Δημοψήφισμα στην ΠΓΔΜ: μια νηφάλια αποτίμηση του αποτελέσματος

Βασίλης Σαραφίδης
Viber Whatsapp Μοιράσου το
Δημοψήφισμα στην ΠΓΔΜ: μια νηφάλια αποτίμηση του αποτελέσματος

Πραγματοποιήθηκε χθες στην ΠΓΔΜ το δημοψήφισμα για την Συμφωνία των Πρεσπών. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα, σε σύνολο περίπου 661 χιλ. ψήφων, το «ΝΑΙ» συγκέντρωσε ποσοστό 91.5%, έναντι 5.6% που ψήφισε «ΟΧΙ», ενώ το ποσοστό άκυρων/λευκών ψηφοδελτίων έφτασε το 2.9%. Η συμμετοχή κυμάνθηκε στο 37% επί συνόλου 1.8 εκατ. πολιτών που είναι εγγεγραμμένοι στους εκλογικούς καταλόγους.

Αποτέλεσμα που επιδέχεται πολλαπλές ερμηνείες

Η έκβαση του Κυριακάτικου δημοψηφίσματος αφήνει περιθώρια στα πολιτικά κόμματα και των δύο χωρών να ερμηνεύσουν το αποτέλεσμα κατά το δοκούν, δηλ. με τρόπο που εξυπηρετεί τις υφιστάμενες θέσεις τους.

Συγκεκριμένα, όπως είναι λογικό ο Ζόραν Ζάεφ έδωσε έμφαση στο ποσοστό που έλαβε το «ΝΑΙ», προβαίνοντας στην (διόλου ενημερωτική) δήλωση ότι «στις δημοκρατίες αποφασίζουν οι πολίτες που ψηφίζουν». Στον αντίποδα, ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης Κρίστιαν Μιτσκόσκι έδωσε έμφαση στην χαμηλή προσέλευση του κόσμου, δηλώνοντας αυθαίρετα πως «το ισχυρότερο μήνυμα το έστειλαν όσοι έκαναν μποϊκοτάζ ή ψήφισαν κατά της συμφωνίας».

Κάτι ανάλογο φυσικά ισχύει και στην χώρα μας. Για παράδειγμα, ο αρχηγός των ΑΝΕΛ Πάνος Καμμένος έσπευσε να χαρακτηρίσει το δημοψήφισμα «άκυρο» επειδή «το 68% των πολιτών ακύρωσε τη συμφωνία». Με τον τρόπο αυτό διαστρεβλώνει την πραγματικότητα καθότι συμπεριλαμβάνει στη μερίδα που τάχθηκε κατά της συμφωνίας ακόμα κι αυτούς που δεν επρόκειτο ούτως ή άλλως να ψηφίσουν ανεξάρτητα από τις πεποιθήσεις τους. Τέλος, περισσότερο συγκρατημένο, ως όφειλε, παρουσιάστηκε το ελληνικό ΥΠΕΞ χαρακτηρίζοντας το αποτέλεσμα «αντιφατικό».

Στην πραγματικότητα όμως, δεν υπάρχει τίποτε αντιφατικό, όπως θα εξηγηθεί παρακάτω...

Μια νηφάλια αποτίμηση του αποτελέσματος

Μια νηφάλια προσέγγιση οφείλει να λάβει υπόψη της ταυτόχρονα το εκλογικό αποτέλεσμα και το μέγεθος προσέλευσης στις κάλπες.

Το κρίσιμο σημείο στην προκειμένη περίπτωση είναι η διαπίστωση ότι ποτέ και σε καμία εκλογική αναμέτρηση δεν παρουσιάζονται όλοι οι πολίτες για να ασκήσουν το εκλογικό τους δικαίωμα. Συνεπώς, περισσότερο κατατοπιστικός ως δείκτης αποδοχής της συμφωνίας, είναι ο αριθμός ψήφων που έλαβε το «ΝΑΙ» επί του εφικτού αριθμού συμμετοχής στο δημοψήφισμα.

Στις κρίσιμες εκλογές του 2016 το ποσοστό συμμετοχής έφτασε το 67%. Στις αμέσως προηγούμενες, οι οποίες έγιναν το 2014 και συνδυάστηκαν με προεδρικές εκλογές, το ποσοστό συμμετοχής κυμάνθηκε γύρω στο 65%. Ενδεικτικά αναφέρω εδώ ότι στο ελληνικό δημοψήφισμα του 2015 η συμμετοχή είχε κυμανθεί στο 62% περίπου, και μάλιστα χαρακτηρίστηκε από τον ελληνικό τύπο ως υψηλή.

Συνεπώς, το μποϊκοτάζ φαίνεται ότι μείωσε τη συμμετοχή στο δημοψήφισμα κατά 28 έως περίπου 30 ποσοστιαίες μονάδες.

Εάν ληφθεί υπόψη η συγκεκριμένη παράμετρος, το αποτέλεσμα δείχνει την (οριακή έστω) επικράτηση του «ΝΑΙ». Για την ακρίβεια, το ποσοστό του «ΝΑΙ» κυμαίνεται περίπου στο 50.5-53.5%, ανάλογα με την υπόθεση που κάνει κάποιος για το εφικτό μέγεθος προσέλευσης στις κάλπες.[1]

Η εξέλιξη αυτή δεν πρέπει να προξενεί έκπληξη διότι επιβεβαιώνει αποτελέσματα πρόσφατων δημοσκοπήσεων, οι οποίες έδειχναν οριακή αποδοχή της Συμφωνίας των Πρεσπών από το σύνολο των πολιτών της ΠΓΔΜ (βλ. εδώ), της τάξης του 51-52%.

Η έκβαση του δημοψηφίσματος εξυπηρετεί τους σκοπούς της κυβέρνησης Ζάεφ

Η έκβαση του δημοψηφίσματος φαίνεται ότι εξυπηρετεί τους σκοπούς της κυβέρνησης Ζάεφ.

1. Καταρχήν, η διεξαγωγή δημοψηφίσματος εκπληρώνει την δέσμευση που είχε αναλάβει ότι θα δώσει την ευκαιρία στον λαό της ΠΓΔΜ να εκφράσει τη γνώμη του για την Συμφωνία των Πρεσπών.

2. Το αποτέλεσμα είναι τόσο θετικό όσο χρειάζεται ούτως ώστε να μην μπορεί να βάλει φραγμό στη συνέχιση της διαδικασίας ολοκλήρωσης της συμφωνίας.

3. Το αποτέλεσμα εξασφαλίζει στον Ζάεφ την περαιτέρω στήριξη του διεθνή παράγοντα: εξάλλου σύμφωνα με δημοσιεύματα, η διεθνής κοινότητα είχε ήδη διαμηνύσει ότι εφόσον το «ΝΑΙ» ξεπεράσει τις 600 χιλ. ψήφους, το δημοψήφισμα θα γίνει αποδεκτό ως «επιτυχές». Ο στόχος αυτός επιτεύχθηκε.

Τέλος, το κρίσιμο στάδιο ήταν και παραμένει το επόμενο, όπου η Βουλή της ΠΓΔΜ θα κληθεί να προβεί σε συνταγματικές αλλαγές. Η ολοκλήρωση της διαδικασίας εκ μέρους της ΠΓΔΜ απαιτεί εξασφάλιση πλειοψηφίας 2/3. Όμως ο κυβερνητικός σχηματισμός διαθέτει τη στιγμή αυτή 71 από τις συνολικά 120 έδρες, υπολείπεται δηλ. 9 έδρες τουλάχιστον. Η πίεση σε Σλαβομακεδόνες βουλευτές που πρόσκεινται στο VMRO αναμένεται να είναι μεγάλη το επόμενο χρονικό διάστημα, ειδικά σε όσους κατεβαίνουν σε περιφέρειες όπου επικρατεί το αλβανικό στοιχείο.

Η εναλλακτική των πρόωρων εκλογών (δηλ. πριν έρθει η συμφωνία προς ψήφιση στη βουλή) δεν ευνοεί την κυβέρνηση Ζάεφ, δεδομένης της φθοράς που έχει συνήθως μια κυβέρνηση έπειτα από 2 χρόνια παρουσίας στην εξουσία. Συνεπώς θεωρώ το συγκεκριμένο σενάριο δύσκολο να πραγματοποιηθεί.

[1] Συγκεκριμένα, 605 χιλ. πολίτες ψήφισαν «ΝΑΙ» έναντι 1,191 χιλ. [1,120 χιλ.] που προσήλθαν στις κάλπες το 2016 [2014].

Ακολουθήστε το insider.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.

gazzetta
gazzetta reader insider insider