Ροή
Η νυχτερίδα ήταν ανέκαθεν σύμβολο καλής τύχης, γι' αυτό κι όταν η Dona Amalia Bacardí, σύζυγος του Facunto Bacardi, εντόπισε ένα σμήνος νυχτερίδων στο αποστακτήριο της οικογένειας, πρότεινε να τη χρησιμοποιήσουν ως σύμβολο για το ρούμι που θα κατακτούσε τον κόσμο για περισσότερα από 150 χρόνια. Έκτοτε, παραμένοντας στη φιάλη, βοήθησε την οικογένεια να επιβιώσει από επαναστάσεις, σεισμούς, εξορίες, φωτιές κι ό,τι άλλο της έφερε η μοίρα αλλά και να παραμείνει στις επάλξεις ως και σήμερα...
Με αφορμή την πρόσφατη είδηση αποχώρησης της Bacardi Ηellas από τη χώρα μας ας θυμηθούμε μερικές από τις πιο ξεχωριστές στιγμές της ιστορίας του.
Από την Ισπανία στην Κούβα
Η ιστορία του Bacardi ξεκινά από την καταλανική επέλαση στο Σαντιάγκο της Κούβας στις αρχές του 19ου αιώνα, η οποία έφερε εκεί τον Facundo Bacardi Masso, τον γιο ενός Ισπανού λιθοξόου μαζί με τα τρία του αδέρφια. Η οικογένεια εγκαταστάθηκε στο νησί και καθένα από τα παιδιά δημιούργησε τη δική του επιχείρηση και οικογένεια στο νησί.
Όταν, το 1852, απανωτοί σεισμοί έπληξαν το Σαντιάγκο, ο Facundo έχασε ότι είχε χτίσει μέχρι στιγμής, μαζί και δύο του παιδιά από την επιδημία χολέρας που ακολούθησε τους σεισμούς. Αποφασίζει να επιστρέψει στην Ισπανία με την υπόλοιπη οικογένειά του, όμως η πίστη του στη γη της Κούβας τον κάνει να γυρίσει πίσω έναν χρόνο αργότερα.
Η γέννηση του BACARDI
Έχοντας χάσει την επιχείρησή του, αποφασίζει να δοκιμάσει να κατασκευάσει ένα εξευγενισμένο ρούμι που θα αντικαθιστούσε τα ακατέργαστα ποτά από ζαχαροκάλαμο που παράγονταν στην Καραϊβική. Η Ισπανία ζητούσε ρούμι, η παραγωγή ζαχαροκάλαμου στην Κούβα βρισκόταν σε άνθηση και το Aguardiente ή το Ron (ρούμι) το οποίο παρήγαγαν τα αποστακτήρια μέχρι τότε χαρακτηρίζονταν μέτριας έως κακής ποιότητας. Με τη βοήθεια του José Leon Bouteillier που παρήγαγε κονιάκ στην περιοχή, ο Facundo δημιουργεί ένα ρούμι που κάνει τη διαφορά. Οι πρώτες προσπάθειες στο αποστακτήριο της οδού Marina Baja πωλούνται εύκολα στο μαγαζί του αδερφού του.
Όταν η ζήτηση άρχισε να αυξάνει, στις 4 Φεβρουαρίου του 1862, ο Facundo και ο Bouteiller ματακομίζουν σε ένα μεγαλύτερο αποστακτήριο και ιδρύουν εκεί την Bacardi, Boutellier & Compania. Οι μέθοδοι που χρησιμοποιούν για την παραγωγή του Bacardi είναι τόσο πρωτοποριακές που λίγο διαφέρουν από τις σημερινές.
Ο Bacardi πέτυχε ταχεία ζύμωση με μία μόνο μαγιά που ανακάλυψε και απομόνωσε στα χωράφια ζαχαροκάλαμου, αυτός ο τύπος μαγειάς χρησιμοποιείται μέχρι και σήμερα. Εξελίσσοντας τον τρόπο παραγωγής για 10 περίπου χρόνια προσέθεσε αρχικά μία δεύτερη παράλληλη απόσταξη, έπειτα το φιλτράρισμα με ξυλάνθρακα και στη συνέχεια την ωρίμανση σε λευκή αμερικανική δρυ, βάζοντας έτσι τις βάσεις για μια καλή θέση στην αγορά.
Την πρώτη ημέρα λειτουργίας της νέας εταιρείας, ένας φίλος της οικογενείας, φέρνει στους Bacardi έναν μικρό φοίνικα, τον οποίο ο γιος του Facundo φυτεύει στην είσοδο του αποστακτηρίου με την ευχή να μεγαλώνει η επιχείρηση όσο μεγαλώνει το δέντρο. Ο θρυλικός «El Coco», σύμβολο της ευμάρειας της Bacardi συνέχισε να μεγαλώνει στην εισόδο του αποστακτηρίου για περίπου έναν αιώνα μέχρι τη δεκαετία του 1960, όπου όλα θα άλλαζαν για ακόμα μια φορά στην οικογένεια.
Ο δρόμος για την Απελευθέρωση
Το 1877 ο Don Facundo άφησε την τύχη της εταιρείας στα χέρια του γιου του Emilio Bacardi Moreau, ο οποίος ακολουθώντας τα χνάρια του πατέρα του κατάφερε να κάνει το ρούμι ευρύτερα γνωστό. Όμως στα τέλη του 19ου αιώνα η φλόγα του Κουβανικού Απελευθερωτικού Αγώνα που αγκάλιασε ολόκληρη τη χώρα έσπρωξε τον Emilio να στηρίξει με όλες του τις δυνάμεις την επανάσταση. Έχοντας γνωρίσει από κοντά τα πρώτα δημοκρατικά κινήματα στην Ευρώπη, έβγαζε πολιτικούς λόγους, έγραφε επανανστατικά δοκίμια και στήριζε οικονομικά τους επαναστάτες.
Όταν η πολιτοφυλακή κατέφθασε στο σπίτι των Bacardis και επιχείρησε να επιστρατεύσει τον Emilio, ο τελευταίος απέρριψε την προοπτική στρατολόγησης του. «Όχι, δεν έρχομαι με την πολιτοφυλακή, δεν πιστεύω ότι η Κούβα ανήκει στην Ισπανία, πιστεύω ότι η Κούβα ανήκει στους Κουβανούς», ήταν η απάντησή του, η οποία συνοδεύτηκε από την φυλάκισή του. Όταν δε, οι καθεστωτικές αρχές του πρότειναν να τον απελευθερώσουν με την προϋπόθεση να στηρίξει δημοσίως την ισπανική κυβέρνηση, ο ίδιος προτίμησε να παραμείνει στη φυλακή.
Η επαναστατική του συμπεριφορά και η εμπλοκή του τον οδήγησε αρκετές φορές στην φυλακή με αποκορύφωμα την προσωρινή εξορία στην Β. Αφρική.
Με τον Emilio στη φυλακή και τον αδερφό του Facundo στα ηνία, η εταιρεία έφτασε κοντά στη χρεοκοπία το 1880 εν μέσω του «Μικρού Πολέμου» της Κούβας. Οι ύστατες προσπάθειες της οικογένειας - τα μέλη της πούλησαν την προσωπική τους περιουσία για να μείνει ζωντανή η εταιρεία - πέτυχαν να την κρατήσουν στη ζωή. Η κατάσταση όμως έμελλε να επιδεινωθεί.
Είχε περάσει μόλις ένας μήνας υγιούς λειτουργίας, όταν ξέσπασε φωτιά σε μία αποθήκη κοντά στο αποστακτήριο. Αποτέλεσμα ήταν να καταστραφεί εντελώς το αποστακτήριο. Ακόμα μια φορά η εταιρεία γλιτώνει στο παρά πέντε χάρη στη βοήθεια ενός οικογενειακού φίλου.
Η Ανεξαρτησία γεννά το Cuba Libre
Με την Ανεξαρτησία της Κούβας, που συνοδεύτηκε βέβαια με την ενεργή ανάμειξη των ΗΠΑ στα εσωτερικά της, η οικογένεια Bacardi πέρασε σε νέα φάση άνθισης. Ο Emilio χρίζεται Δήμαρχος του Santiago de Cuba το 1899 και είναι ο πρώτος που υψώνει την Κουβανέζικη σημαία στο οχυρό του Santiago de Cuba, στην τελετή που ονομάστηκε «la fiesta de la Bandera».
Εκείνη την περίοδο φτιάχνεται και το πρώτο Cuba Libre. Ένα βράδυ του Αυγούστου του 1900, μια παρέα από στρατιώτες του Αμερικανικού Σώματος Διαβιβάσεων πίνουν BACARDÍ με Cola, πάγο και λίγο στυμμένο φρέσκο λάιμ στο American Bar στην Αβάνα, όταν κάποιος από την παρέα προτείνει να πιουν ένα ακόμα «Por Cuba Libre» ...
Ο κουβανικός λαός αναγνωρίζει στον Emilio έναν ικανό διοικητή που κατάφερε να βελτιώσει το βιοτικό επίπεδο των κατοίκων αυξάνοντας τα διαθέσιμα προϊόντα και υπηρεσίες, με αποτέλεσμα το 1906 να του χαρίσει μια θέση στη Γερουσία.
Η εισβολή όμως των αμερικανικών στρατιωτικών δυνάμεων, που ακολουθεί, τον απογοητεύει τόσο που αποσύρεται από την πολιτική και αφιερώνεται στην οικογενειακή επιχείρηση.
Στην έκρυθμη αυτή πολιτική κατάσταση, η εταιρεία κερδίζει τη διεθνή αναγνώριση αποσπώντας βραβεία στις διάφορες εκθέσεις που συμμετέχει. Καθοριστική ώθηση βέβαια δίνει ο γαμπρός του Don Facindo, Enrique Schueg, ο λεγόμενος «αρχιτέκτονας της επέκτασης», ο οποίος πρότεινε το άνοιγμα εργοστασίων σε Βαρκελώνη και Νέα Υόρκη.
Η ποτοαπαγόρευση απογειώνει το «ποτό της χαράς»
Με την επιβολή της ποτοαπαγόρευσης, το 1920 στις ΗΠΑ, το Bacardi σταματά να ταξιδεύει στη «γη της επαγγελίας». Η Κούβα όμως μετατρέπεται σε παράδεισο για τους Αμερικανούς. Το 1928 υπολογίζεται πως φτάνουν στη χώρα περίπου 90.000 Αμερικανοί τουρίστες απλά και μόνο για να διασκεδάσουν και να αφεθούν στο απαγορευμένο για εκείνους «ποτό της χαράς». Ενδεικτικό το διαφημιστικό της Pan American Airways το οποίο για τις πτήσεις Μαϊάμι - Αβάνα χρησιμοποιούσε το σλόγκαν: «Πετάξτε μαζί μας στην Αβάνα, και θα "κολυμπάτε" σε ρούμι BACARDI σε δύο ώρες από τώρα».
Τα επόμενα χρόνια η επέκταση της συνεχίζεται με νέες εγκαταστάσεις στο Μεξικό και αργότερα στο Πουέρτο Ρίκο, ενώ το 1944 Ιδρύεται μια θυγατρική εταιρεία στη Νέα Υόρκη για να διευκολυνθεί η εξαγωγή του BACARDI στο αμερικανικό έδαφος. Η εταιρεία συνεχίζει να ισχυρποιείται όλο το πρώτο μισό του 20 αιώνα.
Κατά τη διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, τα ηνία της εταιρείας περνούν στον Jose Pepin Bosch, το σύζυγο της εγγονής του Don Facundo Bacardi. Ο Pepin γίνεται εκείνος που προασπίζεται την επιχείρηση και κατά την δικτατορία το Batista, κάνει μια κίνηση που θα αποδεικνυόταν σωτήρια στο μέλλον: μεταφέρει τη μυστική συνταγή του ποτού στο εξωτερικό. Η οικογένεια είναι επιφυλακτική απέναντι στο δικτάτορα και αποφασίζει να δημιουργήσει κι αλλού θυγατρικές εταιρείες καθώς και να μεταφέρει μέρος της περιουσίας της μαζί με το εμπορικό της σήμα στις Μπαχάμες.
Οι κινήσεις αυτές σε άλλη μια δύσκολη και ταραχώδη περίοδο για το νησί ήταν καθοριστικές. Όταν το 1952, ο Batista παίρνει τελειωτικά την εξουσία στα χέρια του, η οικογένεια αρχίζει να νιώθει την πίεση του δικτάτορα και βλέπει την ελπίδα στο πρόσωπο του Fidel Castro. Στηρίζοντας για άλλη μια φορά τον απελευθερωτικό αγώνα και τους επαναστάτες του κινήματος της 26ης Ιουλίου, πανηγυρίζει την άνοδο του Castro στην εξουσία.
Η νυχτερίδα φέρνει τύχη
Στις 14 Οκτωβρίου του 1960, η Επαναστατική Κυβέρνηση της Κούβας αναλαμβάνει τον έλεγχο όλων των ξένων περιουσιών και σχεδόν 400 εταιρειών Κουβανικών συμφερόντων χωρίς καμία αποζημίωση.
Κατά τύχη το μυστικό συστατικό του Bacardi δεν πέφτει στα χέρια των Αρχών. Οι αξιωματικοί του στρατού κατευθύνθηκαν στα γραφεία πωλήσεων του BACARDI και όχι στην έδρα της εταιρείας, δίνοντας έτσι χρόνο στους Maestros de Ron να καταστρέψουν τα στοιχεία που είχαν πρωτύτερα φυγαδεύσει από τη χώρα.
Με την επικράτηση των επαναστατών και την εθνικοποίηση των επιχειρήσεων των Bacardis, τα μέλη της οικογένειας αναγκάζονται να εγκαταλείψουν τη χώρα. Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά ο Manuel Cutillas, απόγονος της οικογένειας, «έφυγα παράνομα μέσα σε μια βάρκα, χωρίς διαβατήριο, φτάνοντας στις ΗΠΑ ως ένας από τους πρώτους προσφυγές το 1960».
Ανάλογη και η μαρτυρία του Francisco Carrera-Justiz, απόγονου των Bacardis: « Ήμασταν στη θάλασσα επτά μέρες μαζί με αλλά πέντε άτομα που βρίσκονταν σε παρόμοια κατάσταση με εμένα και βρήκαμε έναν τρόπο να φύγουμε από τη χώρα, παράνομα φυσικά. Ύστερα από έξι, ουσιαστικά επτά ήμερες στη θάλασσα, φτάσαμε στο Μαϊάμι».
Παρόλο που η μυστική συνταγή του BACARDI είναι πια ασφαλής, η οικογένεια αναγκάζεται να ξεκινήσει μια σειρά δικαστικών κινήσεων, ώστε να διασφαλιστεί το brand name BACARDI - σε μια από τις εγκαταστάσεις στο Santiago είχε ήδη αρχίσει να παράγεται ένα παράνομο ρούμι με την επωνυμία BACARDI, χωρίς βέβαια τον συγκεκριμένο τύπο μαγιάς που κάνει το αυθεντικό BACARDI να ξεχωρίζει.
Οι πρώτες δικαστικές αποφάσεις των Ηνωμένων Πολιτειών δικαίωσαν την οικογένεια και το ρούμι ήταν μεν εξόριστο αλλά ταυτόχρονα ασφαλές.
Δύο χρόνια αργότερα η εταιρεία γιόρταζε τα 100 της χρόνια στις εγκαταστάσεις του Πουέρτο Ρίκο - στη μονάδα αυτή στηριζόταν πλέον η εξάπλωση σε νέες αγορές. Μέσα στα επόμενα χρόνια η εταιρεία επεκτείνεται στη Βραζιλία, τις Μπαχάμες, τον Καναδά, την Μαρτινίκη, τον Παναμά και την Ισπανία. Η Κουβανική επανάσταση αντί να την βυθίσει καταφέρνει να επιταχύνει την ανάπτυξή της.
Τα χρόνια περνούν και τα δεινά και οι δυσκολίες αποδεικνύονται απλοί σκόπελοι που ξεπερνούνται εύκολα ή δύσκολα από την οικογένεια αλλά πάντα επιβεβαιώνουν πως ένα καλό προϊόν δύσκολα χάνει τον δρόμο του. Το πάθος της οικογένειας Bacardi δε για το ρούμι μέχρι και σήμερα παρέμεινε το ίδιο με εκείνο του Daniel Bacardi, ενός εκ των πρώτων απογόνων του Facundo, ο οποίος κατά την ποτοαπαγόρευση, «ερωτευμένος» με τα αεροπλάνα και το ποτό, παρασκεύαζε μικρά μπουκαλάκια BACARDI και βάζοντας τους αλεξίπτωτο τα πετούσε από ψηλά στις προσωπικές του πτήσεις για να προσφέρει τη χαρά της γεύσης του στους «περαστικούς»...
