Έξι προτεραιότητες για τη Δίκαιη Μετάβαση των λιγνιτικών περιοχών και των νησιών

Κώστας Δεληγιάννης
Viber Whatsapp Μοιράσου το
Έξι προτεραιότητες για τη Δίκαιη Μετάβαση των λιγνιτικών περιοχών και των νησιών

Έως τις 26 Απριλίου θα διαρκέσει η δημόσια διαβούλευση του συνοπτικού υπομνήματος κατανόησης των βασικών αρχών (Concept Paper) του Προγράμματος για τη Δίκαιη Αναπτυξιακή Μετάβαση (ΔΑΜ) για την περίοδο 2021-2027, δηλαδή του βασικού προγραμματικού πλαισίου για την ανάπτυξη των Περιφερειών Δυτικής Μακεδονίας, Βορείου και Νοτίου Αιγαίου και Κρήτης και του Δήμου Μεγαλόπολης, προς μία κλιματικά ουδέτερη και κυκλική οικονομία.

Ο συνολικός προϋπολογισμός του Προγράμματος ανέρχεται σε 1,6 δισ. ευρώ. Οι πόροι αυτοί προέρχονται από το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης, το οποίο παρέχει στις περιοχές αυτές τα αναγκαία μέσα προκειμένου να αντιμετωπίσουν τις κοινωνικές, τις εργασιακές, τις οικονομικές και τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις της μετάβασής τους.

Ο προϋπολογισμός συμπληρώθηκε με πόρους από το ΕΤΠΑ και το ΕΚΤ+, ενώ επιπλέον 300 εκατ. ευρώ θα διατεθούν από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας αποκλειστικά για την αποκατάσταση και τον επαναπροσδιορισμό της χρήσης εδαφών στα εξορυκτικά πεδία της Δυτικής Μακεδονίας και του Δήμου Μεγαλόπολης.

Η αρχιτεκτονική του Προγράμματος θα οριστικοποιηθεί λαμβάνοντας υπόψη τις εισροές από τους φορείς της εταιρικής σχέσης κατά τη διαβούλευση των Εδαφικών Σχεδίων, τις κατευθύνσεις της αρμόδιας υπηρεσίας για το Σύμφωνο Εταιρικής Σχέσης 2021-2027 (ΕΥΣΣΑ) του Υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων, και, τέλος, τις διευκρινίσεις και προτάσεις των αρμόδιων Γενικών Διευθύνσεων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Ωστόσο, λαμβάνοντας υπόψη τις προτεραιότητες των Εδαφικών Σχεδίων και το πεδίο εφαρμογής του Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης, το Πρόγραμμα διαρθρώνεται σε 6 προτεραιότητες.

Ενίσχυση και προώθηση επιχειρηματικότητας

H επιλογή των παρεμβάσεων που είναι κατάλληλες να αντιμετωπίσουν τις συνέπειες της μετάβασης,εδράζεται στην οικονομική διαφοροποίηση των επιλέξιμων περιοχών.

Η διαφοροποίηση αυτή θα επιδιωχθεί μέσα από τον καινοτόμο μετασχηματισμό των υφιστάμενων επιχειρήσεων που εδρεύουν ή δραστηριοποιούνται σημαντικά στις περιοχές μετάβασης και εντάσσονται στους παρακμάζοντες και μετασχηματιζόμενους τομείς, τη στήριξη υφιστάμενων νεοφυών επιχειρήσεων που οδηγούν στην οικονομική διαφοροποίηση και τη δημιουργία θέσεων εργασίας, την ίδρυση νέων επιχειρήσεων με παρόμοια στόχευση,την υποστήριξη κοινωνικών επιχειρήσεων, τη δημιουργία οργανωμένων χωρικών υποδοχέων νέων οικονομικών δραστηριοτήτων, την προσέλκυση παραγωγικών επενδύσεων από επιχειρήσεις εκτός των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων, και τέλος, την προώθηση της έρευνας και της καινοτομίας και της σύνδεσης των ακαδημαϊκών φορέων και των ερευνητικών δομών με την παραγωγή.

Ενεργειακή μετάβαση –κλιματική ουδετερότητα

Η εν λόγω προτεραιότητα περιλαμβάνει παρεμβάσεις πλήρως συμβατές με τις κατευθύνσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, όπως αυτές διατυπώθηκαν στη διαβούλευση των Εδαφικών Σχεδίων, ενώ λαμβάνει υπόψη το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την Ενέργεια και το Κλίμα. Σημειώνεται ότι με τον νέο στόχο για μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου στην Ευρωπαϊκή Ένωση κατά τουλάχιστον 55%, οι στόχοι του ΕΣΕΚ αποτελούν το κατώτατο όριο για το Πρόγραμμα ΔΑΜ.

Αξίζει να σημειωθεί ότι, βάσει του Κανονισμού του ΤΔΜ, το Πρόγραμμα ΔΑΜ δεν χρηματοδοτεί επενδύσεις που σχετίζονται με την παραγωγή, την επεξεργασία, τη μεταφορά, τη διανομή, την αποθήκευση ή την καύση ορυκτών καυσίμων.

Αναπροσαρμογή χρήσεων γης - κυκλική οικονομία

Η υλοποίηση των παρεμβάσεων αυτών προηγείται της χωροθέτησης των επενδύσεων, καθώς θα πρέπει να γίνουν οι απαιτούμενες εργασίες αποκατάστασης και αναπροσαρμογής με σκοπό την προετοιμασία των εδαφών και των εγκαταστάσεων για τις νέες χρήσεις που πρόκειται να υποδεχτούν. Η υλοποίηση παρεμβάσεων κυκλικής οικονομίας δύναται να λάβει χώρα σε βιομηχανική κλίμακα κυρίως στην περιοχή των Ζ.ΑΠ. Κοζάνης και Φλώρινας, τόσο λόγω της κρίσιμης μάζας εισροών που δημιουργείται, όσο και της ύπαρξης σχετικής εξειδίκευσης στην περιοχή.

Τέλος, σημαντική είναι η αποδοτική διαχείριση πόρων που δέχονται ιδιαίτερες πιέσεις, όπως είναι το νερό. Στην περιοχή της Δυτικής Μακεδονίας βρίσκεται το 60% των επιφανειακών υδάτων της χώρας, ενώ στα νησιά,το πόσιμο νερό δεν καλύπτει τις αυξημένες ανάγκες της καλοκαιρινής περιόδου.

Δίκαιη εργασιακή μετάβαση και ενδυνάμωση ανθρωπίνου κεφαλαίου

Η συγκεκριμένη προτεραιότητα θέτει ως άμεσο στόχο την αντιμετώπιση των κοινωνικο-οικονομικών συνεπειών της μετάβασης στην οικονομία μηδενικών ρύπων, ενώ παράλληλα προκρίνει παρεμβάσεις για την ανάπτυξη και προσαρμογή του ανθρώπινου δυναμικού σε δεξιότητες, επαγγέλματα και κλάδους που σχετίζονται με τις νέες παραγωγικές δραστηριότητες που πρόκειται να ενισχυθούν στο πλαίσιο των προηγούμενων προτεραιοτήτων.

Οι δράσεις αυτής της προτεραιότητας αναμένεται να συμβάλλουν καθοριστικά στην αντιμετώπιση των βραχυπρόθεσμων κοινωνικών επιπτώσεων της απόσυρσης των μονάδων που λειτουργούν με ορυκτά καύσιμα και της μετάβασης στην κλιματική ουδετερότητα. Ειδικά στο Βόρειο και το Νότιο Αιγαίο, καθώς και την Κρήτη, θα δοθεί έμφαση στην αναβάθμιση των δεξιοτήτων και την κατάρτιση των εργαζομένων σε τομείς που θα προωθήσουν την υλοποίηση ή/και υποστήριξη έργων του ενεργειακού τομέα και των «πράσινων» υποδομών για τη διαφύλαξη των πολύτιμων υπηρεσιών των ευαίσθητων νησιωτικών οικοσυστημάτων.

Ανάπτυξη μεταφορικών υποδομών για τη στήριξη της επιχειρηματικότητας, βιώσιμη αστική κινητικότητα και ψηφιακή διασυνδεσιμότητα

Η προτεραιότητα αυτή περιλαμβάνει παρεμβάσεις που αφορούν στην ανάπτυξη μεταφορικών υποδομών για τη στήριξη της βιώσιμης αστικής κινητικότητας, την προώθηση της ηλεκτροκίνησης ή/και της κίνησης με καύσιμο «πράσινο» υδρογόνο στον δημόσιο στόλο οχημάτων ειδικού σκοπού, που, σε συνδυασμό με την ανάπτυξη δικτύου φόρτισης/ανεφοδιασμού, αναμένεται να αποτελέσει καταλύτη διάδοσης της ηλεκτροκίνησης ή/και της χρήσης «πράσινου» υδρογόνου.

Ιδιαιτέρως σημαντικό ρόλο θα παίξει η προώθηση της ψηφιακής διασυνδεσιμότητας, η οποία περιλαμβάνει την αναβάθμιση ψηφιακών υποδομών, εξασφαλίζοντας τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, καθώς και την αύξηση των χρηστών έξυπνων συστημάτων και τεχνολογιών.

Ολοκληρωμένες παρεμβάσεις μικρής κλίμακας–Ευφυείς κοινότητες

Η Προτεραιότητα αυτή επιδιώκει να αναδείξει τις θετικές συνέπειες της πράσινης και ψηφιακής μετάβασης στην οικονομία μηδενικών ρύπων σε μία κλίμακα άμεσα αντιληπτή από τον πολίτη.

Επικεντρώνεται στην υλοποίηση παρεμβάσεων Χωρικής Ανάπτυξης, καθώς και την υλοποίηση επενδύσεων για τον ψηφιακό μετασχηματισμό πόλεων και κοινοτήτων, μέσω της υιοθέτησης καινοτόμων, βιώσιμων και ολοκληρωμένων τεχνολογικών λύσεων που καθιστούν τη λειτουργία τους φιλικότερη προς το περιβάλλον και πιο αποδοτική, διαμορφώνοντας ταυτόχρονα όρους ποιοτικής διαβίωσης για τους πολίτες τους και συνθήκες ανάπτυξης της επιχειρηματικότητας.

Ακολουθήστε το insider.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.

gazzetta
gazzetta reader insider insider