Ροή
Ένα σχέδιο το οποίο θα επιτρέψει να αποκτήσουν τον έλεγχο της πετρελαϊκής αγοράς έχουν θέσει σε εφαρμογή ο Οργανισμός Εξαγωγών Πετρελαιοπαραγωγών Χωρών (ΟΠΕΚ) καθώς ως πρώτο βήμα έχουν θέσει τη δημιουργία μιας επίσημης διευρυμένης συμμαχίας. Τον τελευταίο καιρό γίνεται λόγος για τον συνασπισμό των χωρών που είναι μέλη του ΟΠΕΚ και εκείνων εκτός ΟΠΕΚ όπως είναι η Ρωσία με την ονομασία «ΟΠΕΚ +». Ήδη οι πρώτες συμφωνίες μεταξύ των δυο ομάδων έχουν τεθεί σε εφαρμογή με πιο πρόσφατη εκείνη των περικοπών στην παραγωγή από τον Ιανουάριο του 2019 με σκοπό να μειωθεί η υπερπροσφορά πετρελαίου.
Και αυτό δεν είναι κάτι παράδοξο. Η Wall Street Journal εξηγεί ότι τέτοιου είδους διαπραγματεύσεις είναι όντως σε εξέλιξη και αυτή δεν είναι η πρώτη φορά που συμβαίνει αυτό. Έκτακτα μέτρα χρειάστηκε να ληφθούν τόσο το 2017 όσο και το 2018 και τα μέλη εντός και εκτός ΟΠΕΚ (με ηγέτιδες δυνάμεις τη Σαουδική Αραβία από τη μία και τη Ρωσία από την άλλη) συμφώνησαν για αυτό προχωρώντας σε περικοπές στην παραγωγή τους. Φυσικά και σε αυτή την περίπτωση βρίσκει ανταπόκριση το ρητό «η ισχύς εν τη ενώσει».
Ο ΟΠΕΚ + ελέγχει πάνω από το 40% της παγκόσμιας προσφοράς πετρελαίου. Ο συνδυασμός του όγκου παραγωγής τους για να βελτιώσουν τα επίπεδα παραγωγής και να επιτύχουν σταθερότητα - ή, μάλλον, για να επιτύχουν ένα επιθυμητό επίπεδο τιμών - επιτυγχάνεται πολύ πιο εύκολα με το συντονισμό των ενεργειών τους.
Επιπλέον, η ιδέα μιας επίσημης συμμαχίας βασίστηκε στην ενίσχυση των στρατηγικών δεσμών μεταξύ Ρωσίας και Σαουδικής Αραβίας. Οι κυβερνήσεις των δύο αυτών κρατών βρίσκονται πιο κοντά τα τελευταία χρόνια, ενώ καταλυτικό ρόλο σε αυτό παίζει και η δραστηριότητα των ΗΠΑ και η πολιτική της απέναντι στο Ιράν.
Η Μόσχα μπορεί να ενισχύσει τη θέση της στη Μέση Ανατολή ενώ κανείς δεν παραβλέπει το γεγονός ότι επιχειρείται μια σύσφιξη των οικονομικών δεσμών μεταξύ των δύο χωρών και σε άλλους τομείς εκτός του πετρελαϊκού.
Φυσικά, η διαχείριση της αγοράς πετρελαίου αποτελεί το βασικό θέλγητρο αυτής της επίσημης συμφωνάς. Εάν ολοκληρωθεί, θα σηματοδοτήσει μιας δραματική αλλαγή που ξεκίνησε πριν από δύο χρόνια. Ο ΟΠΕΚ, που υπήρξε βασικός παράγοντας της αγοράς πετρελαίου εδώ και αρκετές δεκαετίες θα δώσει τη θέση του σε μια νέα οντότητα.
Όμως και η δυναμική μεταξύ των μελών του ΟΠΕΚ έχει κάποιες ιδιαιτερότητες. Παρ’ όλο που ποτέ οι σχέσεις τους δεν χαρακτηρίζονταν ως «εγκάρδιες», κατάφερναν να οδηγηθούν σε υποτυπώδεις συμφωνίες και να τις τηρήσουν. Βέβαια υπήρχε πάντα μια ηγέτιδα δύναμη: Η Σαουδική Αραβία.
Οι ισορροπίες όμως λόγω των περιορισμών εξαγωγών του Ιράν και άλλων γεωπολιτικών εξελίξεων (εμπορικός πόλεμος ΗΠΑ-Κίνας, κυρώσεις κατά της Βενεζουέλας) δημιουργούν νέα δεδομένα. Και μάλιστα το παιχνίδι πλέον εξαρτάται σχεδόν αποκλειστικά από τη Σαουδική Αραβία και τη Ρωσία (εκτός ΟΠΕΚ) κάτι που επιβεβαιώνεται και από το γεγονός ότι σε κάθε συνάντηση που κάνει ο Οργανισμός στη Βιέννη, καμία συμφωνία δεν έχει ισχύ αν δεν δώσει τη συγκατάθεσή της και η Μόσχα.
Έτσι, είναι λογικό να επισημοποιηθεί μια ρύθμιση που έχει καταλήξει να είναι η de facto μέθοδος στη λήψη αποφάσεων. Η WSJ αναφέρει ότι η πρόταση θα συζητηθεί από τον ΟΠΕΚ + αργότερα αυτό το μήνα στη Βιέννη και η τελική απόφαση θα μπορούσε να ληφθεί τον Απρίλιο.
Βέβαια, αυτό δεν θα γίνει χωρίς προβλήματα καθώς οι απόψεις διίστανται ως προς την πολιτική που πρέπει να ακολουθήσουν. Η Ρωσία έχει επιφυλάξεις για την ουσιαστική μείωση της παραγωγής πετρελαίου και στη χώρα υπάρχουν πολλές εταιρείες πετρελαίου που αντιτίθενται στη μείωση της παραγωγής. Επίσης, μεγάλο μέρος του υπόλοιπου ΟΠΕΚ πέραν της Σαουδικής Αραβίας αντιτίθεται στην πρόταση επειδή θα μπορούσε να οδηγήσει σε μια συμπαγή συμμαχία μεταξύ Ριάντ και Μόσχας.
Ένα ακόμη εμπόδιο για την πλήρη καθιέρωση μιας επίσημης συμμαχίας του ΟΠΕΚ + είναι η αντίθεση της Ουάσινγκτον στη δημιουργία του καρτέλ. Το Κογκρέσο των ΗΠΑ απειλεί να προωθήσει αντιμονοπωλιακή ρύθμιση που θα επιτρέψει στο Υπουργείο Δικαιοσύνης να αναλάβει δράση εναντίον των χωρών του ΟΠΕΚ για χειραγώγηση της αγοράς πετρελαίου. Η λεγόμενη νομοθεσία "NOPEC" έχει εξεταστεί κατά καιρούς στο παρελθόν, αλλά τελικά έχει αποσυρθεί επειδή πολλοί πρόεδροι και από τα δύο πολιτικά κόμματα αντιτάχθηκαν στην κίνηση, κυρίως λόγω του φόβου να καταστραφεί η συμμαχία ΗΠΑ-Σαουδικής Αραβίας.
Η νομοθεσία του NOPEC τραβά εκ νέου την προσεχή επειδή ο Αμερικανός πρόεδρος, Ντόναλντ Τραμπ, θεωρείται λίγο πιο απρόβλεπτος ενώ η δολοφονία του Σαουδάραβα δημοσιογράφου, Τζαμάλ Κασόγκι, τροφοδότησε επίσης τη δυναμική για τη νομοθεσία NOPEC.
