Ροή
Η συμφωνία Τουρκίας – Λιβύης για τις θαλάσσιες δικαιοδοσίες τους στην Ανατολική Μεσόγειο, παρά το γεγονός ότι αντιβαίνει στο Διεθνές Δίκαιο, έχει δημιουργήσει μία δύσκολη κατάσταση η οποία δεν είναι πλέον τόσο εύκολο να ανατραπεί.
Η δημοσιοποίηση των συντεταγμένων της απόπειρας οριοθέτησης θαλάσσιων ζωνών με την υπογραφή της συμφωνίας μεταξύ της Τουρκίας και της Λιβύης παραβιάζει τα κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδας, «αγνοεί» την ύπαρξη ελληνικών νησιών και αποτελεί άλλη μία έκφραση της μαξιμαλιστικής πολιτικής που ακολουθεί ο Τούρκος πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν.
Βασικός στόχος της Τουρκίας είναι, μέσω της παρεμπόδισης των ερευνών για υδρογονάνθρακες σε Ελλάδα και Κύπρο, να «χαράξει» τη δική της εκδοχή για τα χωρικά της ύδατα λειτουργώντας με το γνωστό «αυθορμητισμό» που της επιτρέπει όλο το τελευταίο διάστημα η ανοχή της ΕΕ και η «αποχή» άλλων μεγάλων δυνάμεων πολλές από τις οποίες παρακολουθούν από απόσταση τις εξελίξεις.
Ο υπουργός Ενέργειας της Τουρκίας, Φατίχ Ντονμέζ, διαμηνύει προς πάσα κατεύθυνση ότι η Άγκυρα σχεδιάζει νέες γεωτρήσεις «στις περιοχές της θαλάσσιας δικαιοδοσίας της» ενώ διχασμένες είναι όπως είναι αναμενόμενο οι πολιτικές δυνάμεις στη Λιβύη με την αναγνωρισμένη από τον ΟΗΕ κυβέρνηση να συντάσσεται με την προκλητική πολιτική της Τουρκίας.
Η ελληνική κυβέρνηση από την άλλη, έχει ήδη καταδικάσει τη συμφωνία ενώ ο Έλληνας πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, κατά τη συνάντηση που είχε με τον Ταγίπ Ερντογάν φαίνεται να έχει εκφράσει με σαφήνεια στον Τούρκο πρόεδρο την έντονη αντίθεση της ελληνικής πλευράς σχετικά με τους «ελιγμούς» της Άγκυρας τόσο όσον αφορά στην υφαλοκρηπίδα όσο και στο μεταναστευτικό.
Στα «υπέρ» της Ελλάδας συγκαταλέγεται για την ώρα η καταδίκη του επίμαχου μνημονίου από την πλευρά του Αμερικανού πρέσβη στην Αθήνα, Τζέφρι Πάιατ αλλά και οι εξηγήσεις που φέρονται να έχουν ζητήσει η Γαλλία και η Γερμανία από την τουρκική κυβέρνηση για αυτή την ενέργεια.
Από την πλευρά της Λιβύης, ο «μη αναγνωρισμένος» ηγέτης της χώρας Χαλίφα Χαφτάρ και ο πρόεδρος του Κοινοβουλίου, Αγκίλα Σάλεχ, έχουν απορρίψει τη συμφωνία θεωρώντας ότι παραβιάζεται η ασφάλεια ενώ ο κ. Σαλέχ αποδέχθηκε πρόσκληση του προέδρου του Ελληνικού Κοινοβουλίου και αναμένεται να επισκεφθεί την ερχόμενη Πέμπτη την Αθήνα.
Η ελληνική πλευρά, παρά το γεγονός ότι βρίσκεται αυτή τη στιγμή αντιμέτωπη με την απόπειρα της Τουρκίας να δημιουργήσει μία de facto κατάσταση, έχει κρυμμένους κάποιους «άσους» στο μανίκι της τους οποίους προφανώς πρέπει να χρησιμοποιήσει με διπλωματική «μαεστρία».
Κωνσταντίνος Φίλης: Τα «χαρτιά» της Ελλάδας έναντι της συμφωνίας Τουρκίας-Λιβύης
Ο Δρ. Κωνσταντίνος Φίλης, Διευθυντής Ερευνητικών Προγραμμάτων του Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων, μιλώντας στο insider.gr, κάνει μια πρώτη εκτίμηση της κατάστασης και εξηγεί ότι η Ελλάδα πρέπει να κινηθεί σε πολιτικό επίπεδο προκειμένου να ελιχθεί απέναντι στην επίμαχη συμφωνία.
«Η αλήθεια είναι ότι έχει δημιουργηθεί μία νέα κατάσταση, η οποία δεν είναι τόσο εύκολο να ανατραπεί. Το παράδοξο είναι ότι έχουμε μία συμφωνία η οποία είναι εντελώς έωλη νομικά αλλά οι τρόποι να την ανατρέψουμε είναι σύνθετοι διότι δεν υπάρχουν εκείνα τα εργαλεία τα οποία θα επιτρέψουν να το κάνουμε αυτό. Αυτό είναι το πρόβλημα. Δεν έχουμε ένα μηχανισμό, ένα δικαστήριο στο οποίο μπορούμε να προσφύγουμε και να καταγγείλουμε την παρανομία. Επομένως, εν τη απουσία οργάνου το οποίο να μπορεί να το διευθετήσει αυτό άμεσα, κινδυνεύουμε να φορτωθούμε μια συμφωνία (εννοώντας ότι μπορεί να δυσκολευτούμε να την «βγάλουμε» από επάνω μας), η οποία παραβιάζει κατάφωρα τα κυριαρχικά μας δικαιώματα. Υπάρχουν δύο τρόποι για να αντιμετωπίσουμε το θέμα. Ο ένας είναι ο πολιτικός, δηλαδή να βρεθεί κάποια σημαντική χώρα ή ένα μπλοκ κρατών το οποίο θα πιέσει ασφυκτικά τη λιβυκή κυβέρνηση να ακυρώσει τη συμφωνία, πράγμα το οποίο θεωρώ ότι είναι πολύ δύσκολο να γίνει (ακόμη πιο δύσκολο είναι να πιεστεί η Τουρκία να ακυρώσει τη συμφωνία). Αυτό το οποίο είναι ίσως πιο ρεαλιστικό είναι να αποτρέψουμε την εφαρμογή της συμφωνίας στην παρούσα φάση ενώ ταυτόχρονα θα εργαζόμαστε προς την κατεύθυνση του να ακυρωθεί η συμφωνία κάποια στιγμή στο μέλλον. Αυτό μπορεί να γίνει σε πολιτικό επίπεδο με το να πιεστεί η Τουρκία και η Λιβύη, αν μιλάμε για την εφαρμογή της συμφωνίας, και να στείλουμε ένα σαφές μήνυμα στην Τουρκία ότι εφόσον επιθυμήσει να εφαρμόσει αυτή τη συμφωνία στα σημεία τα οποία ανήκουν στη δικαιοδοσία της Ελλάδας (όπως η Ελλάδα τα ορίζει και όπως το Διεθνές Δίκαιο τα ορίζει) τότε θα μπούμε σε μια πάρα πολύ επικίνδυνη κατάσταση την οποία και η Τουρκία θα θέλει να αποφύγει και οι σύμμαχοι μας θα θέλουν να αποφύγουν. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι αυτή η κατάσταση μπορεί να μας οδηγήσει σε μη ανατρέψιμες εξελίξεις.
Οι νέες παραχωρήσεις για υδρογονάνθρακες ισχυρό «χαρτί» στα χέρια της Ελλάδας
Κληθείς να απαντήσει στο εάν κινδυνεύουν να ανατραπούν οι έρευνες για υδρογονάνθρακες στην περιοχή της Κρήτης, ο κ. Φίλης σημείωσε ότι οι συμβάσεις νότια και νοτιοδυτικά της Κρήτης, οι οποίες ήδη έχουν κυρωθεί δεν αντιμετωπίζουν κάποιον κίνδυνο ενώ σημείωσε ότι το πρόβλημα εντοπίζεται στις περιοχές νοτιοανατολικά της Κρήτης.
«Αν μιλάμε για το κομμάτι το οποίο έχει ήδη παραχωρηθεί νομίζω ότι δεν υπάρχει κανένα ζήτημα γιατί βρίσκονται ούτως ή άλλως στα δυτικά της Κρήτης. Όσον αφορά στα τεμάχια τα οποία βρίσκονται στα νοτιοανατολικά της Κρήτης, εκεί νομίζω ότι η Ελλάδα έχει δύο επιλογές. Η μία επιλογή είναι η χώρα να αφήσει αυτά τα κομμάτια και να μείνει αδρανής φοβούμενη ότι μπορεί η Τουρκία να προκαλέσει κάποιο πρόβλημα. Η δεύτερη επιλογή είναι η Ελλάδα να προβεί σε παραχωρήσεις διασφαλίζοντας ότι θα πρόκειται για εταιρείες που θα προέρχονται από χώρες οι οποίες μπορούν να στηρίξουν το εγχείρημα αυτό και με βάση αυτό να προσπαθήσει να επιβάλει την τάξη στη συγκεκριμένη περιοχή. Θα μπορούσαμε να κάνουμε τις ενδεδειγμένες ενέργειες, εφόσον βέβαια προκύψει ενδιαφέρον, για να προχωρήσουμε με την παραχώρηση και των υπολοίπων τεμαχίων που βρίσκονται στα ΝΑ της Κρήτης πράγμα το οποίο ξαναλέω αυτή τη στιγμή εφόσον δεν προκληθούμε είναι κάτι το οποίο το κρατάμε ως χαρτί. Δεν έχουμε λόγο να δείξουμε ότι είμαστε επισπεύδοντες και ότι έχουμε πανικοβληθεί από την πολιτική της Τουρκίας και άρα σπεύδουμε να κάνουμε κάτι το οποίο αυτή τη στιγμή εφόσον δεν είναι στους άμεσους σχεδιασμούς δεν χρειάζεται κιόλας να γίνει. Αλλά το κρατάμε ως ένα χαρτί και είμαστε αποφασισμένοι να το κ κάνουμε αυτό και να το στηρίξουμε», επεσήμανε ο κ. Φίλης σχετικά.
