Ροή
Στην αναθεώρηση των κανόνων εμπλοκής του, αλλά και στον ανασχεδιασμό των μελλοντικών προγραμμάτων διάσωσής του, προχωρεί το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, ενσωματώνοντας διδάγματα που άντλησε από την κρίση.
Το Εκτελεστικό Συμβούλιο του ΔΝΤ κάνοντας μια ανασκόπηση των προγραμμάτων του Ταμείου από το 2011 έως το τέλος του 2017 εντόπισε αδυναμίες και σφάλματα που επιβάλλουν αλλαγή προσέγγισης στα μελλοντικά προγράμματα του Οργανισμού.
Η βασικότερη περίπτωση στην οποία το ΔΝΤ υπέπεσε σε δραματικά σφάλματα είναι αυτή της Ελλάδος. Όπως αναφέρεται σε σχετική έκθεση, η καθυστερημένη αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους κατέστησε λιγότερο αποτελεσματικό το «κούρεμα» χρέους το 2012 και δυσχέρανε συνολικά την ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας.
«Η διάχυση της κρίσης αποτελούσε τη βασική έγνοια των κρατών της ευρωζώνης, δεδομένου ότι οι τράπεζες τους είχαν μεγάλη έκθεση στις προβληματικές χώρες της ζώνης του ευρώ και δεν υπήρχε τείχος προστασίας (firewall)», αναφέρει το ΔΝΤ και προσθέτει ότι: «Η απόφαση να μην αναδιαρθρωθεί το χρέος κατά την έναρξη της κρίσης επέτρεψε να αποπληρωθούν πλήρως τα 40 δισ. ευρώ (αντιστοιχούσαν στο 20% του ΑΕΠ του 2011) των ομολόγων που ωρίμαζαν κατά το πρώτο έτος του προγράμματος στήριξης του ΔΝΤ. Η αναδιάρθρωση ανακοινώθηκε τον Ιούλιο του 2011, αλλά οι επί μακρόν διαπραγματεύσεις είχαν ως αποτέλεσμα την περαιτέρω αποπληρωμή περίπου 10 δισ. ευρώ ομολόγων (περίπου 5% του ΑΕΠ του 2012) έως ότου ολοκληρωθεί η αναδιάρθρωση το 2012».
Ένα ακόμη ζήτημα που αναδεικνύει η έκθεση του ΔΝΤ, σχετίζεται με τα «κόκκινα» δάνεια. Όπως τονίζεται «τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια άρχισαν να μειώνονται μόνο μετά το τέλος του προγράμματος για την Ιρλανδία και την Πορτογαλία, ενώ μέχρι στιγμής παραμένουν αυξημένα για την Κύπρο και την Ελλάδα, εμποδίζοντας την επανάληψη της πιστωτικής επέκτασης. Η εμπειρία από αυτές τις χώρες αντικατοπτρίζει την πρόκληση της μείωσης των μη εξυπηρετούμενων δανείων κατά την περίοδο των προγραμμάτων», σημειώνεται στη σχετική έκθεση.
Ακόμη, υιοθετώντας τα συμπεράσματα της έκθεσης του Ανεξάρτητου Γραφείου Αξιολόγησης (Independent Evaluation Office - ΙEO) για την εμπλοκή του οργανισμού στην Ελλάδα, το ΔΝΤ παραδέχεται πως τα προγράμματα του Ταμείου στις χώρες αυτές «περιλάμβαναν υπερβολικά αισιόδοξες προβλέψεις για την ανάπτυξη» και ότι εάν είχαν υιοθετηθεί πιο ρεαλιστικές προβλέψεις θα ήταν πιο σαφείς οι πιθανές επιπτώσεις της δημοσιονομικής εξυγίανσης στην ανάπτυξη και στη δυναμική του χρέους.
Στη βάση αυτή οι Εκτελεστικοί Διευθυντές του ΔΝΤ που εξέτασαν την σχετική έκθεση συμφωνήσαν με την εκτίμηση ότι οι υποθέσεις για την ανάπτυξη ήταν συχνά υπερβολικά αισιόδοξες, κάτι που απέδωσαν σε μεγάλο βαθμό σε σφάλματα πρόβλεψης, στην υποεκτίμηση του αντίκτυπου της δημοσιονομικής προσαρμογής και στην υπερεκτίμηση των αποδόσεων των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων.
Οι Εκτελεστικοί Διευθυντές του ΔΝΤ τόνισαν την ανάγκη να υπάρξει μεγαλύτερη λεπτομέρεια στα δημοσιονομικά προαπαιτούμενα, είτε αφορούν στα όρια δαπανών , είτε αφορούν στους στόχους εσόδων, ώστε να στηρίζεται επαρκώς η ποιότητα, αλλά και ο αναπτυξιακός χαρακτήρας της δημοσιονομικής προσαρμογής. Στην βάση αυτή, τόνισαν την ανάγκη να διατηρηθεί επαρκής ευελιξία σε δημοσιονομικό επίπεδο και να ληφθεί δεόντως υπόψη η ικανότητα εφαρμογής των πολιτικών εκ μέρους των κρατών μελών.
Για το ζήτημα των αναλύσεων βιωσιμότητας χρέους διαπίστωσαν πως στα προγράμματα που υπήρξαν εγκαίρως παρεμβάσεις στο χρέος ήταν πιο επιτυχημένα από εκείνα που δεν δρομολογήθηκαν ή δεν εφαρμόσθηκαν εγκαίρως μέτρα για την ελάφρυνση του χρέους (π.χ. στην Ελλάδα). Σε σχέση με τις διαθρωτικές μεταρρυθμίσεις ζήτησαν περαιτέρω ιεράρχηση των μεταρρυθμίσεων που είναι κρίσιμες για τους συγκεκριμένους στόχους του προγράμματος, ώστε να μην επέρχεται κόπωση. Στη βάση αυτή υπογράμμισαν πως για να υπάρξει αύξηση της ιδιοκτησίας τα προγράμματα που υποστηρίζονται από το Ταμείο θα πρέπει να συνδυάζονται με ολοκληρωμένα εθνικά σχέδια μεταρρυθμίσεων που θα καταρτίζονται από τα ίδια τα κράτη, ενώ θα πρέπει οι παρεμβάσεις πολιτικής να επικοινωνούνται επαρκώς στους πολίτες τόσο από το ΔΝΤ όσο και από την εκάστοτε κυβέρνηση.
