Ροή
Οι προτάσεις φτάνουν στα 28 δισ. ευρώ, αλλά αφού το Ταμείο Ανάκαμψης της ΕΕ θα μπορέσει να στηρίξει μόνο 16 δισ. ευρώ ήρθε η ώρα του μεγάλου ξεκαθαρίσματος αξίας 12 δισ. ευρώ που «περισσεύουν». Ο λόγος για το σκέλος των επιδοτήσεων του ελληνικού Σχεδίου Ανάκαμψης που τελεί σε εντατικές διαβουλεύσεις με τους Θεσμούς αλλά και εντός του κυβερνητικού επιτελείου.
Ο βαθμός ωριμότητας του σχεδίου είναι υψηλός με βάση τα εύσημα που λαμβάνει σε επίπεδο ΕΕ. Ωστόσο, ακόμη πρέπει να γίνουν πολλά βήματα για την προετοιμασία του τελικού σχεδίου και ένα από αυτά είναι να επιλεγούν τα έργα που θα προχωρήσουν.
Κάποια από τα έργα, όσο προχώρα η αξιολόγηση, γίνεται φανερό ότι δεν πληρούν τις αυστηρές προϋποθέσεις που θέτουν οι κανονισμοί της ΕΕ, αναφέρουν αρμόδιες πηγές. Για παράδειγμα θα πρέπει να τηρείται ο όρος να μην προκαλείται σημαντική ζημιά στο περιβάλλον.
Σε άλλες περιπτώσεις, σύμφωνα με πληροφορίες, όσο προχωρά η εξειδίκευσή τους γίνεται φανερό πως η δυσκολία τους είναι τόσο μεγάλη που δεν είναι δεδομένη η ολοκλήρωσή τους εντός του χρονοδιαγράμματος (που λήγει ουσιαστικά τον Ιούλιο του 2026). Είτε λόγω περιπλοκότητας είτε λόγω ανάγκης «ωρίμανσης».
Κάποια άλλα θα περιοριστούν σε αξία για να ενταχθούν. Και πάντα η «διαλογή» θα γίνεται με δεδομένο πως συνολικά στο σκέλος των 16 δισ. ευρώ επιδοτήσεων θα πρέπει να εκπληρώνεται ο κανόνας συμμετοχής κατά 20% ψηφιακών και κατά 37% των πράσινων επενδύσεων…
Επίσης, προτεραιότητα δίδεται στα έργα τα οποία θεωρείται ότι θα έχουν υπεραξία και πολλαπλασιαστικά αποτελέσματα για να τονώσουν την ανάπτυξη.
Και τούτο αφού, σύμφωνα και με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η έγκαιρη και αποτελεσματική αξιοποίηση των κονδυλίων (μαζί με τα λεφτά του ΕΣΠΑ και άλλων πηγών) θα είναι το μοναδικό αντιστάθμισμα για να καταφέρει η χώρα να ξεπεράσει το πλήγμα της υγειονομικής κρίσης αλλά και για να κατορθώσει να στηρίξει την απομείωση του χρέους και τη διασφάλιση των δημοσιονομικών κανόνων με υγιή τρόπο. Δηλαδή μέσα από την ανάπτυξη και την τόνωση που ίδια θα φέρει στα κρατικά ταμεία χωρίς νέα μέτρα «δημοσιονομικής προσαρμογής»…
Υπενθυμίζεται πως συνολικά το Σχέδιο Ανάκαμψης θα χρηματοδοτηθεί από την ΕΕ με 32 δισ. ευρώ. Τα δάνεια είναι αξίας περίπου 13 δισ. ευρώ και εξετάζονται ξεχωριστά, με άλλη διαδικασία, η οποία θα προχωρήσει παράλληλα συνδεδεμένη με νέα δανειακή σύμβαση.
Στο σκέλος των επιδοτήσεων άμεσα στο Σχέδιο Ανάκαμψης θα διατεθούν περίπου 16 δισ. ευρώ (η κατανομή αφορά προς το παρόν το 70% και το υπόλοιπο 30% θα κλειδώσει το 2022 ανάλογα με το τελικό εύρος του πλήγματος). Τα υπόλοιπα 3 δισ. ευρώ περίπου επιδοτήσεων συνδέονται με πιο μικρά προγράμματα αλλά και μέτρα στήριξης από την πανδημία όπως το React EU (που θα καλύψει δαπάνες για Επιστρεπτέα και άλλες παρεμβάσεις εντασσόμενο στο ΕΣΠΑ).
Κάποια από τα έργα είναι δεδομένο ότι θα γίνουν με προχρηματοδότηση του ΠΔΕ. Το πρόγραμμα επιδοτήσεων της αγοράς tablet για μαθητές αναμένεται εντός των ημερών, ενώ στα σκαριά βρίσκεται και το νέο μεγάλο πρόγραμμα κατάρτισης. Προωθείται μία μικρού εύρους υπογειοποίηση των καλωδίων ηλεκτρισμού, αλλά και η σύζευξη των νησιών.
Δεδομένη είναι η διενέργεια προγραμμάτων τύπου Εξοικονομώ, αλλά και ψηφιακών δράσεων της ΑΑΔΕ και έργων για τον ψηφιακό μετασχηματισμό των επιχειρήσεων. Επίσης ειδική σημασία δίδεται και στα πρώτα Τοπικά Πολεοδομικά Σχέδια, σε προγράμματα αναδάσωσης και σε προγράμματα αποκατάστασης εδαφών σε λιγνιτικές περιοχές
Το ζήτημα είναι, όπως εξηγούν αρμόδιες πηγές, ότι σε ελληνικό επίπεδο πρέπει να γίνει μία τεράστια προσπάθεια για να βρεθούν τόσα πολλά πράσινα και ψηφιακά έργα. Ούτως ώστε να καλύψουν και το Ταμείο Ανάκαμψης αλλά και τα ΕΣΠΑ κάτι το οποίο δεν είναι τόσο εύκολο.
Επίσης πρέπει να εξεταστούν λεπτομερειακά σχέδια το οποία ακόμη και αν είναι υψηλής σημασίας, μπορεί στην πράξη να αποδειχθούν περίπλοκα. Όπως για παράδειγμα, εξηγούν αρμόδιες πηγές, κάποιες δράσεις ψηφιοποίησης που συνδέονται με υπηρεσίες του δημοσίου οι οποίες δεν έχουν αποδείξει τα προηγούμενα χρόνια ταχύ βηματισμό στις δεσμεύσεις τους…
Η ασάφεια σε επίπεδο ΕΕ
Επιπλέον αγκάθι προκαλεί η ασάφεια η οποία συνεχίζει να υπάρχει σε πανευρωπαϊκό επίπεδο αναφορικά με τους όρους που θα διέπουν το Ταμείο Ανάκαμψης. Και κυρίως με τον τρόπο και με το χρόνο εκταμίευσης των χρημάτων. Ως παράδειγμα δίνουν αρμόδιες πηγές το γεγονός πως μετά την έγκριση των σχεδίων των κρατών – μελών σε Ευρωπαϊκό επίπεδο (πιθανότατα τον Ιούνιο) θα έρθει η προκαταβολή του 13% στο σκέλος των επιδοτήσεων. Ωστόσο δεν είναι ακόμα σαφές αν θα προηγηθεί ή όχι ο δανεισμός της Κομισιόν για να έρθει το ποσό. Και με ποιο μηχανισμό θα γίνει η αντίστοιχη εκταμίευση του σκέλους των δανείων.
Επιπλέον, όπως αναφέρουν αρμόδιες πηγές, δεν είναι ξεκάθαρο το πόσο χρόνος θα πρέπει να μεσολαβήσει από την έλευση της προκαταβολής έως την πρώτη δόση (σημειώνεται ότι ορίζεται ότι μπορεί να λάβει κάθε κράτος δόση ανά 6 μήνες).
Εν αντιθέσει με τα ΕΣΠΑ, το Ταμείο Ανάκαμψης δεν δίνει δόσεις ανάλογα με την πορεία υλοποίησης του φυσικού αντικειμένου (σ.σ. δηλαδή ανάλογα με τα τιμολόγια που έχει πληρώσει το κράτος σε δικαιούχους και για τα οποία ζητάει τα χρήματα από τις Βρυξέλλες με αιτήσεις πληρωμής), αλλά ανάλογα με την υλοποίηση μιας σειράς οροσήμων τα οποία συνδέονται με το εν λόγω έργο. Για παράδειγμα με το αν οι καταρτιζόμενοι πιστοποιήθηκαν ή με το αν ένα ψηφιακό έργο λειτουργεί.
Οπότε, όπως εξηγούν αρμόδιες πηγές, μένει να ξεκαθαρίσει αν πρέπει πρώτα με κρατικό χρήμα να πληρωθεί το σύνολο μιας παρέμβασης η οποία να αποδειχθεί πως είναι λειτουργική προκειμένου μετά να δοθούν τα λεφτά από τις Βρυξέλλες (με αίτημα που γίνεται ανά 6μηνο). Και πως θα λυθούν δημοσιονομικά θέματα που δημιουργούνται αν καταγράφει αυτή δαπάνη στον προϋπολογισμό και η επιδότηση έρθει όταν αλλάξει ημερολογιακά το έτος
Τα προβλήματα αυτά δεν είναι ελληνικά, αλλά κοινά σε όλα τα κράτη. Πηγές στις Βρυξέλλες εκτιμούν ότι θα βρεθεί κάποια λύση διότι όλοι επιθυμούν το σχέδιο να στεφτεί με επιτυχία. Αλλά και να επαναληφθεί στο μέλλον.
Στο εσωτερικό, μετά από δεκάδες διμερείς συναντήσεις του διαπραγματευτικού του συντονιστικού επιτελείου με τους εκπροσώπους των Θεσμών για να υπάρξει κοινή αποδοχή των σχεδίων ανά υπουργείο αρχίζει το ξεκαθάρισμα των έργων μαζί με την εξειδίκευση των παρεμβάσεων. Για να υποβληθεί το αργότερο τον Απρίλιο προς έγκριση.
Σημειώνεται πως από ελληνικές πλευράς οι διαπραγματεύσεις γίνονται από τη Διοικούσα Επιτροπή που εποπτεύει την προετοιμασία του Σχεδίου.
Αποτελείται από τους κ. Θ. Σκυλακάκη, Αναπληρωτή Υπουργό Οικονομικών, κ. Α. Πατέλη, Οικονομικό Σύμβουλο του Πρωθυπουργού, κ. Μ. Αργυρού, Πρόεδρο του ΣΟΕ, κ. Α. Σκέρτσο, Υφυπουργό παρά τω Πρωθυπουργώ και κ. Δ. Σκάλκο, Γ.Γ. Δημοσίων Επενδύσεων & ΕΣΠΑ. Ο κ. Ν. Μαντζούφας είναι ο Διοικητής της σχετικής Ειδικής Υπηρεσίας.
Διαβάστε επίσης
Πώς θα μοριοδοτηθούν οι ιδιωτικές επενδύσεις για τα 13 δισ. του Ταμείου Ανάκαμψης
