Ροή
Νέες προοπτικές για το ελληνικό επιχειρείν δημιουργούν τα ελληνικά αρωματικά - φαρμακευτικά φυτά τα οποία δεν χρησιμοποιούνται μόνο για θεραπευτικούς λόγους αλλά και για προληπτικούς ενώ πολλά από αυτά αποτελούν υπερτροφές.
Τα ελληνικά φαρμακευτικά φυτά έχουν υψηλά ποιοτικά χαρακτηριστικά και αποτελούν σημαντική επιχειρηματική ευκαιρία για τους Έλληνες σε μια εποχή όπου οι διατροφικές συνήθειες στρέφοντα στις υπερτροφές και η ελληνική αγορά καλύπτει τη ζήτηση κυρίως από εισαγωγές.
Σύμφωνα με στοιχεία του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης, οι αποδόσεις καλλιεργούμενων φυτών αυτού του είδους στην Ελλάδα, σύμφωνα με μελέτες, πειράματα αγρού και αποτελέσματα πιλοτικών καλλιεργειών, αλλά και στοιχεία από παραγωγούς, είναι υψηλές, εφόσον τηρούνται οι σωστές προϋποθέσεις, και γίνονται οι απαραίτητες καλλιεργητικές φροντίδες. Υπάρχει έλλειψη πληροφόρησης για τους απαιτούμενους ελέγχους του περιβάλλοντος καλλιέργειας (εδαφών, νερών, κ.ά) που συμβάλλουν στην μετέπειτα ποιότητά τους, αλλά και για μετασυλλεκτικούς ελέγχους (μικροβιακό φορτίο, υπολείμματα, βαρέα μέταλλα, χημική ανάλυση συστατικών κλπ), που ζητούνται, ανάλογα με την αγορά.
Στη διεθνή αγορά, η Κίνα εξάγει την πλειοψηφία των φαρμακευτικών και αρωματικών φυτών παγκοσμίως. Για το 2014, το 36% των εξαγωγών παγκοσμίως είχαν ως αφετηρία την Κίνα. Το ποσοστό αυτό αντιστοιχεί στο 1,1 δις δολάρια. Άλλες σημαντικές χώρες στο διεθνές εμπόριο αρωματικών και φαρμακευτικών φυτών είναι η Ινδία, ο Καναδάς, οι ΗΠΑ και η Γερμανία.
Στην ελληνική αγορά, τα αρωματικά και φαρμακευτικά φυτά άρχισαν να αποκτούν ενδιαφέρον λόγω της αλλαγής στον τρόπο ζωής και στις διατροφικές συνήθειες, του ενδιαφέροντος για το περιβάλλον, της ανάγκης διατήρησης τροφίμων (έχουν αντιοξειδωτικές και αντιμικροβιακές ιδιότητες), της εκτεταμένης χρήσης αρωμάτων και των πολυάριθμων φαρμακευτικών τους χρήσεων (πχ. βότανα, αρωματοθεραπεία).
Τα χαρακτηριστικά των αρωματικών-φαρμακευτικών φυτών
Ως αρωματικά - φαρμακευτικά φυτά θεωρούνται αυτά τα οποία χρησιμοποιούνται ως έχουν, ή δια των δευτερογενών προϊόντων τους, με βάση τις πολλαπλές τους ιδιότητες, στη θεραπευτική, ως αρτύματα, στην κοσμετολογία, σε τρόφιμα, ποτά, προϊόντα υγιεινής διατροφής, κ.ά.. Ορισμένα εξ αυτών, με ευρείες χρήσεις, είναι η ρίγανη, το θυμάρι, το δενδρολίβανο, το φασκόμηλο, η λεβάντα, το μελισσόχορτο, η μέντα, το τσάι του βουνού, το σπαθόχορτο, κ.ά., τα οποία καλλιεργούνται και απαντώνται στην αγορά. Οι κοινές χρήσεις αυτών, εκτός από τη μαγειρική ως αρτυματικά φυτά, ή ως ροφήματα, είναι στη φαρμακευτική βιομηχανία, τη βιομηχανία τροφίμων και καλλυντικών, ως αρώματα, μέσα φυτοπροστασίας κ.ά, αυτούσια, ή με τη μορφή αιθερίων ελαίων ή εκχυλισμάτων.
Ενδεικτικό της διατροφικής τους αξίας είναι ότι για παράδειγμα το χαρουπάλευρο διαθέτει δεκαπλάσια ωφέλιμα σάκχαρα απ΄ όσα διαθέτει η φέτα. Η μαραθόριζα, που στην Ελλάδα δεν την προτιμάμε, περιέχει περισσότερο κάλιο απ΄ το μπρόκολο που θεωρείται υπερτροφή, ενώ το μαρούλι μπροστά στο μελισσόχορτο "ωχριά" σε περιεκτικότητα ασβεστίου και καλίου.
Ο δρ Νίκος Κρίγκας, βιολόγος- ταξινόμος φυτών και ερευνητής του Ινστιτούτου Γενετικής Βελτίωσης και Φυτογενετικών Πόρων του ΕΛΓΟ "Δήμητρα" παρουσίασε τα πλεονεκτήματα των συγκεκριμένων καλλιεργειών σε σχετική εισήγησή του σε εκδήλωση η οποία πραγματοποιήθηκε στο "Άσυλο του Παιδιού" Θεσσαλονίκης.
Όπως τονίζει ότι τα ελληνικά αρωματικά- φαρμακευτικά φυτά είναι σύγχρονες υπερτροφές τουλάχιστον εφάμιλλες αν όχι καλύτερες των ξενικών super foods με τις οποίες "βομβαρδίζεται" τα τελευταία χρόνια η ελληνική αγορά και το διαδίκτυο.
«Οι συνταγές με αρωματικά φυτά αναδεικνύουν ένα νέο γαστρονομικό ορίζοντα στη μεσογειακή διατροφή με ευφάνταστους και πρωτότυπους συνδυασμούς ευεργετικών πρώτων υλών, ελληνικής προέλευσης, που χαρακτηρίζονται από ιδιαίτερα αρώματα και γεύσεις κι ενισχυμένη διατροφική αξία. Είναι ένα πρωτότυπο και πολύπλευρο εγχείρημα που αποσκοπεί την ευεξία μας: από κομπάρσοι τα ελληνικά αρωματικά- φαρμακευτικά φυτά- υπερτροφές γίνονται οι πρωταγωνιστές στην καθημερινή μας διατροφή και στο οικιακό μας περιβάλλον», είπε, μιλώντας στα ΑΠΕ-ΜΠΕ ο κ. Κρίγκας.
Η Ελλάδα, σύμφωνα με στοιχεία που παρουσιάστηκαν σε εκδήλωση του παραρτήματος Θεσσαλονίκης της Ελληνικής Εταιρίας Περιβάλλοντος και Πολιτισμού, εξακολουθεί να είναι ο «παράδεισος των φυτών της Ευρώπης». Αν και κατέχει το 6% της Μεσογείου, φιλοξενεί το 26% της μεσογειακής χλωρίδας. Κατέχει μαζί με τις όμορες χώρες της Βαλκανικής το 50% της φυτικής ποικιλότητας της Ευρώπης (6.700 είδη και υποείδη).
Από την μέχρι τώρα έρευνα στο φυτικό βασίλειο της χώρας», όπως είπε ο κ Κρίγκας, έχουν προσδιοριστεί 1.683 είδη και υποείδη των αρωματικών- φαρμακευτικών φυτών (25% της ελληνικής χλωρίδας) για τα οποία υπάρχουν δημοσιευμένες φαρμακογνωστικές έρευνες ή και εθνοβοτανικές χρήσεις.
Απ΄ αυτά, τα 234 είναι ενδημικά είδη- υποείδη (δεν υπάρχουν πουθενά αλλού) και τα 75 είναι χαρακτηρισμένα ως σπάνια- απειλούμενα. Η Ελλάδα διαθέτει 5 είδη ρίγανης κι άλλα 10 που μυρίζουν και χρησιμοποιούνται όπως η ρίγανη, 10 είδη και υποείδη μέντας, πάνω από 30 είδη- υποείδη θυμαριού, 4 φασκόμηλου και τουλάχιστον 10 διαφορετικά είδη ελληνικού τσαγιού, 5 εκ των οποίων ενδημικά και 4 εξ αυτών να απειλούνται με εξαφάνιση λόγω υπερ-συλλογής.
«Θα πρέπει να μάθουμε να χρησιμοποιούμε τα αρωματικά- φαρμακευτικά φυτά όχι ως βότανα που θεραπεύουν αλλά περισσότερο ως προληπτικά μέσα, τα αντιοξειδωτικά των οποίων θωρακίζουν την καλή υγεία» ανέφερε ο κ Κρίγκας. Επίσης, η εργαστηριακή σύγκριση μεταξύ 200 γρ. χαρουπάλευρου και 200 γρ. φέτας, έδειξε ότι το χαρούπι υπερτερεί μεν σε ωφέλιμα σάκχαρα και σε χαμηλά λιπαρά, αλλά δεν υστερεί και σε άλλα συστατικά, όπως πχ στο ασβέστιο, 348 mg έναντι 493 mg της φέτας, βιταμίνες και ενέργεια, 222 kcal το χαρουπάλευρο και 264 kcal η φέτα. Στο παρελθόν, πάντως, σε αντίστοιχο κατάλογο ελληνικών υπερτροφών έχουν συμπεριληφθεί από διατροφολόγους τα αμύγδαλα, φακές, καρύδια, προϊόντα τυρογάλακτος, τραχανάς, μέλι, αυγοτάραχο, ελαιόλαδο, σύκα, κορινθιακή σταφίδα, μήλα, φυστίκια Αιγίνης, κ.ά.
