχειονόμοι του ΙΑΤΕ Βίκυ Ασκητή και Σπύρος Τακτικός παρουσίασαν λεπτομερώς το αρχείο Πεσμαζόγλου, εξιστορώντας παράλληλα τη ζωή και το έργο του σημαντικού Έλληνα οικονομολόγου και πολιτικού άνδρα. Όπως ανέφεραν, το αρχείο δωρήθηκε στην Τράπεζα της Ελλάδος τον Φεβρουάριο του 2017 από την οικογένεια Πεσμαζόγλου και εντάσσεται στην κατηγορία των προσωπικών αρχείων σημαντικών προσωπικοτήτων που σχετίζονται με την Τράπεζα της Ελλάδος. Το αρχείο Πεσμαζόγλου καταλαμβάνει σήμερα περισσότερα από 40 μέτρα και αποτελεί το μεγαλύτερο προσωπικό αρχείο που τηρείται στο ΙΑΤΕ – διπλάσιο σχεδόν από το ήδη ογκώδες αρχείο του Ξενοφώντος Ζολώτα, το οποίο παραδόθηκε στην έρευνα πριν από τρία χρόνια. Το υλικό του αρχείου καλύπτει τη χρονική περίοδο από το 1885 μέχρι το 2018 – ξεπερνά δηλαδή τα όρια ζωής του Γιάγκου Πεσμαζόγλου, καθώς περιλαμβάνει φακέλους της περιόδου 1885-1963 που αφορούν τον πατέρα του, Στέφανο, και περιέχει υλικό από εκδηλώσεις μνήμης που αφορούν την περίοδο από τον θάνατό του, το 2003, έως και το έτος 2018. Η ψηφιοποίηση του αρχείου Πεσμαζόγλου έχει ήδη ξεκινήσει και προβλέπεται να ολοκληρωθεί σταδιακά,
ενώ, όπως τόνισαν οι αρχειονόμοι, θα δίνεται προτεραιότητα σε εκείνα τα τμήματα του αρχείου με το μεγαλύτερο ερευνητικό ενδιαφέρον.

Χρονολόγιο Γιάγκου Πεσμαζόγλου

• 1918 Γεννιέται στη Χίο.
• 1935 - 1940 Σπουδάζει νομικές, πολιτικές και οικονομικές επιστήμες στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών.
• 1941 Δεκανέας στο Αλβανικό Μέτωπο.
• 1945 Νυμφεύεται τη Μιράντα Οικονόμου· διδάκτωρ της Νομικής Σχολής· υπότροφος στο Πανεπιστήμιο του Cambridge.
• 1949 Ολοκληρώνει το διδακτορικό του στο Cambridge και επιστρέφει στην Αθήνα.
• 1950 Εκλέγεται Υφηγητής στη Νομική Σχολή.
• 1951 - 1955 Γενικός Διευθυντής Οικονομικής Πολιτικής και Προγράμματος στο Υπουργείο Συντονισμού.
• 1955 - 1960 Οικονομικός Σύμβουλος της Τράπεζας της Ελλάδος.
• 1957 - 1961 Πρόεδρος της ελληνικής αντιπροσωπείας στις διαπραγματεύσεις για τη σύνδεση με την ΕΟΚ· το 1958 εισηγείται την ίδρυση του Βασιλικού (μετέπειτα Εθνικού) Ιδρύματος Ερευνών.
• 1960 Αναλαμβάνει Υποδιοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος.
• 1962 - 1965 Πρόεδρος της Επιτροπής Ευρωπαϊκής Συνεργασίας.
• 1967 Εκλέγεται έκτακτος καθηγητής Πολιτικής Οικονομίας· μετά την επιβολή της δικτατορίας, παραιτείται από την Τράπεζα της Ελλάδος· εξακολουθεί να διδάσκει, αλλά τον επόμενο χρόνο τίθεται σε διαθεσιμότητα.
• 1971 Ιδρύει την Εταιρεία Μελέτης Ελληνικών Προβλημάτων (ΕΜΕΠ).
• 1972 - 1973 Εξορίζεται εξαιτίας της αντιδικτατορικής του δράσης.
• 1973 Συλλαμβάνεται από το ΕΑΤ-ΕΣΑ και κρατείται σε απομόνωση.
• 1974 Υπουργός Οικονομικών στην Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας του Κ. Καραμανλή· εκλέγεται πρώτη φορά βουλευτής, ιδιότητα που διατηρεί έως το 1981.
• 1975 - 1978 Πρόεδρος της Μικτής Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Ελλάδας-ΕΟΚ.
• 1979 - 1984 Πρόεδρος του Κόμματος Δημοκρατικού Σοσιαλισμού (ΚΟΔΗΣΟ).
• 1981 - 1984 Ευρωβουλευτής με το ΚΟΔΗΣΟ.
• 1985 - 1989 Ανεξάρτητος βουλευτής Α΄ Αθηνών.
• 1989 - 1994 Ανεξάρτητος ευρωβουλευτής.
• 1992 Εκλέγεται τακτικό μέλος της Ακαδημίας Αθηνών.
• 1996 Πρόεδρος της Ακαδημίας Αθηνών.
• 2003 Πεθαίνει στην Αθήνα σε ηλικία 85 ετών.