Ροή
Το προσχέδιο της απόφασης Ε.Ε – Τουρκίας για το προσφυγικό το οποίο έχει προετοιμάσει ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Donald Tusk, έφερε στη δημοσιότητα ο Peter Spiegel των Financial Times.
Σύμφωνα με αυτό αποκλειστικά υπεύθυνες για τον διαχωρισμό δικαιούμενων άσυλο και παράτυπων μεταναστών στα ελληνικά νησιά από εδώ κι εμπρός θα είναι οι αρχές της Ελλάδας, ενώ αναφέρεται σχετικά αόριστα η προοπτική ανοίγματος νέων κεφαλαίων στην ενταξιακή διαπραγμάτευση της Άγκυρας με την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Επαναλαμβάνονται επίσης οι λεπτομέρειες γύρω από τον μηχανισμό μετεγκατάστασης Σύρων απευθείας από την Τουρκία στην Ε.Ε. με αντάλλαγμα την επανεισδοχή παράτυπων μεταναστών στο τουρκικό έδαφος, εφ’ όσον αυτοί έχουν φτάσει παράτυπα στην Ελλάδα από την Τουρκία.
Η επανεισδοχή, ωστόσο, από την Ε.Ε. στην Τουρκία, των παράτυπων μεταναστών χαρακτηρίζεται προσωρινό και έκτακτο και όχι μόνιμο μέτρο. Γίνεται τέλος αναφορά στην παρουσία Τούρκων αξιωματούχων στα ελληνικά νησιά για τη λειτουργία του μηχανισμού επιστροφής των μεταναστών στο τουρκικό έδαφος.
Αναλυτικά τα σημεία – κλειδιά του προσχεδίου:
Στις 7 Μαρτίου 2016, η Τουρκία συμφώνησε στην ταχεία επανεισδοχή στο έδαφός της όλων των μεταναστών οι οποίοι δεν χρήζουν διεθνούς προστασίας και οι οποίοι εντοπίζονται εντός των τουρκικών χωρικών υδάτων. Τουρκία και Ε.Ε. συμφώνησαν επίσης να εντείνουν τα κατασταλτικά μέτρα κατά των διακινητών μεταναστών και χαιρετίζουν την παρουσία του NATO στο Αιγαίο.
Την ίδια ώρα, η Τουρκία και η Ε.Ε. αναγνωρίζουν την ανάγκη άμεσης και αποφασιστικής δράσης. Για να τσακιστεί το επιχειρηματικό «μοντέλο» το οποίο έχουν στήσει οι διακινητές και να προσφέρεται στους μετανάστες εναλλακτική ώστε να μην θέτουν τη ζωή τους σε κίνδυνο, Ε.Ε. και Τουρκία αποφασίζουν να βάλουν τέρμα στην παράνομη μετανάστευση από το τουρκικό έδαφος στο έδαφος της Ένωσης. Για να το πετύχουν αυτό, στέκονται στα εξής σημεία:
1) Όλοι οι νέοι παράτυποι μετανάστες οι οποίοι περνούν από την Τουρκία στα ελληνική νησιά θα επιστρέφονται στην Τουρκία. Το συγκεκριμένο μέτρο θα είναι προσωρινό και κατ’ εξαίρεση, είναι ωστόσο αναγκαίο για να δοθεί τέλος στον ανθρώπινο πόνο και να αποκατασταθεί η δημόσια τάξη.
Οι μετανάστες οι οποίοι θα φθάνουν στα ελληνικά νησιά θα ταυτοποιούνται σχολαστικά και κάθε αίτηση για άσυλο θα εξετάζεται από τις ελληνικές αρχές, με βάση την Οδηγία για τις Διαδικασίες Ασύλου. Όσοι μετανάστες δεν καταθέσουν αίτημα για χορήγηση ασύλου ή όσων η αίτηση κριθεί χωρίς βάση ή απαράδεκτη, θα επιστρέφουν στην Τουρκία.
Τουρκία και Ελλάδα, με τη βοήθεια των θεσμών και υπηρεσιών της Ε.Ε., θα κάνουν όλες τις αναγκαίες κινήσεις και διμερείς ρυθμίσεις, μεταξύ άλλων για την παρουσία Τούρκων αξιωματούχων στα ελληνικά νησιά, ώστε να υπάρχει σύνδεσμος και εγγύηση για τη διευκόλυνση όλων των παραπάνω ενεργειών. Το οικονομικό κόστος θα καλυφθεί από την Ε.Ε..
Τα Μέλη του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου χαιρετίζουν τη δέσμευση της Τουρκίας οι μετανάστες οι οποίοι επιστρέφουν στο τουρκικό έδαφος να προστατεύονται με βάση το διεθνές δίκαιο για τους πρόσφυγες, επί τη βάσει της αρχής της μη-επαναπροώθησης.
2) Για κάθε Σύρο ο οποίος θα επιστρέφει στην Τουρκία από τα ελληνικά νησιά, ένας άλλος Σύρος θα επανεγκαθίσταται από την Τουρκία στην Ε.Ε..
Μηχανισμός ο οποίος θα θεσμοθετηθεί από την Τουρκία και την Ελλάδα, με τη βοήθεια της Κομισιόν και άλλων υπηρεσιών της Ε.Ε., καθώς και άλλων χωρών – μελών, με τη συμβολή και της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, θα εξασφαλίζει ότι αρχή «ένας για έναν» θα αρχίσει να εφαρμόζεται πλήρως.
Προτεραιότητα για εγκατάσταση στην Ε.Ε. θα δοθεί σε όσους μετανάστες δεν έχουν προσπαθήσει στο παρελθόν να εισέλθουν στην Ε.Ε. με παράτυπο τρόπο.
Από την πλευρά της Ε.Ε., η μετεγκατάσταση μέσω του συγκεκριμένου μηχανισμού θα λάβει χώρα με τον σεβασμό των δεσμεύσεων σε ποσοστά τις οποίες ανέλαβαν τα κράτη – μέλη στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της 22ας Ιουλίου 2015, με 18.000 θέσεις για μετεγκατάσταση να παραμένουν ανοικτές. Κάθε μελλοντική συμφωνία θα λειτουργεί με εθελοντική συμφωνία του κράτους – μέλους και μέχρι του ορίου των 54.000 ατόμων.
Τα μέλη του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου χαιρετίζουν την πρόθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να προτείνει την αναθεώρηση της συμφωνίας μετεγκατάστασης της 22ης Σεπτεμβρίου ώστε να επιτρέψει οι νέες θέσεις μετεγκατάστασης να μειώνουν αυτόματα τον αριθμό των ανοικτών θέσεων μετεγκατάστασης της προηγούμενης συμφωνίας ανά χώρα – μέλος.
5) Η εφαρμογή του οδικού χάρτη για απελευθέρωση της βίζας θα επιταχυνθεί με ορίζοντα την άρση των απαιτήσεων για βίζα για τους Τούρκους πολίτες που θέλουν να ταξιδέψουν στην Ε.Ε. μέχρι το τέλος του Ιουνίου 2016.
Γι’ αυτό τον σκοπό, η Τουρκία θα λάβει τα αναγκαία μέτρα ώστε να εκπληρώσει τις εναπομείνασες απαιτήσεις και να επιτρέψει στην Κομισιόν να καταθέσει σχετική πρόταση μέχρι το τέλος Απριλίου, στη βάση της οποίας το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο θα λάβουν σχετική απόφαση.
6) Η Ε..Ε., σε στενή συνεργασία με την Τουρκία, θα επιταχύνει την εκταμίευση των 3 δισ. ευρώ για τους πρόσφυγες που φιλοξενούνται στην Τουρκία και την παραπέρα χρηματοδότηση για άτομα τα οποία φιλοξενούνται προσωρινά στην Τουρκία πριν το τέλος του Μαρτίου. Μόλις αυτοί οι πόροι καταστούν άμεσα καταβλητέοι και με την προϋπόθεση ότι θα φανεί η αποτελεσματικότητα της χρήσης τους, η Ε.Ε. είναι έτοιμη να αποφασίσει επιπλέον χρηματοδότηση με άλλα 3 δισ..έως το τέλος του 2018.
7)Η Ε.Ε., μαζί με την Τουρκία, θα προετοιμάσουν την απόφαση για το άνοιγμα νέων κεφαλαίων της ενταξιακής διαπραγμάτευσης το συντομότερο δυνατό, «χτίζοντας» επάνω στα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του Οκτωβρίου του 2015.
